Leo Strauss znany jest ze swojej kontrowersyjnej koncepcji interpretacji tekstów filozoficznych odwołującej się do kategorii ezoteryzmu. Zgodnie z tą teorią wielu filozofów celowo przedstawiało swoją myśl w sposób wprowadzający w błąd.
Miało to dotyczyć zwłaszcza myślicieli nowożytnych, takich jak Thomas Hobbes czy Baruch Spinoza, którzy zdaniem Straussa celowo ukrywali swoje prawdziwe poglądy, aby uniknąć prześladowań i ominąć cenzurę. Jednocześnie filozofowie ci mieli realizować swój podstawowy cel polityczny, jakim było szerzenie sekularyzacji czy „krytyka religii objawionej” – bo tak radykalne oświecenie zdefiniował Strauss w swojej wczesnej książce Spinoza’s Critique of Religion.
Pomimo krytyki, z którą spotkała się Straussowska metoda „czytania między wierszami”, wciąż wydaje się ona inspirować niektórych badaczy oświecenia w zakresie na przykład oceny Spinozy i Hobbesa jako filozofów zasadniczo ateistycznych (albo antyreligijnych).
Celem seminarium jest dyskusja nad następującymi problemami:
- Czy historycy filozofii nowożytnej wciąż mogą korzystać ze Straussowskiej hermeneutyki, a jeśli tak, to w jaki sposób?
- Czy istnieją ważne powody, aby utrzymywać rozróżnienie między treścią teorii filozoficznej a sposobem, w jaki jej autor ją konceptualizował?
- Zważywszy na to, że w XVII i XVIII wieku istniały sposoby szerzenia „wywrotowych” idei (tzw. littérature clandestine, literatura sekretna), czy można w sposób uprawniony przypisywać takie idee autorom, którzy ich otwarcie nie głosili lub nawet explicite je odrzucali?
- Czy metoda „czytania między wierszami” jest w stanie adekwatnie oddać intencję autora danego tekstu, czy może raczej polega na „wczytywaniu” w jego tekst poglądów interpretatora?
- Czy zadaniem historyka idei lub historyka filozofii jest rekonstrukcja poglądów dawnych myślicieli w taki sposób, w jaki tamci przedstawiliby je sami, czy raczej powinien on rekonstruować dawne idee z perspektywy swoich czasów?
- Czy jako historycy idei i filozofii musimy poświęcać historyczną trafność, by wykazać, że myśl danego filozofa pozostaje aktualna czy też ma znaczenie dla współczesnych odbiorców?
W spotkaniu wezmą udział między innymi prof. Richard Velkley (Tulane, USA), który wygłosi wykład „Leo Strauss on Early Modernity and the Destruktion of Tradition”, a także prof. Diego Lucci (Bułgaria), dr Jiři Chotaš (Czechy), dr Mateusz Janik (Polska) i dr Raphael Krut-Landau (Pennsylvania, USA).
Szczegółowy program spotkania znajduje się tutaj.
Chętnych zapraszamy do rejestracji na naszej stronie.
Termin upływa 31 marca.
[Oprac. Zespół badawczy projektu „Między sekularyzacją a reformą”]
Patronat nad wydarzeniem objął magazyn „Filozofuj!”
Skomentuj