Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2018 nr 2 (20), s. 52. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
Cele
Uczniowie rozumieją trudność w definiowaniu, czym jest czas.
Uczniowie rozumieją, że czas ma wiele wymiarów dla człowieka, m.in. biologiczny, psychologiczny.
Uczniowie rozumieją, że sposób spędzania czasu ma wartość moralną.
Uczniowie rozumieją nasz wpływ na to, jak wykorzystamy dany nam czas.
Materiały
Opowiadanie Lwa Tołstoja Trzy pytania cesarza (tekst dostepny pod adresem: http://www.ustawieniarodzin.pl/trzy-pytania-cesarza‑2/
Metody i formy pracy
Czytanie tekstu
Wgląd (samoobserwacja)
Dyskusja
Czas trwania lekcji: 45 minut
Przebieg lekcji
Lektura tekstu
Dyskusja
Ćwiczenia
Pytania do tekstu
Czy mędrzec miał rację, mówiąc, że teraz jest najważniejszym i jedynym czasem nam dostępnym?
Co miał na myśli, mówiąc, że ci obecnie najbliżej nas to najlepsi współpracownicy?
Co wspólnego ze wskazówkami starca ma skupienie na chwili obecnej i jak możemy to przełożyć na własne życie?
Czy współcześnie ludzie żyją we wskazany przez mędrca sposób, czy raczej odwrotnie?
Ćwiczenie: odczuwanie czasu
Prosimy uczniów o wyciszenie, wzięcie kilku głębokich oddechów i zamknięcie oczu.
Prosimy, by dzieci wyobraziły sobie czas w sposób symboliczny: może być to obraz, postać z bajki, odczucie, wspomnienie, skojarzenie. Prosimy, by chętni podzielili się swoimi wrażeniami z klasą.
Następnie inicjujemy dyskusję o czasie.
Pytania do dyskusji
Skąd wiemy (bez zegarów i kalendarzy), że czas upływa?
Dlaczego raz mamy wrażenie, że czas płynie wolno, a raz szybko? W jakich sytuacjach?
Dlaczego mówi się o czasie, że płynie, biegnie, leci, ale również ucieka? W jakich sytuacjach?
Czy zawsze czujemy się zgodnie z biologicznym wiekiem, jaki mamy?
Ćwiczenie: czas po naszej stronie czy przeciw nam?
Rysujemy na tablicy tabelkę z dwiema kolumnami, którą wspólnie z uczniami uzupełniamy przykładami, kiedy czas działa na naszą korzyść, a kiedy jest odwrotnie, np.:
Pozytywne aspekty upływu czasu:
doświadczenie życiowe, mądrość, budowanie relacji, zdrowienie, wychodzenie z kłopotów.
Negatywne aspekty upływu czasu:
starość, choroba, śmierć, zniszczenie, utrata kontaktu z ludźmi.
Po uzupełnieniu tabeli pytamy uczniów, czy dostrzegają, że to, co było negatywne, może być też pozytywne, np. starość nie jako niedołężność, ale jako dojrzałość, spokój i gotowość dzielenia się doświadczeniem z młodszym pokoleniem.
Dyskusja: działanie moralne w czasie
Czy jeśli jakiś człowiek mógłby dać światu coś wartościowego, ale trwoni czas, to czy jest to niemoralne, czy też nie ma on żadnego takiego obowiązku? Przykład zmarnowanego talentu, który mógłby się przyczynić do polepszenia warunków życia wielu ludzi.
Czy 5 minut dane komuś (np. by go wesprzeć) jest cenniejsze od 5 godzin bezczynności?
Jak rozumiemy jakość spędzania czasu z innymi ludźmi? Na przykład ta sama godzina może upłynąć na kłótniach i obwiniani albo na dialogu, bliskości i konstruktywnych działaniach.
Każdy ma taką samą 24-godzinną dobę. Co oznacza dobre korzystanie z tego czasu?
Czy można zrobić coś bardzo dobrego albo coś złego w minutę?
Czy nasz czas jest bardziej wartościowy od czasu innych?
Co oznacza, że ktoś oddaje nam swój czas i dlaczego powinniśmy to docenić?
Czy spóźnianie się może mieć konsekwencje moralne? Przykład: ktoś na nas czeka i traci swój czas lub gdy spóźnimy się z pomocą.
Dorota Monkiewicz-Cybulska – absolwentka filozofii teoretycznej KUL oraz historii UMCS, nauczycielka etyki w Szkole Podstawowej im. B. Chrobrego w Lublinie. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Poza filozofią pasjonuje ją taniec współczesny, który w wolnych chwilach intensywnie uprawia.
Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
< Powrót do spisu treści numeru.
