Dorota Monkiewicz: Roboty w służbie ludzi – scenariusz lekcji filozofii dla klas IV–VIII szkoły podstawowej

Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2024 nr 1 (55), s. 52. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.

Cele:

• Uczniowie poznają problemy filozoficzne związane z AI.
• Uczniowie dostrzegają możliwości i zagrożenia związane z AI.
• Uczniowie kształtują własną opinię dotyczącą AI.

Metody i formy pracy:

• Analiza tekstu
• Dyskusja
• Eksperyment myślowy

Materiały:

• Kartka
• Przybory plastyczne

Przebieg lekcji:

• Rozgrzewka
• Prezentacja tekstu
• Dyskusja
• Praca plastyczna

1. Rozgrzewka

Zadajemy uczniom pytanie:

• Do czego może przydać się ludzkości sztuczna inteligencja?
• Jakie problemy, z którymi sobie teraz nie radzimy, może rozwiązać?*

* Możemy opowiedzieć dodatkowo o różnych możliwościach.

2. Prezentacja tekstu

W niedalekiej przyszłości spełnia się marzenie wielu ludzi. Nic już nie trzeba robić z przymusu, ludzkie obowiązki przejęła sztuczna inteligencja. Stała się tak zaawansowana, że wyręcza ludzi we wszystkim: w pracy, w opiece nad dziećmi, pacjentami czy osobami starszymi. Ponieważ stała się nie tylko gigantyczną bazą informacji, ale sama zaczęła dokonywać przełomowych odkryć, nie widziano dalej sensu, żeby ludzie się uczyli. I tak roboty robiły to szybciej i lepiej, a każdy człowiek miał zawsze dostęp do całej wiedzy w chwili, gdy jej potrzebował. Praktycznie wszystkie zawody przejęły roboty z AI i to z doskonałym skutkiem. Nikomu niczego też nie brakowało, bo roboty wszystko produkowały i sprawiedliwie rozdzielały. Zaprzestano uczenia się języków obcych, bo słowa były automatycznie tłumaczone przez urządzenie na dowolną mowę w tym samym momencie, gdy były wypowiadane. Szkoły i uniwersytety zostały więc zamknięte. Jednak nie wszyscy byli szczęśliwi z tego powodu i postanowili stawić temu opór. Głównym zarzutem było to, że ludzie zaczęli zapominać o wszystkim, co osiągnęła ludzkość, i bardzo się rozleniwili. Widziano w tym wielkie niebezpieczeństwo.

3. Pytania do dyskusji:

• Dlaczego sytuacja przejęcia wszystkich zadań przez roboty mogłaby być niebezpieczna?
• Do czego może doprowadzić sytuacja, gdy roboty będą zastępować ludzi?
• Czym się różni współpraca AI z ludźmi od wyręczania ich we wszystkim?
• Czy warto by było przyjaźnić się z robotem lub wziąć z nim ślub, gdyby był idealnie zaprogramowany, tak by nas uszczęśliwić?

4. Eksperyment myślowy

W przyszłości dostęp do inteligentnych robotów jest ułatwiony i można od dziecka mieć asystenta idealnie dopasowanego do danej osoby. Wymyśl spersonalizowanego robota dla siebie. W czym mógłby ci pomagać i ciebie wyręczać? Pomyśl, co mogłoby pójść nie tak, gdyby za bardzo na nim polegać. (W przypadku młodszych klas może być projekt w postaci rysunku, ale z uwzględnieniem funkcji, jakie robot by spełniał).

PDF scenariusza do pobrania

---

Dorota Monkiewicz – absolwentka historii UMCS i filozofii teoretycznej KUL. Pracuje w Centrum Kultury w Lublinie oraz prowadzi warsztaty filozoficzne dla dzieci w Szkole w Chmurze. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Praktyków Filozofii dla Dzieci SOPHIA. Współautorka książki Filozofuj z dziećmi 2. 100 pomysłów na dociekania filozoficzne z dziećmi. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Więcej o mnie na stronie www.dia-ti.com.