Obrona pracy
Rozmowa na temat eseju z 1. etapu będzie przypominała obronę pracy dyplomowej (licencjackiej, magisterskiej) – dlatego z powodzeniem będzie mogła stanowić użyteczne doświadczenie dla przyszłego studenta. Zadaniem Uczestnika będzie przedstawienie i zrekonstruowanie argumentów na rzecz głównej tezy zawartej w pracy, a także zlokalizowanie swojego stanowiska w obrębie dyskusji związanej z problematyką pokrewną wybranemu na 1. etapie tematowi. Uczestnikowi zostaną też zadane przez komisję pytania związane z tematyką pracy (i pokrewną).
Podstawowym materiałem potrzebnym do przygotowań na tym etapie będzie oczywiście nasz esej. Warto na jego podstawie opracować krótki szkic autoreferatu stanowiącego prezentację naszego stanowiska, który nie musi być jednak dokładnym odtworzeniem schematu pracy (jeżeli od czasu I etapu nasunęły się nam interesujące istotne przemyślenia dotyczące tezy, może je zawierać), ale mimo to powinien uwzględniać najważniejsze argumenty (wraz z odpowiedziami na najważniejsze zarzuty). Należy przy tym pamiętać, by położyć nacisk na wnioski końcowe – ważne jest zwięzłe, klarowne i syntetyczne ujęcie.
Konieczne będzie dokładniejsze zagłębienie się w wykorzystaną podczas 1. etapu literaturę źródłową. Po pierwsze dlatego, że, już na etapie przedstawiania założeń, argumentacji i wniosków eseju warto zaskoczyć komisję znajomością myśli, które są istotne dla problematyki pracy, a które nie zostały w niej wykorzystane. Po drugie dlatego, że arsenał teoretyczny zawarty w pominiętych wcześniej fragmentach bibliografii naszej pracy może przydać się podczas odpowiedzi na pytania komisji. Możemy zostać poproszeni na przykład o doprecyzowanie naszego stanowiska (przy tego typu pytaniach pomocny będzie osobisty stosunek do tematu), czy też dopytani o znajomość stanowisk zgodnych z omawianymi w pracy bądź do nich opozycyjnych pod różnymi względami.
Opiekun naukowy bądź zaprzyjaźniony filozof może pomóc zdecydować, które spośród pozycji bibliograficznych eseju są najbardziej aktualne bądź merytorycznie najbardziej istotne dla pracy (na przykład oferujące najlepsze definicje kluczowych dla niej pojęć), czy też najciekawsze dla specjalistów danej dyscypliny filozoficznej lub najbardziej cenione wśród jej przedstawicieli (należące do „klasyki gatunku”). Tej literaturze będzie należało poświęcić najwięcej uwagi. Nasze przygotowanie zyska też dzięki głębszemu przyjrzeniu się treści pozycji, które figurują jako proponowane sugestie bibliograficzne do tematu w Informatorze OF.
Warto również lepiej poznać swoich „oponentów” – dokładniej zapoznać się ze stanowiskami, przeciwko którym się opowiadamy. Nie musimy poprzestawać na zgłębianiu już opisanych zarzutów i możemy opracować przeciwko nim zupełnie nowe krytyczne spojrzenie; do tego zadania może przydać się cykl poświęcony myśleniu krytycznemu.
Analiza tekstu filozoficznego
Zadaniem Uczestnika podczas drugiej części etapu centralnego OF jest poddanie wylosowanego krótkiego tekstu filozoficznego analizie (ad hoc, po krótkim czasie przeznaczonym na zapoznanie się z tekstem). Żeby ułatwić Uczestnikom przygotowania do tej części konkursu, przygotowano zbiór tekstów, których znajomość wymagana jest na etapie centralnym OF (wraz z uzupełnieniem); broszura zawiera również omówienie kryteriów oceny i możliwych strategii realizacji takiej analizy, a także przykładowe wytyczne analizy konkretnych fragmentów.
Organizatorzy zachęcają, żeby przyjąć i przećwiczyć z wybranymi fragmentami wygodny dla nas schemat interpretacyjny, który będzie zawierał wymagane aspekty analizy tekstu filozoficznego. Schemat ten może przyjąć poniższy kształt:
- Odpowiedz na pytania: Jakiego problemu filozoficznego dotyczy fragment? (Przykładowo: granic poznania, przyczynowości w przyrodzie, celu życia ludzkiego, natury świadomości, tożsamości w czasie.) W jakiej dyscyplinie filozoficznej mieści się problem (etycznej, epistemologicznej, metafizycznej, estetycznej, filozofii społecznej, itp.)?
- Odpowiedz na pytania: Jakie ważne pojęcia filozoficzne pojawiają się we fragmencie? (Przykłady: prawda, szczęście, równość, doskonałość, poznanie.) Czy któreś z tych pojęć jest specyficzne dla Autora bądź tradycji, do której należał? (Np. res cogitans, élan vital, epoché.) Pojęcia-klucze lepiej wpleść w wypowiedź, niż je wymieniać, ale watro przyzwyczaić się do zwracania na nie uwagi.
- Spróbuj trafnie własnymi słowami zrekonstruować rozumowanie zawarte we fragmencie z zachowaniem powiązań między tezami (Co głosi stanowisko wyrażane we fragmencie? Czy pada jakiś argument, jak on wygląda? Jakie towarzyszą autorowi założenia, wskazane przez niego bądź ukryte?)
- Nawiąż do innych koncepcji filozoficznych (Czy myśl zawarta we fragmencie jest odpowiedzią na czyjeś stanowisko? Kto w tradycji filozoficznej by się z nią zgodził, a kto stanąłby w zdecydowanej opozycji? Kto zgodziłby się pod danym względem, ale nie pod innymi? Czy dany problem wiąże się istotnie z innymi problemami filozoficznymi?)
Można również nawiązać do innych aspektów myśli autora cytatu, ale także do odkryć i teorii naukowych, aktualnych wydarzeń, czy tekstów kultury – literatury pięknej czy filmu. Także w tej części pytania komisji mogą być różnorodne. Mogą dotyczyć stanowisk pokrewnych i opozycyjnych względem danego problemu, pokrewnych problemów, bądź własnego stanowiska Uczestnika w danym sporze problemowym.
Informacje na temat dokładnych kryteriów punktacji wypowiedzi Uczestnika można sprawdzić w Informatorach OF.
Mira Zyśko
Skomentuj