Numer

Filozofuj! 2019 nr 6 (30): Filozofia śmierci i nieśmiertelności

filozofuj nr 30 filozofia śmierci i nieśmiertelności okładka

Wydawcą czasopisma jest

Kliknij, aby pobrać plik pdf numeru 6(30)/2019:


Zamów teraz w wersji papierowej


Zachęcamy do lektury!


Czy WIESZ, ŻE


Redaktor prowadzący numeru: prof. Wojciech Załuski

Podziękowania należą się: Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Eli Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Marcinowi Iwanickiemu, Dorocie Monkiewicz-Cybulskiej, Marcie Ratkiewicz-Siłuch, Małgosi Szostak, Maciejowi Wójcikowi, Aleksandrowi Wandtke, Dominice Kopańskiej, Annie Falanie-Jafrze, Redaktorom językowym: Aleksandrze Sitkiewicz, Oldze Tyszce, Justynie Grzeszczuk, Grafikom: Natalii Biesiadzie-Myszak, Zuzannie Bołtryk, Wiktorii Jabłońskiej, Annie Koryzmie, Markowi Mosorowi, Jędrzejowi Pawlaczykowi, Ryszardowi Pęzie, Łukaszowi Szostakowi, Monice Trypuz, Małgorzacie Uglik, Hani Urbankowskiej, Patrycji Waleszczak, Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Patrycji Waleszczak, Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Stanisławowi Bajkowskiemu, Szymonowi Arabasowi, Slavo Szcześniakowi, Tomaszowi Stępińskiemu, Jarosławowi Spychale, Alicji Pietras, a także wszystkim innym osobom, które nam pomagały i nas wspierały. Dziękujemy serdecznie! Bez Was wydanie kolejnego numeru byłoby niemożliwe.


Spis treści

Czym jest śmierć? > Piotr Grzegorz Nowak
Słynne i mocno zakorzenione w popkulturze powiedzenie głosi, że na tym świecie nie ma nic pewnego oprócz śmierci i podatków. Ale czy za pewnością co do nieuchronności śmierci idzie również pewność co do jej natury oraz kryteriów pozwalających ją rozpoznać?

Filozofia jako medytacja nad śmiercią > Agnieszka Kijewska
„Do ludzi wydaje się nie docierać świadomość” – mówi Sokrates do uczniów, Simmiasza i Kebesa – „iż ci, którym zdarzyło się prawdziwie poświęcić filozofii, nie zajmują się niczym innym jak umieraniem i śmiercią” [Platon, Fedon 64a, tłum. R. Legutko, Kraków 1995, s. 56].

Badając śmierć > Radosław Zyzik
Doświadczenia bliskie śmierci (ang. near-death experience, NDE) to doniosłe i niezwykłe przeżycia osób znajdujących się w sytuacjach z pogranicza życia i śmierci. Nie są zjawiskiem jednorodnym, bo wśród nich można wymienić poczucie obecności nieznanych istot lub krewnych, opuszczenia własnego ciała, podróżowania przez ciemny tunel czy bycia martwym. Relacje osób, których udziałem były NDE, skłaniają filozofów do zadawania pytań o relację pomiędzy umysłem a mózgiem, o istnienie duszy, a nawet pozwalają snuć przypuszczenia dotyczące życia po śmierci.

Modele nieśmiertelności > Ryszard Mordarski
Nieśmiertelność definiuje się na kilka różnych sposobów. Jest to możliwość nieustającego lub wiecznego życia albo kontynuacja nieskończonej egzystencji po śmierci, albo życia niekończącego się i niepoddanego śmierci lub wolnego od śmierci. W każdym z tych sformułowań akcentuje się jakieś nieustające trwanie życia, które nie ma ani kresu, ani granicy w przyszłości, a więc jest rozciągnięte w nieskończoność.

Argumenty za nieśmiertelnością > Jacek Wojtysiak
W dziejach ludzkiej myśli można znaleźć co najmniej sześć argumentów na rzecz indywidualnej nieśmiertelności człowieka. Czy wystarczają one do tego, by rozumnie wierzyć w nieśmiertelność? Przyjrzyjmy się im po kolei: od bardziej pospolitych do bardziej wyrafinowanych.

Teizm a życie wieczne > Dariusz Łukasiewicz
W kwestii życia po śmierci istnieją najróżniejsze poglądy. Wyrastają one z religii, systemów światopoglądowych lub są wynikiem filozoficznego namysłu. Przyjrzyjmy się dwóm z nich: mortalizmowi antynaturalistycznemu i antymortalizmowi antynaturalistycznemu w wersjach nieteistycznej i teistycznej.

Obyś nie żył wiecznie > Paweł Pijas
Epikurejczycy argumentowali, że strach przed śmiercią jest irracjonalny, ponieważ śmierć nas nie dotyczy. Gdy istniejemy, śmierć jest nieobecna, a gdy jest obecna, to nas nie ma. Śmierć nie jest złem i nie ma znaczenia. Bernard Williams proponuje argument uderzający w poglądy epikurejczyków, lecz wychodzący z podobnych założeń. Twierdzi, że chociaż śmierć co do zasady jest zła i mamy powody, aby jej unikać, to nieśmiertelność nie jest atrakcyjna.

Wywiad
Śmierć – i co dalej? > Wywiad z prof. Stevenem Luperem, jednym z największych na świecie specjalistów od filozoficznej problematyki śmierci

Narzędzia filozofa
Eksperyment myślowy: Wartościowanie w obliczu śmierci > Artur Szutta
Teoria argumentacji: #25. Dlaczego mocne argumenty nie zawsze są przekonujące? Dwie drogi skutecznej perswazji > Krzysztof A. Wieczorek
Greka i łacina z wielkimi klasykami: Śmierć > Michał Bizoń

Filozofia w literaturze
Werter i prawo do samobójstwa > Natasza Szutta

Narzędzia filozofa
Gawędy o języku: #12. Podróż do kresu przedstawialności > Wojciech Żełaniec

Satyra
Cmentarzysko filozofów (epitafia) > Piotr Bartula

Felietony
Na Titanicu orkiestra gra > Adam Grobler
Tajemnice śmierci > Jacek Jaśtal

Wokół tematu
Mors omnia adequat? Rzecz o postrzeganiu śmierci w kulturze Zachodu > Tomasz Błaszczyk

Filozofia w szkole
Człowiek – istota społeczna > Dorota Monkiewicz-Cybulska

Wokół tematu
Śmiertelnik na wyspie wiecznej młodości > Filip Kobiela

Filozofia prawa
Non omnis moriar – prawny charakter ludzkich zwłok > Marta Soniewicka

Lekcja filozofii
#11. Piękno i sztuka > Jacek Wojtysiak

Z półki filozofa…
Historie z (filozoficznym) dreszczykiem > Piotr Biłgorajski

Filozofia w filmie
Śmierć niczyja > Iwona Krupecka

Filozofia z przymrużeniem oka

Dodatek do numeru: Śmierć z miłości > Marek Błaszczyk

Umrzeć z miłości? Naturalnie, to przecież „nic takiego”. A co, jeśli rzecz dotyczy samego Boga? Jeśli i On – tak bardzo kochając człowieka – pewnego dnia zapragnąłby się unicestwić, zrezygnować ze swojego istnienia? A więc zrzec się tego, co dla Niego najcenniejsze, co stanowi Jego istotę? Czy dobrowolna śmierć Boga nie byłaby właśnie oznaką Jego największego poświęcenia, wyrazem Jego największej miłości do człowieka?


Drodzy Czytelnicy,

mogłoby się wydawać, że śmierć stanowi fenomen, wobec którego należy zachować milczenie. Jest to bowiem temat, którego nie da się rozpatrywać niezależnie od jego egzystencjalnego wymiaru, i próby „zamknięcia” śmierci w ramach czystej teorii są z góry skazane na niepowodzenie. Takie okoliczności mogłyby zniechęcić każdego, ale nie filozofów, którzy nigdy nie mieli oporów, żeby próbować zgłębić tajemnicę śmierci i jej prawdziwą naturę. Śmierć nie tylko jest zdarzeniem, ku któremu bez wielkiego entuzjazmu zmierza każdy z nas, ale rodzi ona również pytanie o to, czym jest kres ludzkiego istnienia i w jaki sposób można o nim myśleć.

Jeśli dodamy do tego podejrzenie, które od zawsze ludzkość wyrażała za pomocą wierzeń religijnych: że śmierć ciała nie jest ostatecznym końcem naszego trwania, to filozofia nie ma innego wyjścia, jak spróbować przynajmniej ustalić, jaką treść niesie ze sobą pojęcie nieśmiertelności i czy jest ona w ogóle możliwa. Z tych powodów aktualny numer magazynu poświęcamy filozofii śmierci i nieśmiertelności. Znajdziecie w nim m.in. teksty dotyczące definicji śmierci i kryteriów jej stwierdzania, postrzegania śmierci przez autorów starożytnych, filozoficznego znaczenia doświadczeń bliskich śmierci (ang. near-death experience), modeli nieśmiertelności i argumentów na jej rzecz, natury domniemanej wieczności i wielu innych. Polecamy też lekturę wywiadu, który tym razem przeprowadziliśmy z prof. Stevenem Luperem z Trinity University w San Antonio (USA) – jednym z największych znawców filozoficznej problematyki śmierci.

Dodatkowo proponujemy Wam lekturę stałych działów pisma, a więc felietonów, filozofii w filmie, filozofii w literaturze, recenzji książki filozoficznej, kolejnych odcinków: teorii argumentacji, eksperymentu myślowego oraz objaśnienia podstawy programowej z filozofii, a także scenariusza lekcji filozofii. Przygotowaliśmy też zestawienie filozoficznych nowości wydawniczych z ostatnich dwóch miesięcy oraz jedną zapowiedź wydawniczą.

Przy okazji zwracamy się do Was z gorącą prośbą. Wesprzyjcie wydanie kolejnego numeru: https://zrzutka.pl/jfhnwy! Wiemy, że każdy ludzki projekt musi kiedyś mieć swój kres, ale jesteśmy przekonani, że w kwestii popularyzacji filozofii jeszcze mamy coś do zrobienia. Filozofujcie!

Redakcja

 


Zapraszamy do udziału w spotkaniach Klubu „Filozofuj!”. Zapowiedzi spotkań i relacje z dotychczasowych dyskusji są > tutaj.

Osoby, które chciałby pomóc przy zorganizowaniu spotkania Klubu „Filozofuj!” w swoim mieście, zapraszamy do współpracy. Szczegóły > tutaj.



Download (PDF, 15.9MB)

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

3 komentarze

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy