Bizancjum to nowożytna nazwa Cesarstwa Wschodnio-rzymskiego ze stolicą w Konstantynopolu, które przetrwało do połowy XV wieku. Najnowsza historiografia rewiduje utrwalany w zachodniej (i polskiej) tradycji pogardliwy obraz cywilizacji i teologii bizantyńskiej. Odsyłamy tu do fascynujących opracowań: J. Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium. Poznań 2009; M. Dąbrowska, Drugie oko Europy. Bizancjum w średniowieczu. Wrocław 2015; Splendor Bizancjum. National Geographic, T. 16 (2014).
Jak wiadomo, źródłem i inspiracją nowożytnej filozofii Zachodu była antyczna filozofia grecka, lecz w ogóle zapomina się o tym, że gdyby nie pośrednictwo Bizancjum nie udałoby się odzyskać antycznego dziedzictwa. Na temat filozofii krzewionej przez wschodnich Rzymian dopiero od niedawna powstają twórcze opracowania. Pionierską była monografia z połowy XX wieku, przetłumaczona także na polski: B. Tatakis, Filozofia bizantyńska, Kraków 2012. O Arystotelesie w Bizancjum mamy zaledwie kilka artykułów, brak nadal oddzielnej monografii, lecz ostatnio podejmowane są o tym zespołowe projekty badawcze.
Okazuje się, że przewodnim filozofem w Bizancjum był właśnie Arystoteles, czytany tam ciągle i nauczany, komentowany i parafrazowany, kontrastowany z Platonem (czy raczej z neoplatonizmem) i niejednokrotnie krytykowany. Z Bizancjum przetrwało ponad 1000 manuskryptów z Arystotelesa, a z Platona tylko ponad 260. Podstawą były najpierw pisma logiczne i fizyczne Arystotelesa, podobnie jak w średniowiecznej tradycji arabskiej i łacińskiej. W egzegezie i edukacji podejmowali twórczo Arystotelesa tacy mnisi i teologowie, erudyci i wykładowcy, jak Jan Damasceński, Focjusz, Psellos, Italos, Teodor ze Smyrny, Eustratios, Michał z Efezu, Blemmydes, Pachymeres, Metochites, Józef Filozof, Scholarios, Bessarion, Argyropulos. Przewlekły spór o wartość filozofii Platona czy Arystotelesa w myśli chrześcijańskiej przeniesiony został przez uchodźców z ginącego Konstantynopola do renesansowej Italii.
„Spacery z Arystotelesem” to nazwa działania zaplanowanego od października 2016 do czerwca 2017, obejmującego dziewięć wykładów oraz wystawę fotograficzną. Przewidziane prelekcje stworzą spójną całość. Staramy się spojrzeć na Arystotelesa przez pryzmat jego oddziaływania na kulturę europejską Wschodu i Zachodu. Do projektu zaproszeni zostali badacze z różnych środowisk.
Tematy i „przewodnicy” najbliższych spotkań to:
- Arystoteles łaciński (dr Maciej Przybył),
- Arystoteles w polskim Renesansie (prof. Danilo Facca),
- Arystoteles i współczesność (dr Paweł Bleja),
- Recepcja retoryki (mgr Aleksandra Mathiesen).
W wyniku tych działań ma powstać materiał merytoryczny, który będzie uzupełnieniem wystawy fotograficznej Kateriny Zisopulu zatytułowanej „Śladami Arystotelesa”. Zamierzamy stworzyć ekspozycję, która ukazywałaby postać Arystotelesa, miejsca z nim związane oraz atrakcyjność i aktualność jego myśli.
Całe to przedsięwzięcie możliwe jest dzięki gościnności Rezerwatu Archeologicznego Genius loci, którego mottem jest hasło PRZEKRÓJ POZNANIA w całej swej wieloznaczności. W Genius loci prezentowane są relikty drewniano-ziemnych fortyfikacji poznańskiego grodu z 2 poł. X w., jednak misja placówki wykracza poza ramy kultury materialnej, łącząc początki państwa polskiego z otwarciem na bogactwo kulturowe średniowiecznej Europy, co pozwoliło na recepcję Antyku. Zapraszamy na SPACERY z Arystotelesem po POZNANIU.
Akcja: Popularyzujem
y Arystotelesa! Zachęcamy do przesyłania wszelkich materiałów związanych z życiem i twórczością Arystotelesa: tekstów, ilustracji, cytatów, memów, komiksów, anegdot, linków do audycji i filmów, relacji z wydarzeń, a nawet prywatnych objawień intelektualnych. 😉 Można je przesyłać na adres: redakcja@filozofuj.eu.
Rezerwat Archeologiczny Genius loci, ul. Księdza Ignacego Posadzego 3, 61–108, Poznań, Ostrów Tumski
27 stycznia 2017, godz. 18.00
Strona internetowa wydarzenia
Wydarzenie na Facebooku
Skomentuj