Filozofia kultury Kluby „Filozofuj!” Warszawa

Relacja z pierwszego spotkania Klubu „Filozofuj!” w Warszawie pt. „Kultura? A cóż to takiego?”

19 grudnia 2016 roku odbyło się pierwsze spotkanie Klubu „Filozofuj!” w Warszawie. Poświęcone było zagadnieniom stanowiącym temat przewodni jedenastego numeru „Filozofuj!” – kulturze, jej przemianom oraz relacjom międzykulturowym. Gośćmi specjalnymi spotkania byli: prof. Jacek Hołówka oraz prof. Robert Piłat.

Numer o kulturze można czytać lub pobrać > tutaj.


Czym jest kultura? Jakie są jej relacje z filozofią? Czy możliwy jest dialog międzykulturowy? – na te pytania zaproszeni goście próbowali odpowiedzieć w pierwszej części spotkania, zaś w drugiej jego części odbyła się dyskusja z publicznością, za punkt wyjścia mająca wcześniejsze rozważania.

Dyskusję rozpoczął prof. Piłat, który, odpowiadając na pytanie o istotę kultury, nawiązał do słów Matthew Arnolda: „Kultura to najlepsze, co ludzie stworzyli” i zwrócił uwagę, iż samo zrozumienie znaczenia tego zdania już wymaga uczestnictwa w kulturze. Bez określonego rozumienia kultury nie wiedzielibyśmy, co właściwie znaczy „najlepsze” czy też „stworzyć”. Taka sytuacja powoduje liczne paradoksy. Prof. Piłat, podając ich przykłady, wskazał m. in. na sposoby kształtowania się relacji między „starym” a „nowym” w kulturze, wykraczanie bytów kultury poza świat fizyczny czy też świadomość działania twórczego. Jednak z drugiej strony zanik świadomej refleksji nad kreowaniem kultury prowadzi do jej upadku. Konkluzją wypowiedzi prof. Piłata było stwierdzenie o bezradności kultury w definiowaniu samej siebie.

Prof. Hołówka zauważył, że kulturę można rozumieć w sposób bardziej trywialny. Zdaniem filozofa powinniśmy patrzeć na różnorakie cywilizacje tak, jak czynią to przyrodnicy – badać ich funkcjonalność, procesy w nich zachodzące, ich otwartość, elastyczność czy warunki rozwoju. Nie należy sprowadzać kultur do norm moralnych, opłacalności ekonomicznej czy siły militarnej i oceniać ich pod tym względem, porównując ze sobą. Taka redukcja powoduje bowiem uznanie jednych kultur za lepsze od innych. Jedyne kryterium oceny kultury może stanowić jej stosunek do okrucieństwa. Ocena taka nie jest wartościowaniem, gdyż żadna kultura na przestrzeni wieków nie gloryfikowała w sposób bezpośredni okrucieństwa. Jest więc ono po prostu sprzeczne z ludzką naturą.


Fot. Marcin Będkowski


W kulturze, zdaniem prof. Piłata, istnieją dwa nurty: nurt spontanicznego tworzenia oraz nurt autoewaluacji, samokrytycyzmu. Są one częścią tej samej cywilizacji. Bez autorefleksji kultura byłaby jedynie ekspresją ludzkiej inteligencji. Podlega ona jednak nieustannemu „samoprzesiewaniu” – szuka czegoś wyższego, lepszego, czegoś doskonałego. Prof. Piłat wskazał tu na transcendentne źródła kultury.

Spotkanie zakończyło się próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, czym jest dialog międzykulturowy. Prof. Hołówka stwierdził, iż dialog możliwy jest jedynie między jednostkami. Cóż bowiem znaczy „dialog pomiędzy kulturami”? Sformułowanie to niesie ryzyko takiej jego interpretacji, która prowadzić może do dążenia do ujednolicania kultur. Możemy jednak, jak mówi pan profesor, po prostu „pozostać na swoich miejscach”. Taka postawa jest dobrą formą interakcji — nie wyklucza osobistych transferów, podróży oraz wymiany opinii pomiędzy jednostkami. Podobnie zdaniem prof. Piłata jedyną skuteczną płaszczyzną porozumienia jest, wprawdzie niedefiniowalne, lecz intuicyjnie dla wszystkich zrozumiałe, osobiste doświadczenie kulturowe.

Stanisław Puchniewicz


Szczególne podziękowania składamy:

  • gospodarzowi – Klubokawiarni Tarabuk,
  • dyskutantom – prof. Jackowi Hołówce i prof. Robertowi Piłatowi,
  • prowadzącej – dr. Agacie Łukomskiej,
  • rejestrującemu relację audio – Radiu Filozoficznemu „Sed Contra”,
  • fotografowi  – Marcinowi Będkowskiemu,
  • patronom  – Collegium Civitas, Kołu Naukowemu Metafizyków UKSW, Instytutowi Filozofii UKSW, Wydziałowi Filozofii Chrześcijańskiej UKSW, Radiu Kampus, Radiu Kolor.

Relację ze spotkania w wersji audio można pobrać lub odsłuchać:


Zapis transmisji na żywo:


W dyskusji udział wzięli:

holowkaProf. dr hab. Jacek Hołówka

Ur. w 1943 r. we Lwowie. Emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie profesor filozofii w Pedagogium w Warszawie. Redaktor „Przeglądu Filozoficznego”. Zajmuje się filozofią analityczną, moralną i polityczną. Hobby: opera (sam nie śpiewa), kolarstwo amatorskie (jeździ).

pilatProf. dr hab. Robert Piłat

Profesor filozofii na UKSW. Zajmuje się filozofią umysłu, epistemologią, etyką, filozofią literatury. Propagator filozofii w szkołach i radiu. Autor wielu cykli audycji radiowych poświęconych filozofii. Obecnie współprowadzi w Programie Drugim Polskiego Radia cykl zatytułowany „Rachunek myśli”. W wolnych chwilach amatorsko muzykuje, odbywa dalekie wyprawy rowerowe i w poszukiwaniu nowych dźwięków nigdy nie opuszcza festiwalu „Warszawska Jesień”.

Dyskusję moderowała dr Agata Łukomskaa koordynatorami spotkania byli Kamil Radziszewski i Martyna Święcicka.

Koordynatorem ogólnopolskim Klubów „Filozofuj!” jest Celina Głogowska.


Partner

tarabuk

Patroni naukowi

Dziekan Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej UKSW

Prof. dr hab. Anna Latawiec

wydzial-filozofii-chrzescijanskiej-uksw-logotyp

Dyrektor Instytutu Filozofii WFCH UKSW

Prof. dr hab. Grzegorz Bugajak

Rektor Collegium Civitas

Prof. dr hab. Stanisław Mocek

Koło Naukowe Studentów Filozofii UKSW

kolo-naukowe-studentow-filozofii-uksw

Koło Naukowe Metafizyków UKSW

kolo-naukowe-metafizykow-uksw

Patroni medialni

header_logo_radio_kolor

radiokampus_bum

radio-filozoficzne-sed-contra-logotyp


Zob. relacje WIDEO ze spotkań Klubów „Filozofuj!” w innych miastach.

Kluby „Filozofuj!” – to nowo tworzone nieformalne grupy współpracowników i sympatyków czasopisma „Filozofuj!”, organizujące w swoich miejscowościach imprezy (np. konferencje, spotkania dyskusyjne lub promocyjne) popularyzujące filozofię pod patronatem Redakcji „Filozofuj!”. Więcej informacji > tutaj.


mkidn_01_cmyk

Zrealizowano w ramach stypendium z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Tagi

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy