Historia filozofii nowożytnej Ogłoszenia Patronaty

Czy oświeceniowa religia Kanta ma korzenie kwakierskie? – Wykład prof. Stephena R. Palmquista (Hong Kong Baptist University)

29 kwietnia 2021 roku w godzinach 16:00-18:00 na internetowej platformie Microsoft Teams odbędzie się dwunaste otwarte seminarium filozoficzne z cyklu „Between Secularization and Reform. Religious Rationalism in the Late 17th Century and in the Enlightenment”, którego gościem będzie uczony z Hong Kongu, prof. Stephen R. Palmquist, uchodzący za jednego z najwybitniejszych żyjących interpretatorów filozofii Kanta.

Podczas swojego wykładu prof. Palmquist będzie argumentował, że istnieją podobieństwa między koncepcją religii Kanta a religią kwakrów .

Jeśli epokę Oświecenia liczyć od chwili publikacji kartezjańskiej Rozprawy o metodzie (1637), to będzie do niej należała także działalność George’a Foxa, który w 1652 roku założył Religijne Towarzystwo Przyjaciół (kwakrów). Podczas swojego wykładu prof. Stephen R. Palmquist spróbuje odpowiedzieć na pytanie, do jakiego stopnia radykalna reformacja religijna, której reprezentantem był Fox, może być uważana za inicjatywę oświeceniową. Wraz ze swoimi słuchaczami uczony z Hong Kongu zastanowi się, czy kwakrzy brali udział w propagowaniu wartości charakterystycznych dla kultury Oświecenia, czy raczej tworzyli nurt Oświeceniu przeciwny.

Biorąc pod uwagę pisma samego George’a Foxa, można dojść do wniosku, że Religijne Towarzystwo Przyjaciół było zjawiskiem odrębnym w stosunku do idei charakterystycznych dla epoki rozumu. Dzieła Immanuela Kanta – filozofa o wiek młodszego od Foxa – świadczą jednak o czymś zgoła przeciwnym. W 1784 roku w słynnym artykule Odpowiedź na pytanie: czym jest Oświecenie? Kant twierdził, że właściwe Oświecenie jeszcze nie nastąpiło, jeśli bowiem ma ono być czymś więcej niż grą intelektualistów, to radykalnie zreformowana musi zostać także religia. Dekadę później w dziele Religia w obrębie samego rozumu Kant podał warunki zaistnienia takiej oświeconej wiary – wskazał, że wszystkie jej elementy znajdują się w Piśmie Świętym, a historyczne chrześcijaństwo po prostu je zafałszowało.

Jeśli spojrzeć na kwakrów przez pryzmat filozofii Kanta, wyraźnie widać, że cele religii projektowanej przez filozofa z Królewca są zaskakująco zbieżne z praktyką i wiarą zwolenników Foxa. Podobnie jak Kant w swojej „religii racjonalnej”, kwakrzy sprzeciwiali się strukturom hierarchicznym, a także kładli nacisk na integralność i szczerość przekonań, zachęcając wiernych do przyjmowania tylko tych, które wydawały się im prawdopodobne. I Kant, i kwakrzy uznawali pokój na świecie za jeden z najważniejszych celów religijnych, podkreślali też znaczenie edukacji. Wbrew utartej opinii, Kant nie był także wrogiem mistyki. Ostatnie badania nad quasi-mistycznymi tendencjami widocznymi w jego Krytykach wskazują, że kwakierskie sposoby oddawania czci Bogu (silent worship) mogłyby zostać zakwalifikowane jako oświeceniowe w kantowskim sensie.

Wszystkich zainteresowanych wykładem zapraszamy do rejestracji na stronie www.religiousrationalism.com. Zajęcia w języku angielskim.

Opracowanie: Zespół badawczy projektu „Między sekularyzacją a reformą”

 


Stephen R. Palmquist – jeden z najwybitniejszych współczesnych interpretatorów filozofii Kanta, wykładowca filozofii na Hong Kong Baptist University. Doktoryzował się na Uniwersytecie Oksfordzkim. Autor ponad 110 artykułów recenzowanych i książek, tłumaczonych na ponad 12 języków. Opublikował m.in. książki Kant and Mysticism: Critique as the Experience of Baring all in Reason’s Light (2019), Comprehensive Commentary on Kant’s Religion within the Bounds of Bare Reason (2016), Kant’s Critical Religion: Volume Two of Kant’s System of Perspectives (2000), Kant’s System of Perspectives: An Architectonic Interpretation of the Critical Philosophy (1993). W 2015 roku założył Hong Kong Kant Society, działające w ramach American Philosophical Association.


Patronat medialny:

Filozofuj!”

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy