Artykuł Scenariusze lekcji

Dorota Monkiewicz: Czy człowiek panuje na Ziemi? – scenariusz lekcji etyki dla uczniów szkół podstawowych

Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2021 nr 5 (41), s. 47. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.


Cele

  • Uczniowie dokonują refleksji nad pojęciem ludzkiej dominacji na Ziemi.
  • Uczniowie poszerzają świadomość odnośnie problemów ekologicznych.

Metody i formy pracy

  • Bajka
  • Dyskusja
  • Ćwiczenie „rozprawa sądowa”
  • Eksperyment myślowy

Przebieg lekcji

Czytamy bajkę pt. Dzielny koliber.

Pewnego dnia, jak mówi legenda, wybuchł ogromny pożar lasu. Wszystkie zwięrzęta, przerażone i przygnębione, obserwowały bezradnie tę klęskę żywiołową. Ruszył się tylko mały koliber, poleciał po wodę i nabrał kilka kropli do dziobka, żeby polać ogień. Po pewnej chwili pancernik, rozdrażniony jego śmiechu wartymi poczynaniami, powiedział:

– Ty, koliber! Zwariowałeś? Myślisz, że tymi kroplami ugasisz pożar?

– W każdym razie – odpowiedział koliber – robię, co do mnie należy, to jest mój wkład.

M. Piquemal, Bajki ­filozoficzne. Jak żyć na Ziemi, Warszawa 2015, s. 6–7.

Pytania do tekstu:

  • Czy zachowanie kolibra miało sens?
  • Czy lepiej by było, żeby zachował się biernie jak reszta zwierząt?
  • Czy to, że jeden człowiek robi coś pozytywnego dla ratowania od katastrofy, np. ekologicznej, ma sens?
  • Kto byłby takim kolibrem, a kto pancernikiem w świecie ludzi?
  • Jakie drobne działania poprawiłyby stan Ziemi, gdyby większość osób je podejmowała?

Ćwiczenie – Sąd nad ludzką działalnością na Ziemi

Dzielimy klasę na dwie grupy. Dajemy obu stronom 10 minut na sformułowanie argumentów. Jedna strona jest oskarżycielem. Zbiera zarzuty wobec zachowania człowieka na Ziemi. Druga strona jest obrońcą – odpowiada na zarzuty i wskazuje, co jest pozytywnego w rozwoju ludzkości. Proces rozpoczyna się oskarżeniem. Wypisujemy argumenty na tablicy. Następnie oddajemy głos stronie obrony. W drugiej kolumnie umieszczamy argumenty obrońców. Sformułowanie wyroku polega na wskazaniu przez obie strony, co należy poprawić, a co wyeliminować w ludzkim
zachowaniu.

Pytania do dyskusji

  • Czy ludzie naprawdę rządzą na Ziemi?
  • Czy panowanie oznacza to, że możemy robić, co chcemy?
  • Jeśli istnieje ludzka władza na świecie, to czy właśnie tak powinna ona wyglądać?
  • Czy słysząc hasło „epoka człowieka”, masz pozytywne czy negatywne odczucia? Dlaczego?
  • Wobec czego jesteśmy wciąż bezsilni jako ludzie, mimo postępu cywilizacji?
  • Czy warto tak szybko rozwijać technologię?
  • Czy gdyby od tego zależało być albo nie być naszej planety, czy ludzie byliby w stanie zrezygnować z wygód technologii (samochodów, telefonów, komputerów)?
  • Co by się stało, gdyby nagle zabrakło prądu na całym świecie?
  • Dlaczego są ludzie, którzy wprost zaprzeczają problemom ekologicznym?
  • Dlaczego niektórych ludzi nie obchodzi stan ekologiczny Ziemi, choć przyznają, że istnieje problem?

Eksperyment myślowy

Wyobraź sobie, że nasza planeta to tak naprawdę pojazd zwany Statkiem Kosmicznym Ziemia. Przemieszcza się w przestrzeni kosmicznej od miliardów lat, podczas gdy jego pasażerowie wiodą swoje życie. Stosunkowo niedawno kapitanem statku został człowiek. Wpierw wszystko przebiegało znakomicie, bo ludzie unowocześnili Statek Kosmiczny Ziemia. Stał się on bardzo szybki i wygodny oraz rozbłysnął wieloma światłami. Niestety to zużyło pokłady energii potrzebne do tego, by pojazd nie stracił zasilania i nie doszło do katastrofy. Co powinien w tej sytuacji zrobić kapitan statku?

Młodszym dzieciom można zasugerować pracę plastyczną, by stworzyli ilustrację Statku Kosmicznego Ziemia.


PDF scenariusza do pobrania


Dorota Monkiewicz – absolwentka historii UMCS i filozofii teoretycznej KUL, nauczycielka etyki w Szkole Podstawowej im. B. Chrobrego w Lublinie. Redaktorka działu Edukacja filozoficzna w czasopiśmie „Filozofuj!”. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Praktyków Filozofii dla Dzieci SOPHIA. Współautorka książki Filozofuj z dziećmi, tom II. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Więcej o mnie na stronie www.dia-ti.com

Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.

< Powrót do spisu treści numeru.

 

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy