Jakym Jarema (Яким Якимович Ярема, ur. 1884, zm. 1964) – psycholog, filozof, językoznawca i literaturoznawca, jeden z przedstawicieli Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, autor podręczników.
Życie
Urodzony we wsi Arłamowska Wola (powiat mościski), uczył się w Ukraińskim Państwowym Gimnazjum w Przemyślu i studiował na Uniwersytecie Lwowskim (gdzie wykładał Kazimierz Twardowski). Po powrocie do Ukrainy z wyjazdu na stypendium naukowe do Austrii pracował jako nauczyciel filozofii i języka niemieckiego. Doktorat uzyskał w Pradze. Był działaczem Ukraińskiego Towarzystwa Pedagogicznego i do końca życia wykładowcą Uniwersytetu Lwowskiego.
Filozofia
Jarema zajmował się m.in. metafilozofią; analizując próby zdefiniowania filozofii jako takiej, wskazywał na trudności, jakie powodują: nieokreśloność jej zakresu, różnorodność jej problemów i celów, czy trudności w wyodrebnieniu jej od nauk. Sam jako nadrzędną z wielu ról filozofii typował funkcję metanaukową: pozwalającą na syntetyczną interpretację wniosków nauk szczegółowych. Jarema podejmował refleksję metafilozoficzną także nad logiką, którą ujmował jako naukę o warunkach formalnych uzasadnionego poznania. Spośród zagadnień z pogranicza psychologii i filozofii interesowały go m.in. ujęcia nieświadomych procesów psychicznych, rozwój moralny jednostki i funkcjonowanie procesów związanych z uwagą. Podobnie jak Stefan Baley, Jarema zajmował się również psychoanalizą literatury (m.in. wyobraźni literackiej Szewczenki).
Główne źródła:
Stepan Ivanyk, Filozofowie ukraińscy w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, wyd. Semper, Warszawa 2014
Skomentuj