Konstrukcja książki opiera się na 37 cytatach wybranych filozofów (niektórzy autorzy się powtarzają). Ich myśli są jednocześnie tytułami krótkich opowiadań dotyczących codziennych doświadczeń grupki sympatycznych bohaterów w wieku szkolnym. Książka podzielona jest na 6 rozdziałów o tematach często podnoszonych przez filozofów m.in. czasu, szczęścia czy tego, kim w ogóle jest człowiek. W każdym rozdziale jest po kilka opowiadań. Ich treść nawiązuje do danego cytatu, niekiedy starożytnego, jednak autorka świetnie dopasowuje filozoficzną sentencję do współczesnego życia dzieci. Właśnie realne sytuacje ze świata dziecka stają się pretekstem do filozoficznych przemyśleń. Szczególnie podoba mi się ten praktyczny sposób prezentowania filozofii dzieciom, osadzony w ich autentycznym życiu. Przemyślenia filozofów można tu testować poprzez własne doświadczenia. Dzięki temu filozofia nabiera większego znaczenia niż tylko intelektualnej rozrywki.
Sophie Boizard jako filozofka zajmuje się też warsztatami filozoficznymi dla dzieci, co jest widoczne w jej stylu interpretacji cytatów na potrzeby dzieci. Pomysł też jest trafiony, bo samo podanie jakiejś filozoficznej myśli sprzed dekad czy wieków nie działałoby zbytnio na wyobraźnię dziecka, jednak cytat podany z życiowym przykładem nadaje mu barwy i sensu. Krótkie opowiadania nie wymagają dodatkowych wyjaśnień. Są napisane w lekki i zrozumiały dla dziecka sposób, choć wybrane przez autorkę cytaty są ambitne, a przykłady w jakich zostały osadzone, nie są też naiwne. Szczególnie spodobał mi się sposób przetestowania maksymy Kanta „Postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem”. Mały bohater nie dotrzymał słowa i był niemile zaskoczony, gdy spotkało go to samo. Zapewne młody czytelnik zrozumie, że bohater nie chciałby, żeby jego postępowanie w tej sytuacji stało się powszechnym prawem. Wyobraźnia dziecka może sobie pozwolić na taki eksperyment myślowy i w ten oto sposób rozwija swoje umiejętności filozoficzne.
Ogólnie autorka w swoich opowiadaniach kładzie duży akcent na etykę, bo cytaty i sytuacje z książki nawiązują często do kontaktów międzyludzkich i stosunku człowieka wobec przyrody, co dodatkowo podnosi walory wychowawcze tej publikacji.
Trzeba jednak zaznaczyć, że S. Boizard wybrała głównie filozofów ze swojego kraju, co u osób nieznających historii filozofii może wywołać wrażenie, że myśl filozoficzna rozwijała się – poza starożytną Grecją – głównie we Francji. Dla polskiego czytelnika może też wydawać się przesadą cytowanie dzieciom Sartra, ale okazuje się, że i myśli takiego filozofa autorka jest w stanie dopasować do poziomu dziecka.
W książce są zawarte minibiografie wszystkich cytowanych filozofów. Napisane w zwięzły i zrozumiały sposób przybliżają dziecku sylwetki autorów. Na końcu książki jest propozycja gry filozoficznej – quizu, który pomaga uporządkować nabytą wiedzę o prezentowanych filozofach i ich myślach. To dobry pomysł na podsumowanie tej filozoficznej wycieczki. Polskie wydanie Filozofowie dzieciom zawiera też ciekawy dobór ilustracji do opowiadań. Czarno-białe szkice Agnieszki Malmon nasuwają skojarzenie z rysunkami dzieci, odzwierciedlające ich myśli – chaotyczne, ale też często uderzające w samo sedno.
Opowiadania są zrozumiałe nawet dla 6‑, 7‑letnich dzieci, jednak powinny też zainteresować starsze, które zrozumieją sens cytatu i opowiadania w dojrzalszy już sposób. Dzięki książce dzieci mogą odkryć, że wątpliwości i pytania, jakie im się często nasuwają, mieli już przed nimi wielcy filozofowie i byli brani przez otoczenie na poważnie. To stanowi zachętę dla dzieci do dalszego filozoficznego rozwoju.
Filozofowie do dzieci, tłum. Tymek Skowroński, il. Agnieszka Malmon, Warszawa: Muchomor, 2011, 57 s.
Dorota Monkiewicz-Cybulska – Absolwentka filozofii teoretycznej KUL oraz historii UMCS, nauczycielka etyki w Szkole Podstawowej im. B. Chrobrego w Lublinie. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Poza filozofią pasjonuje ją taniec współczesny, który w wolnych chwilach intensywnie uprawia.
Skomentuj