Dorota Monkiewicz: Jak wygląda Bóg? – scenariusz lekcji filozofii dla uczniów klas I–IV szkoły podstawowej

Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2024 nr 4 (58), s. 52. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.

Cele:

• Uczniowie poznają pojęcie solipsyzmu.
• Uczniowie rozważają konsekwencje tego poglądu.
• Uczniowie wskazują problematyczność naszego pojmowania świata jako jedności.

Metody i formy pracy:

• Praca z tekstem
• Dyskusja
• Eksperyment myślowy

Przebieg lekcji

1. Pytanie na rozgrzewkę

Jakie jest najdziwniejsze wyobrażenie Boga i skąd biorą się pomysły na Jego wizerunki? (Można naprowadzać uczniów, podając przykłady – od bogów egipskich aż do Latającego Potwora Spaghetti).

2. Prezentacja tekstu

Babcia z wnuczkiem spacerowali po lesie, szukając jagód i grzybów. Był słoneczny dzień, promienie słońca delikatnie prześwitywały przez korony drzew, lekki wiatr poruszał listkami, które szumiały w sposób miły dla ucha, a przyroda wokół była pełna kolorów i przyjemnych zapachów.

W pewnym momencie babcia powiedziała jakby do siebie.

– Czuć tu obecność Boga.

Wnuczek rozejrzał się zaskoczony, bo myślał, że faktycznie zaraz zobaczy starca z brodą, którego znał z obrazów w kościele. Babcia zauważyła jego gest i roześmiała się. Wnuczek spojrzał na nią pytająco, a wtedy ona wyjaśniła, że obserwacja piękna przyrody oraz cieszenie się obcowaniem z nią to łatwy sposób na dostrzeżenie doskonałości w świecie.

– Wiesz – powiedziała do wnuczka – niektórzy uważają, że cały wszechświat to Bóg, przyroda i kosmos. Również wszystkie istoty. Nawet ty i ja jesteśmy częścią Boga.

Chłopiec zamyślił się. Zastanawiał się nad tym, co powiedziała babcia. W końcu zapytał:

– W takim razie dlaczego często czujemy się tacy samotni i odrębni, skoro jesteśmy jednym?

3. Dyskusja o tekście na podstawie pytań:

• Czy Bóg może być wszędzie? Jeśli tak, to jak to możliwe?
• Jak byś odpowiedział(a) na pytanie zadane przez chłopca?
• Czy jest możliwe, że nie istnieje nic poza jednym umysłem, ale jedynie złudzenie odrębności?

4. Pytania do dalszej dyskusji:

• Czy to możliwe, że śnimy sen o świecie, który istnieje tylko w naszej głowie?
• Jakie argumenty mogłyby potwierdzać, że na najgłębszym poziomie jesteśmy nierozdzielni?
• Jakie argumenty mogłyby przeczyć temu, że tak jest?
• Czy przyjęcie solipsyzmu jest dla nas optymistyczne czy pesymistyczne? (Podajemy uczniom definicję).
• W jaki sposób w tak niedoskonałym świecie, pełnym wojen i cierpienia, można mówić o jednym, doskonałym umyśle?

5. Eksperyment myślowy

W przyszłości naukowcy zajęli się intensywną pracą nad ostatecznym udowodnieniem istnienia Boga. Stworzyli niezwykle czułą aparaturę, która była w stanie rejestrować obrazy dotąd niedostępne ludzkiemu poznaniu. Świat duchowy został odkryty dla zmysłu wzroku, bo wszelkie rodzaje bytów można było już sfotografować. Wtedy podjęto udaną próbę zrobienia zdjęcia Bogu.

Co było na tych fotografiach? Jak Bóg wyglądałby na zdjęciu? Czy Bóg musi mieć wygląd?

PDF scenariusza do pobrania

---

Dorota Monkiewicz – absolwentka historii UMCS i filozofii teoretycznej KUL. Pracuje w Centrum Kultury w Lublinie oraz prowadzi warsztaty filozoficzne dla dzieci w Szkole w Chmurze. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Praktyków Filozofii dla Dzieci SOPHIA. Współautorka książki Filozofuj z dziećmi 2. 100 pomysłów na dociekania filozoficzne z dziećmi. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Więcej o mnie na stronie www.dia-ti.com.