Agnieszka Lekka-Kowalik: Dlaczego „Filozofuj!” jest filozofom koniecznie do szczęścia potrzebne

Prezentujemy piątą z odpowiedzi ankietowych na temat znaczenia „Filozofuj!” dla popularyzowania filozofii w Polsce. Cykl publikujemy z okazji ukazania się 50. numeru naszego magazynu.

Zazwyczaj pytamy, czy „Filozofuj!” jest potrzebne swej grupie docelowej, czy służy promocji filozofii – co ma przecież w swoich założeniach. Na oba te pytania zdecydowanie odpowiadam pozytywnie – wszak to właśnie młodzi ludzie chętnie zadają pytania o sens życia, o ostateczny cel wszechświata czy fundamenty moralności, a to są pytania na wskroś filozoficzne. Istnienie czasopisma, które nie tylko podejmuje tego typu ważkie tematy szczegółowe, ale i wskazuje źródła, do których warto sięgnąć, poszukując na nie odpowiedzi, jest nie do przecenienia.

Chciałabym jednak zwrócić uwagę na inny aspekt: „Filozofuj!” jest potrzebne nam, zawodowym filozofom. Należy, jak sądzę, wziąć na serio twierdzenie Alaisdaira MacIntyre’a, że w przypadku filozofów-akademików „początkiem ich dociekań jest przedłużenie dociekań zwykłych ludzi i że korzystają ze swoich filozoficznych umiejętności w imieniu tychże zwykłych ludzi. Filozofowie mają własne rzemiosło, lecz podobnie do ludzi uprawiających inne rzemiosła (…), uprawiają je dla wspólnego dobra, albo sobie z tym nie radzą. Jeżeli uprawiają je dla wspólnego dobra, zadadzą sobie trud podejmowania i podtrzymywania rozmowy ze zwykłymi ludźmi, ażeby nie stracić związku między swoimi dociekaniami (…), a pytaniami stawianymi przez zwykłych ludzi” (A. MacIntyre, Bóg, filozofia, uniwersytety. Wybrane zagadnienia z historii katolickiej tradycji filozoficznej, tłum. A. Łagodzka, Warszawa 2013, s. 19). „Filozofuj!” tego nas właśnie uczy – widzenia związku między naszymi dociekaniami i pytaniami stawianymi przez młodych ludzi, podejmowania tych pytań i prowadzenia dociekań tak, by nie popaść już to w ogólniki, już to w technikalia, a zakomunikować zrozumiale to, co wydaje się nam prawdziwe i argumentować rzetelnie na rzecz tej tezy. To przecież jedna z najtrudniejszych rzeczy – i dlatego „Filozofuj!” uczy filozofowania także akademików.

Agnieszka Lekka-Kowalik – profesor filozofii, magister chemii. Zajmuje się filozofią nauki i etyką badań naukowych. Kierownik Katedy Metodologii Nauk. Pełniła funkcję prorektora KUL ds. promocji i współpracy z zagranicą, dyrektora Instytutu Jana Pawła II, Ośrodka Badań nad myślą Jana Pawła II oraz redaktora naczelnego czasopisma „Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II”.