Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2019 nr 2 (26), s. 41. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
Cele:
Uczniowie rozumieją, że szczęście jest naturalnym dążeniem każdego człowieka.
Uczniowie wiedzą, że dla każdego szczęście może oznaczać co innego.
Uczniowie poznają dwa poglądy filozoficzne dotyczące przyjemności jako wyznacznika szczęścia: epikureizm i hedonizm.
Uczniowie dostrzegają, że poprzez błędne rozumienie szczęścia można doprowadzić do własnego nieszczęścia.
Uczniowie wiedzą, że człowiek może w sposób rozumny osiągnąć szczęście poprzez dokonywanie odpowiednich wyborów.
Metody i formy pracy:
burza mózgów
analiza symboli
praca plastyczna lub opisowa (do wyboru)
wgląd (samoobserwacja)
dyskusja
Czas trwania zajęć:
2 godziny lekcyjne
Materiały:
ilustracje przedstawiające symbole szczęścia: podkowa, czterolistna koniczynka, kominiarz, talizmany itp.
Przebieg lekcji:
Prosimy uczniów o zamknięcie oczu, uspokojenie się (10 spokojnych oddechów) i poszukanie we wspomnieniach swojej najszczęśliwszej chwili w życiu. Następnie, nie wdając się w szczegóły, wypisujemy z uczniami wrażenia, jakie towarzyszyły tej chwili, np. radość, entuzjazm, przyjemność, beztroska, spokój, poczucie spełnienia, docenienia, osiągnięcia sukcesu, satysfakcji, euforii, miłości, bezpieczeństwa itd. Następnie przeprowadzamy burzę mózgów, próbując ustalić, czy te określenia wyczerpują pojęcie szczęścia.
Dyskusja:
Dlaczego tak pojmowane szczęście dotyczy chwili, a nie czujemy go permanentnie?
Czym różnią się szczęście jako uśmiech losu, chwilowe uczucie szczęścia oraz bycie człowiekiem szczęśliwym?
W jakim stopniu to ostatnie zależy od warunków życia, a w jakim od wyboru postawy życiowej?
Czy można być szczęśliwym „mimo wszystko”?
Czy możemy sami stworzyć nasze szczęście?
Czy szczęście przeżywane samemu jest pełnowartościowe?
Jak możemy innym pomagać w osiąganiu szczęścia?
Dlaczego niektórzy ludzie powodują cierpienie, by samemu osiągnąć szczęście (np. kradzież)?
Ćwiczenie 1
Prezentujemy uczniom typowe symbole szczęścia. Wspólnie rozważamy, jaki rodzaj szczęścia miały przynosić i dlaczego ludzie widzą w takich przedmiotach moc? Czy to jest aktualne?
Prosimy uczniów o zaprojektowanie własnego symbolu szczęścia. Chcemy jednak, by wzięli pod uwagę rozwój nauki, świadomość i wolność człowieka, a pominęli myślenie magiczne – mają stworzyć racjonalny symbol szczęścia. Uczniowie mogą go narysować albo po prostu opisać.
Dalszy przebieg lekcji:
Prezentujemy podstawowe poglądy dotyczące szczęścia:
hedonizm – szukanie przyjemności;
epikureizm – unikanie cierpienia.
Dyskusja:
Czy przeżywanie przyjemności jest tym samym co szczęście?
Jakie ryzyko niesie ciągłe poszukiwanie hedonistycznych uciech?
Czy życie bez odczuwania przyjemności ma sens (przykład anhedonii, utraty zdolności odczuwania przyjemności na każdym poziomie życia)?
Jak we współczesnym świecie objawia się nadmierny hedonizm?
Czy brak cierpienia lub pogodzenie się z nim może dać szczęście (przykład osoby uwolnionej od doświadczania chronicznego bólu)?
Ćwiczenie 2
Prosimy chętnego ucznia o odczytanie cytatu:
Szczęściem jest trwałe, pełne i uzasadnione zadowolenie z życia.
Władysław Tatarkiewicz
Następnie wspólnie z klasą tworzymy projekt – szczęśliwy człowiek według tego cytatu. Wypisujemy na tablicy odpowiedzi na pytania: jakie cechy charakteru posiada? w jakich warunkach żyje? czego dokonał w życiu? czy mógł doznać w życiu tego, co w potocznym rozumieniu wyklucza szczęście, tzn. choruje, utracił bliskich, majątek, doświadczył wojny itp.?
Dorota Monkiewicz-Cybulska – absolwentka filozofii teoretycznej KUL oraz historii UMCS, nauczycielka etyki w Szkole Podstawowej im. B. Chrobrego w Lublinie. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Poza filozofią pasjonuje ją taniec współczesny, który w wolnych chwilach intensywnie uprawia.
Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Skomentuj