20 lat Matrixa

Dzisiaj mija 20 lat od premiery filmu „Matrix” 31 marca 1999! Pamiętacie swój seans w kinie? Pamiętacie pierwsze chwile po wyjściu z kina? Pamiętacie, jak odbieraliście wówczas świat wokół siebie? Nie do wiary, że minęło od tamtego momentu 20 lat, bo chciałoby się powiedzieć, że „Matrix” jest tu i teraz. W sensie: film przeniknął do kultury i zmienił sposób naszego myślenia o rzeczywistości. A przecież pod intrygującą fabułą i fantastycznymi efektami specjalnymi kryją się w nim stare filozoficzne myśli, które film zaszczepił w kulturze na niespotykaną dotąd skalę.

W filmie jest obecna antyczna (IV wiek p.n.e.), Platońska metafora jaskini, w której uwięzieni ludzie oglądają tylko świat cieni. Obecne jest nowożytne (XVII w. n.e.), Karezjańskie wątpienie co do wiarygodności zmysłów jako informujących o tym, co realne. Obecny jest współczesny (1981 r.), Putnamowski eksperyment myślowy o mózgach w naczyniach, które są manipulowane przez naukowców, ulegając złudzeniu, że wiodą normalne życie. Obecna jest też myśl XX-wiecznego myśliciela Jeana Baudrillarda, który pisał o kulturze masowej wytwarzającej wyrafinowane imitacje rzeczywistości mylone z realną rzeczywistością (zob. więcej na ten temat w tekście The Marix 20 years on: how a sci-fi film tackled big philosophical questions). I wiele wiele innych filozoficznych wątków… O niektórych z nich bardzo ciekawie mówili Jacek Gurczyński i Błażej Gębura, nasz kolega redakcyjny, podczas Światowych Dni Filozofii w 2012 roku. Zachęcamy do obejrzenia.