Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2020 nr 3 (33), s. 55. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
Cele:
Uczniowie poszukują odpowiedzi na pytanie o własną tożsamość.
Uczniowie rozumieją złożoność rozpatrywanego zagadnienia.
Uczniowie rozumieją rolę pamięci w budowaniu naszej tożsamości.
Uczniowie dostrzegają możliwość wyboru w budowaniu własnej tożsamości.
Metody i formy pracy:
Burza mózgów
Dyskusja
Eksperyment myślowy
Dyskusja
Ćwiczenie kreatywne
Przebieg lekcji
Burza mózgów
Wspólnie zastanawiamy się i zapisujemy pomysły, co jest w nas jako jednostkach niezbędne, co nas określa i pozwala odróżnić od innych istot (np. ciało, wspomnienia, rodzina i przyjaciele, nasze myśli i odczucia itp.).
Następnie przechodzimy do dyskusji.
Przykładowe pytania:
Co to znaczy być sobą?
Co składa się na nasze „ja”?
Wiem, kim jestem, bo pamiętam, co robiłem wcześniej, kim są moi bliscy oraz gdzie mieszkam – czy gdybym zapomniał wszystko, to przestałbym być sobą?
Co czyni nas odrębnym od innych?
Czy to dobrze, czy źle, że się wyróżniamy od reszty?
Wszystko jest złożone z mniejszych części. Nasze ciało z komórek, a psychika z myśli, emocji, wspomnień. Gdzie się mieści to nasze „ja”?
Komórki naszego ciała wymieniają się całkowicie w ciągu 7 lat. To oznacza, że mamy już zupełnie inne ciała od tych, które mieliśmy jako małe dzieci… Prócz ciała zmieniło się też nasze pojmowanie świata, nasz gusty i marzenia…
Czy to wciąż my?
Czy nasza osobowość może się zmienić?
Czy jeśli mocno postanowimy, że będziemy kimś innym, niż jesteśmy, to tak się stanie?
Eksperyment myślowy
Prosimy uczniów o wyobrażenie sobie, że urodzili się zupełnie gdzie indziej, w innych czasach, z inną rodziną.
Chętni mogą opowiedzieć o swoich pomysłach. Następnie inicjujemy dyskusję: czy gdyby wszystkie warunki wokół nas były inne, to bylibyśmy wciąż tą samą osobą? Jeśli tak, to w jakim stopniu?
Ćwiczenie kreatywne:
kim jestem?
Każdy wybiera postać, którą chciałby się na pewien czas stać. Może być to postać fikcyjna z telewizji, książki lub autentyczna. Prosimy ucznia o samodzielne zastanowienie się, jaką osobowość ma jego postać, jak się zachowuje i dlaczego wybrał sobie właśnie ją.
Potem prosimy grupę o wchodzenie w interakcje z innymi, przedstawienie się; uczniowie zachowują przy tym konwencję odgrywanej postaci (ćwiczenie pochodzi z książki Grupa bawi się i pracuje, red. Olga Tokarczuk, Wałbrzych 1994).
Jako doskonały bodziec do dyskusji polecam animację z kanału na TED-ed Who am I? A philosophical inquiry – Amy Adkins
Dorota Monkiewicz-Cybulska – absolwentka filozofii teoretycznej KUL oraz historii UMCS, nauczycielka etyki w Szkole Podstawowej im. B. Chrobrego w Lublinie. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Poza filozofią pasjonuje ją taniec współczesny, który w wolnych chwilach intensywnie uprawia
Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Skomentuj