Kluby „Filozofuj!” Poznań

Relacja z 3. spotkania Klubu „Filozofuj!” w Poznaniu: „Cóż to jest prawda” – wokół nr. 9 „Filozofuj!”

Cóż to jest prawda? – to pytanie zgromadziło tłumy Poznaniaków w deszczowy wieczór w klimatycznej kawiarni Geranium Caffè na Jeżycach. Spotkanie poświęcone prawdzie nie mogło nie wzbudzić wiele emocji i docelowo zachęcić do dalszych filozoficznych poszukiwań. Zadanie to z pewnością zostało zrealizowane, a to przede wszystkim dzięki zaproszonym gościom – pracownikom Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W Geranium Caffè dyskutowali: dr hab. Elżbieta Pakszys, dr Marek Woszczek oraz prof. Paweł Zeidler. Moderatorem debaty był Stanisław Korzeb, student filozofii.
Numer o prawdzie można czytać lub pobrać > tutaj.

Szczególne podziękowania kierujemy do Uniwersytetu SWPS, partnera wydarzenia, za dofinansowanie spotkania.SWPS_logo_v1a


W pierwszej części spotkania prelegenci odpowiedzieli na trzy pytania. Przyjrzyjmy się odpowiedziom na pierwsze z nich: co jest istotą i naturą prawdy? Dr hab. Elżbieta Pakszys zdefiniowała prawdę jako jednostkowe, subiektywne przekonanie o jakimś stanie rzeczy. Przekonanie to z czasem uzyskuje (albo nie) uznanie i akceptację, którą zwykło się nazywać powszechną zgodą. Ważne jest, kto prawdę głosi, bowiem jej głoszenie jest nierozłącznie związane z władzą i uprzywilejowaniem. Tymi zaś atrybutami nie każdy może się cieszyć. Pani Profesor podała przykład kobiet, które dokonały odkryć naukowych i miały trudności z ich ogłoszeniem. Dyskutantka zaakcentowała społeczny i kulturowy wymiar prawdy – prawda zawsze jest czyjąś prawdą. Jej zdaniem, żeby głosić prawdę trzeba być odpowiednio usytuowanym, co zawsze jest uwarunkowane kulturowo. 

Dr Marek Woszczek zwrócił uwagę na znaczenie prawdy jako fenomenu społeczno-historycznego i podjął refleksję nad pochodzeniem naszej „obsesji” na punkcie prawdy jako wartości. Kategoria prawdy nie była pierwszorzędna dla starożytnych Greków. Początek wzmożonego nią zainteresowania wśród filozofów w nowożytności przypada na wiek XVII. Dyskutant skonfrontował znane i doniosłe przekonania, takie jak to, że „ludzkie umysły z natury dążą do prawdy” z najnowszymi badaniami z zakresu nauk o umyśle, kognitywistyki i psychologii. Wysunął tezę, że pojęcie prawdy posiada pewnego rodzaju tajemniczą aurę, za którą kryje się mnóstwo innych zjawisk, takich jak przewidywalność otoczenia czy użyteczność.


No Slide Found In Slider.

Prof. Paweł Zeidler opowiedział natomiast o klasycznym epistemologicznym ujęciu wiedzy. Zgodnie z nim, nie można mówić o wiedzy nie odnosząc się do pojęcia prawdy, zbioru uzasadnionych prawdziwych przekonań, pojęcia faktu czy prawdomówności.  Dyskutant zwrócił uwagę na to, że kiedy pytamy o istotę i naturę prawdy, to prawda ulega substancjalizacji. Podkreślił również rolę dychotomii przedmiot-podmiot. Pan Profesor obok klasycznego ujęcia prawdy przywołał również stanowisko operacjonizmu, zgodnie z którym prawda staje się zależna od podmiotu, a samo jej pojęcie zostaje zastąpione przez uznawanie.

Dalsza część spotkania zmieniła się w ożywioną dyskusję – zarówno między prelegentami, jak i zgromadzonymi w kawiarni sympatykami filozofii. Podczas dyskusji szczególnie istotne okazały się następujące wątki: prawda jako wartości społeczna i jej miejsce w kulturze, poznawcza funkcja nauki związana z dostarczaniem określonego obrazu świata oraz „przepaść” między poznaniem a działaniem. Oto przykłady pytań, jakie postawiono w rozmowie: Czy w ogóle możemy mówić o prawdzie w liczbie pojedynczej? Czy uzasadnione jest posługiwanie się jedynie pragmatyczną koncepcją prawdy? Czy nauka może rozstrzygnąć niektóre dylematy moralne? Czy człowiek może poznać prawdę o sobie?

W dyskusji dominował obraz prawdy jako ograniczonej do naszego stanu wiedzy, określonej poprzez naszą sytuację społeczną i aparat pojęciowy. Może moglibyśmy zastąpić pojęcie prawdy innym lub zminimalizować jej znaczenie, jednak… cóż wtedy zostałoby z filozoficznych poszukiwań?

Karolina Napiwodzka-Bulek


Relację ze spotkania w wersji audio można pobrać lub odsłuchać:


Szczególne podziękowania:

  • Profesorce Elżbiecie Pakszys, doktorowi Markowi Woszczek i profesorowi Pawłowi Zeidler za wzięcie udziału w dyskusji i błyskotliwą polemikę,
  • Przybyłym za zainteresowanie, niebanalne pytania i własne ciekawe refleksje,
  • Uniwersytetowi Humanistyczno-społecznemu SWPS za partnerstwo i plakaty,
  • Radiu Merkury i Studenckiemu Radiu „Meteor” za patronat medialny,
  • Polskiemu Towarzystwu Filozoficznemu — Oddział w Poznaniu i Instytutowi Filozofii UAM za patronat,
  • Bibliotece Raczyńskich za pomoc w promocji wydarzenia,
  • Karolinie Napiwodzkiej, Mariannie Kaźmierczak, Karolinie Jankowskiej, Oli Kaczmarek, Bartoszowi Dobies za współorganizację debaty i Stanisławowi Korzeb za jej prowadzenie,
  • Prof. Krzysztofowi Brzechczynowi za pomoc w organizacji wydarzenia,
  • Kawiarni Geranium, w której odbyło się spotkanie.

Dziękujemy wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób wsparli naszą działalność. Bez was nie byłoby tego spotkania.


Zachęcamy do obejrzenia relacji wideo ze spotkania.


Zob. relacje z innych spotkań Klubów „Filozofuj!”!


W dyskusji wzięli udział:

elzbieta-paszysDr hab. Elżbieta Pakszys – Prof. UAM dr hab. w Instytucie Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 20 lat prowadzi badania oraz wykłady interdyscyplinarnej problematyki płci / rodzaju (gender), zwłaszcza filozoficznej i politycznej myśli kobiet. Uczestniczy w wielu krajowych i zagranicznych przedsięwzięciach badawczych dotyczących współczesnej kondycji kobiet w nauce. Jest autorką i wydawczynią licznych publikacji polskich i zagranicznych z zakresu filozofii nauki i epistemologii feministycznej, m.in. serii Humanistyka i Płeć I–III (1995–1999), Między naturą a kulturą: kategoria płci / rodzaju w poznaniu (2000), Międzykulturowe i interdyscyplinarne badania feministyczne (2005), Women in Analytical Philosophy: the Lvov-Warsaw School, the Vienna Circle and the Anglo-American Tradition [w:] Einheit und Vielfalt der Gegenwartphilosophie, (hrsg.) Philip Schmidt, Anja Weiberg (Peter Lang, 2012); Przekraczanie granic: uwarunkowania sukcesu kobiet w poznaniu, „Etyka” 45/2012.

woszczekDr Marek Woszczek – Filozof, od 2008 r. adiunkt w Zakładzie Filozofii Nauki Instytutu Filozofii UAM w Poznaniu. Zajmuje się ontologią przyrody i filozofią fizyki, ale także wybranymi zagadnieniami z zakresu historii i filozofii religii. Autor książki Platonic Wholes and Quantum Ontology (Frankfurt am Main 2015; 1. wyd. pol.: Ukryta całość przyrody a mikrofizyka, Poznań 2010). Laureat m.in. nagrody naukowej Prezesa Rady Ministrów i nagrody naukowej im. Klemensa Szaniawskiego.

Prof. dr hab. Paweł Zeidler – Prof. dr hab. Paweł Zeidler jest zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego w Instytucie Filozofii UAM. Kieruje Zakładem Logiki i Metodologii Nauk. Jest redaktorem naczelnym „Studiów Metodologicznych”. Publikuje prace z filozofii nauki, teorii wiedzy, filozofii i metodologii nauk przyrodniczych, a od kilkunastu lat przede wszystkim z filozofii chemii. Jest absolwentem chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy Między teorią a historią nauki, a stopień doktora habilitowanego filozofii na podstawie książki Spór o status poznawczy teorii. W obronie antyrealistycznego wizerunku nauki. Jest również autorem książek Chemia w świetle filozofiiModels and Metaphors as Research Tools in Science oraz współautorem książki Problem destrukcji pojęcia prawdy (współautorzy: R. Kubicki i J. Sójka). W ramach wykładów z filozofii dla młodzieży wygłosił i opublikował dwa referaty dotyczące prawdy: Cóż to jest prawda oraz Nauka a prawda.

Dyskusję moderował Stanisław Korzeb, a koordynatorem spotkania był Bartosz Kurkowski.

Koordynatorem ogólnopolskim Klubów „Filozofuj!” jest Celina Głogowska.


Partnerzy

SWPS_logo_v1a

 

 

geranium

Patroni

logo_if_2-300x75

images
Polskie Towarzystwo Filozoficzne Oddział w Poznaniu

logo03_jpg

logometeortrans


Kluby „Filozofuj!” – to nowo tworzone nieformalne grupy współpracowników i sympatyków czasopisma „Filozofuj!”, organizujące w swoich miejscowościach imprezy (np. konferencje, spotkania dyskusyjne lub promocyjne) popularyzujące filozofię pod patronatem Redakcji „Filozofuj!”. Więcej informacji > tutaj.



Zrealizowano w ramach stypendium z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy