Aktualności akademickie

Czy historia filozofii nowożytnej potrzebuje Leo Straussa? – Seria debat online w Instytucie Filozofii UJ

1 kwietnia 2022 w Instytucie Filozofii UJ w Krakowie odbędzie się całodzienne kolokwium filozoficzne poświęcone myśli Leo Straussa. Główny wykład wygłosi prof. Richard Velkley (Tulane, USA). Zapraszamy do uczestnictwa za pośrednictwem platformy Microsoft Teams. Wydarzenie online organizowane jest w ramach cyklu „Between Secularization and Reform. Religious Rationalism in the Late 17th Century and in the Enlightenment”.

Leo Strauss znany jest ze swojej kontrowersyjnej koncepcji interpretacji tekstów filozoficznych odwołującej się do kategorii ezoteryzmu. Zgodnie z tą teorią wielu filozofów celowo przedstawiało swoją myśl w sposób wprowadzający w błąd.

Miało to dotyczyć zwłaszcza myślicieli nowożytnych, takich jak Thomas Hobbes czy Baruch Spinoza, którzy zdaniem Straussa celowo ukrywali swoje prawdziwe poglądy, aby uniknąć prześladowań i ominąć cenzurę. Jednocześnie filozofowie ci mieli realizować  swój podstawowy cel polityczny, jakim było szerzenie sekularyzacji czy „krytyka religii objawionej” – bo tak radykalne oświecenie zdefiniował Strauss w swojej wczesnej książce Spinoza’s Critique of Religion.

Pomimo krytyki, z którą spotkała się Straussowska metoda „czytania między wierszami”, wciąż wydaje się ona inspirować niektórych badaczy oświecenia w zakresie na przykład oceny Spinozy i Hobbesa jako filozofów zasadniczo ateistycznych (albo antyreligijnych).


Celem seminarium jest dyskusja nad następującymi problemami:

  • Czy historycy filozofii nowożytnej wciąż mogą korzystać ze Straussowskiej hermeneutyki, a jeśli tak, to w jaki sposób?
  • Czy istnieją ważne powody, aby utrzymywać rozróżnienie między treścią teorii filozoficznej a sposobem, w jaki jej autor ją konceptualizował?
  • Zważywszy na to, że w XVIIXVIII wieku istniały sposoby szerzenia „wywrotowych” idei (tzw. littérature clandestine, literatura sekretna), czy można w sposób uprawniony przypisywać takie idee autorom, którzy ich otwarcie nie głosili lub nawet explicite je odrzucali?
  • Czy metoda „czytania między wierszami” jest w stanie adekwatnie oddać intencję autora danego tekstu, czy może raczej polega na „wczytywaniu” w jego tekst poglądów interpretatora?
  • Czy zadaniem historyka idei lub historyka filozofii jest rekonstrukcja poglądów dawnych myślicieli w taki sposób, w jaki tamci przedstawiliby je sami, czy raczej powinien on rekonstruować dawne idee z perspektywy swoich czasów?
  • Czy jako historycy idei i filozofii musimy poświęcać historyczną trafność, by wykazać, że myśl danego filozofa pozostaje aktualna czy też ma znaczenie dla współczesnych odbiorców?


W spotkaniu wezmą udział między innymi prof. Richard Velkley (Tulane, USA), który wygłosi wykład „Leo Strauss on Early Modernity and the Destruktion of Tradition”, a także prof. Diego Lucci (Bułgaria), dr Jiři Chotaš (Czechy), dr Mateusz Janik (Polska) i dr Raphael Krut-Landau (Pennsylvania, USA).

Szczegółowy program spotkania znajduje się tutaj.

Chętnych zapraszamy do rejestracji na naszej stronie.

Termin upływa 31 marca.


[Oprac. Zespół badawczy projektu „Między sekularyzacją a reformą”] 

Patronat nad wydarzeniem objął magazyn „Filozofuj!”

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy