Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2022 nr 2 (44), s. 47. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
Kościół pw. Świętego Krzyża (obecnie kościół akademicki KUL), jako świątynia drewniana, powstał w I połowie XV w. przy trakcie z Lublina do Krakowa. Szlak ten stał się później trasą częstych podróży Karola Wojtyły, który w czasie przyjazdów na Katolicki Uniwersytet Lubelski głosił w kościele akademickim homilie, prowadził serie rekolekcji wielkopostnych dla społeczności studenckiej (w latach 1956 i 1961) oraz uczestniczył jako gość w licznych kursach duszpasterskich i sesjach wykładowych dla duchowieństwa. Wówczas kościół prezentował się już w obecnym kształcie – po zastąpieniu go budynkiem murowanym (w XVII w.) i gruntownej przebudowie w stylu łączącym neobarok z modernizmem przez warszawskiego architekta Mariana Lalewicza (w latach 1934–1935) oraz ozdobieniu murów świątyni polichromią autorstwa Eugeniusza Muchy, tworzącą unikatowy w skali świata program ikonograficzny nawiązujący do encykliki Pacem in terris Jana XXIII. Pamiątką po związkach Wojtyły-papieża z kościołem Świętego Krzyża jest przechowywana w nim relikwia kropli krwi Jana Pawła II.
Marta Ratkiewicz-Siłuch
Życiorys ks. prof. Karola Wojtyły /św. Jana Pawła II jest powszechnie znany, przypomnijmy więc tylko niektóre fakty związane z karierą naukową papieża-filozofa. Urodzony 18 maja 1920 r. w Wadowicach, w 1938 r. rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym UJ w Krakowie. Ukończył pierwszy rok, dalszą naukę przerwała wojna. Od 1942 r. studiował teologię, w 1946 r. otrzymał święcenia kapłańskie, po czym kontynuował studia teologiczne w Rzymie. W 1948 r. obronił na rzymskim Angelicum pracę doktorską (Św. Jana od Krzyża nauka o wierze), w 1953 r. habilitował się na Wydziale Teologicznym UJ na podstawie rozprawy Próba opracowania etyki chrześcijańskiej według systemu Maxa Schelera. Warto dodać, że była to ostatnia habilitacja na tym wydziale przed jego zamknięciem w 1954 r. Na zatrudnienie na UJ świeżo habilitowany ks. Wojtyła nie mógł liczyć.
Traf chciał, że akurat w tym czasie został przeniesiony na Angelicum ks. prof. Feliks Bednarski OP, kierownik Katedry Etyki na Wydziale Filozoficznym KUL. Wtedy – z inspiracji prof. Stefana Swieżawskiego, jednego z recenzentów habilitacji ks. Wojtyły – jego miejsce zajął ks. Wojtyła. I odtąd, to jest od 1954 r., aż do pamiętnej daty 16 października 1978 r. ksiądz, potem biskup, arcybiskup metropolita krakowski, a od roku 1967 kardynał Karol Wojtyła pracował na KUL‑u. Łatwo się domyślić, jak trudnym wyzwaniem było dla Kardynała łączenie swoich obowiązków z pracą naukowo-dydaktyczną. A jednak nie chciał z niej rezygnować. Od czasu nominacji biskupiej (1958 r.) nie mógł przyjeżdżać do Lublina regularnie, ale kiedy przyjeżdżał i brał udział w naukowych lub duszpasterskich zjazdach, z reguły przy tej okazji prowadził też wykłady z etyki.
Ks. prof. Wojtyła w swej pracy naukowej nie poruszał wielu zagadnień, ale te problemy, które podejmował, lubił kontynuować, wciąż je pogłębiając. W swej habilitacji uznał, że system Maxa Schelera nie nadaje się na podstawę budowania etyki chrześcijańskiej – a to z powodu niedocenienia sprawczości człowieka w realizowaniu moralnych wartości – ale zafascynowała go fenomenologiczna analiza ludzkiej aktywności. I odtąd starał się łączyć filozofię bytu z filozofią świadomości. Bronił oparcia etyki na specyficznym doświadczeniu moralności. Zatrzymał się zwłaszcza na doświadczeniu miłości oblubieńczej, a owocem tych przemyśleń jest studium etyczne Miłość i odpowiedzialność – jedyna książka przetłumaczona na obcy język (francuski) przed wyniesieniem jej Autora na Stolicę Piotrową. Wojtyła najpierw osadził miłość małżeńską na fundamencie personalizmu etycznego, a następnie ukazał seksualny akt małżeński jako szczególnie doniosły wyraz tej miłości. To była wówczas (rok 1960) nowość, choć dziś brzmi jak banał. W dalszej swej filozoficznej refleksji Wojtyła drążył sprawę sprawczości ludzkiej osoby, a efektem tych refleksji było studium antropologiczne Osoba i czyn. Nie poprzestał na tym: już jako papież kontynuował swe refleksje w perspektywie teologicznej, czego efektem jest obszerne studium Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa. Tak ks. prof. Wojtyła / Jan Paweł II nie potrafił – bo nie chciał – odejść od tematu, który wciąż go fascynował.
Problemów podjętych przez ks. prof.Wojtyłę było więcej, z czasem sporo uwagi poświęcał dialogowi z marksizmem, a zwłaszcza zagadnieniu alienacji. Trudno tu ten temat rozwijać, ale trzeba podkreślić, że Wojtyła potrafił zarazić swą fascynacją uczniów. Takim go zapamiętaliśmy: jako Mistrza, który dzielił się z nami swymi przemyśleniami, podejmował rzetelny dialog z inaczej myślącymi oraz inspirował nas do podejmowania trudnych problemów tak, jak on je podejmował: z miłością i odpowiedzialnością.
Andrzej Szostek – ks. prof. dr hab.Andrzej Szostek, zatrudniony w latach 1971–2020 w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim; obecnie na część etatu w UMCS-ie oraz UW. Członek Zgromadzenia Księży Marianów. W latach 1998–2004 rektor KUL. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego główne kierunki zainteresowań to: podstawy etyki normatywnej, personalizm etyczny, problematyka sumienia, etyka życia, miłości i zaangażowania społecznego, etyka w nauce oraz myśl antropologiczno-etyczna Karola Wojtyły /Jana Pawła II.
Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
< Powrót do spisu treści numeru.
Skomentuj