Anna Ziółkowska-Juś: O sekcji Filozofii Kultury 12. PZF

Ważnym filozoficznym zadaniem staje się obecnie ujawnianie ukrytych przesłanek i milcząco przyjętych założeń, na których opierają się różne dyskursy i praktyki kulturowe – ocenia prof. Anna Ziółkowska-Juś, przewodnicząca sekcji Filozofii Kultury 12. Polskiego Zjazdu Filozoficznego.

Czego uczestnicy Zjazdu mogą się spodziewać po obradach sekcji Filozofii Kultury na 12. Polskim Zjeździe Filozoficznym? Jakie tematy będą się wybijać?

W sekcji Filozofii kultury zostaną podjęte bardzo zróżnicowane tematy. Spora część referatów stanowić będzie filozoficzną refleksję nad kulturą współczesną. W tym zakresie poddane pod refleksję zostaną takie zjawiska kultury współczesnej jak: postprawda, konsumpcjonizm, wielowymiarowa estetyzacja, sztuczna inteligencja, kryzys/tragizm/melancholia, tolerancja/nietolerancja, osobliwość/uniwersalizacja, memy i uprzedzenia, praktyki religijne. Pojawią się również referaty z pogranicza filozofii kultury, antropologii filozoficznej i estetyki będące filozoficzną refleksją nad oddziaływaniem wybranych wytworów kulturowych i artystycznych (takich jak m. in. filmy, muzyka popularna, gry video) na kondycję współczesnego człowieka. Nie zabraknie też referatów rekontekstualizujących klasyczne teksty literackie i filozoficzne. W perspektywie filozofii kultury podjęte zostaną m. in. analizy wybranych tekstów Giovanniego Boccaccia, Markiza de Sade’a, Friedricha Schleiermachera, George’a Steinera, Ignace’a Meyerson’a, Gilberta Simondona, Gillesa Deleuze’a i Bernarda Stieglera.

Swobodnie nawiązując do tematu Debaty Inauguracyjnej Zjazdu, chcielibyśmy zapytać, jak Pani, Pani Profesor, odpowiedziałaby na pytanie: „Co dziś należy uznać za najważniejsze problemy podejmowane w obrębie filozofii kultury?”.

Uważam, że wszystkie zaplanowane w sekcji Filozofii kultury wystąpienia będą dotyczyły kwestii ważnych i aktualnych. Stając w obliczu takich współczesnych wyzwań jak pandemia, wojny, zmiany klimatu, konflikty światopoglądowe, globalizacja, migracje ludności i innych często zmagamy się z poczuciem kryzysu kultury współczesnej. Słowo kryzys pochodzi od greckiego słowa krino, które oznacza konieczność sądzenia i działania w sytuacji, gdy „czas nagli”. Myślę, że ważnym filozoficznym zadaniem staje się obecnie ujawnianie ukrytych przesłanek i milcząco przyjętych założeń, na których opierają się różne dyskursy i praktyki kulturowe (na przykład edukacja, nauka, polityka, ekonomia, sztuka, medycyna itd.). Chodzi o poddawanie tych założeń krytycznej i hermeneutycznej refleksji, co dopiero stanowić może punkt wyjścia dla twórczej zmiany świadomości, ludzkich doświadczeń, działań, a w konsekwencji kultury. Uważam, że praca ze świadomością i poszerzanie jej obszaru stanowi jeden z ważniejszych celów dyskursu filozoficznego, gdyż umożliwia głębsze rozumienie samego siebie, świata kultury oraz ludzkiej i pozaludzkiej różnorodności.

Anna Ziółkowska-Juś – dr hab. prof. UAM, pracownik Zakładu Antropologii Filozoficznej i Estetyki Wydziału Filozoficznego UAM. Jest autorką trzech książek: Rola świadomości w konstytuowaniu człowieka. Roman Ingarden a Paul Ricoeur (2011), Doświadczenie estetyczne i sztuka współczesna w hermeneutycznych horyzontach rozumienia (2017) oraz Doświadczenie estetyczne jako podstawa poznania integralnego. W perspektywie estetyki pragmatycznej (2022), a także wielu artykułów z zakresu antropologii filozoficznej, estetyki hermeneutycznej, estetyki pragmatycznej oraz filozofii kultury i sztuki współczesnej.