Filozofia umysłu Kognitywistyka Recenzje książek

Anna Dutkowska: Neuronauka poznawcza

Niech nikogo nie zmyli okładka w kolorze neonowego, amarantowego różu chroniąca zaledwie 170 stron książki Richarda Passinghama pt. Neuronauka poznawcza, w tłumaczeniu Konrada Rudnickiego. To zdecydowanie nie jest wakacyjna lektura na jeden wieczór. Trzeba jednak przyznać, że treść publikacji przyciąga uwagę równie skutecznie, jak jej obwoluta!

Pozycja jest elementem serii Krótkie wprowadzenie Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego, która przybliża czytelnikom aktualną wiedzę z różnych dziedzin nauki – od humanistycznych, przez przyrodnicze, po techniczne. Egzemplarz opatrzony jest wstępem tłumacza, który w atrakcyjny sposób wprowadza nas w pluralizm dyscyplin zajmujących się ludzkim mózgiem, wyjaśniając przy tym wyjątkowy charakter neuronauki poznawczej.

Autor książki, profesor psychologii eksperymentalnej związany z Uniwersytetem Oksfordzkim, zabiera nas w podróż przez rejony mózgu powiązane z takimi funkcjami umysłu, jak percepcja, uwaga, pamięć, rozumowanie, podejmowanie decyzji, kontrola poznawcza i działanie. Podróż ta jest możliwa dzięki technikom neuroobrazowania za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) czy pozytonowej tomografii emisyjnej (PET). Każda ze wspomnianych funkcji umysłu omówiona jest w osobnym rozdziale, który otwierają trzy szczegółowe pytania dotyczące problemów, w rozwiązaniu których pomaga neuroobrazowanie. Pomaga – to słowo-klucz. Podczas lektury należy pamiętać, że obrazowanie mózgu pokazuje nam działanie mózgu w danym momencie, ale nie mówi o przyczynach takiego a nie innego jego działania – nie odpowiada na pytanie „dlaczego?”. W związku z tym, rozdziały opatrzone są nie tylko szczegółowym opisem przypadków klinicznych oraz przeprowadzonych badań, ale także zagadnieniami teoretycznymi, w tym z zakresu filozofii umysłu. Odpowiedzi na pytania wprowadzające znajdują się w ramkach na końcu rozdziałów. Przy każdej z siedmiu omawianych zdolności poznawczych, szczegółowo opisane zostały procesy poznawcze z nią powiązane, np. dla uwagi – obserwowanie, lokalizowanie obiektów, identyfikowanie obiektów, koncentrowanie uwagi czy podzielność uwagi. Ostatni rozdział dotyczy przyszłości badań nad neuroobrazowaniem mózgu – kuszących spekulacji nad metodami wyjaśniania problemów związanych, jak wskazuje sam Autor, nie tylko z określeniem, gdzie pojawia się aktywność neuronów w przypadku danej czynności poznawczej, ale także z tym, jak ta aktywność umożliwia poznanie. 

Godna uwagi jest struktura bibliografii, która podzielona została ze względu na poszczególne rozdziały, ze wskazaniem konkretnych badań, których dotyczy. Dla ciekawskich, którzy chcą jeszcze bardziej poszerzyć swoją wiedzę w danym zakresie, zostały przygotowane namiary na pozycje bibliograficzne występujące zarówno na rynku anglojęzycznym, jak i polskojęzycznym.

Książka Passinghama to doskonała lektura dla wszystkich zastanawiających się nad studiowaniem kognitywistyki, psychologii czy filozofii. Może przydać się także dziennikarzom, gdyż nie tylko wyjaśnia, skąd się biorą błędy w popularyzowaniu wiedzy z zakresu neuronauki poznawczej, ale także podpowiada, jak ich unikać. Pro-tip: w podróż z Richardem Passinghamem warto zabrać się z funkcjonalnym atlasem obszarów mózgu pod ręką. Publikacja wprawdzie zawiera ilustracje, jednak dobrze mieć przy sobie bardziej kolorową mapę.


Richard Passingham, Neuronauka poznawcza, tłum. K. Rudnicki,  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021, 170 ss.


Anna Dutkowska – ukończyła filozofię przyrody ożywionej na Wydziale Filozofii KUL, gdzie uzyskała doktorat z filozofii (2019). Podejmuje zagadnienia związane z problematyką umysłów prostych oraz wskaźnikami myślenia u zwierząt pozaludzkich. Ma na utrzymaniu dwa koty, dla których jest w stanie nawet chodzić do pracy, żeby zapewnić im godny byt.

Interesują Cię recenzje innych książek filozoficznych? Zajrzyj do naszego działu Omówienia i recenzje.

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy