Wydawcą czasopisma jest
Kliknij, aby pobrać plik pdf numeru 5(65)/2025:
Zachęcamy do lektury!
Czy WIESZ, ŻE…
- najnowszy numer można kupić także w Empiku, Świecie Prasy, Inmedio, Relay (więcej na ten temat > tutaj)?
- z każdego egzemplarza kupionego w Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay redakcja otrzymuje tylko ok. 50% kwoty, którą płacisz?
- możesz dostawać „Filozofuj!” na wskazany adres zanim trafią do dystrybucji w Empikach?
- kupując „Filozofuj!” w prenumeracie płacisz tyle samo, co w Empiku, ale otrzymujesz egzemplarz niemal bezpośrednio z drukarni?
- dzięki prenumeracie możemy planować rozwój i budżet z wyprzedzeniem?
Redaktor prowadzący numeru: dr hab. Anna Chęćka, prof. UG
Podziękowania za pracę nad numerem „Filozofia muzyki” należą się:
- Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Piotrowi Biłgorajskiemu, Elżbiecie Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Robertowi Kryńskiemu, Marcie Ratkiewicz-Siłuch, Antoniemu Bajowi (sekretarz redakcji), Arturowi Szuttcie (redaktor naczelny), Nataszy Szuttcie.
- Grafikom: Paulinie Belcarz, Natalii Biesiadzie-Myszak, Lubomirze Platcie, Małgorzacie Uglik, Wojtkowi WU Zielińskiemu, Agnieszce Zaniewskiej.
- Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Robertowi Kryńskiemu, Marcie Szajdzińskiej, Partycji Waleszczak.
- Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Annie Bentyn, Katarzynie Frąckiewicz, Jackowi Kurzepie, Małgorzacie Laskowskiej, Sebastianowi Łasajowi, Tymoteuszowi Ogłazie, Ewelinie Sobieszuk, Janowi Swianiewiczowi, Marcie Wejman, Markowi Jankowi, Szymonowi Barysowi, Milenie Bartoszewskiej, Wojciechowi Malickiemu, Tomaszowi Stepinskiemu, tomcjowi, Dorocie Klos, Pawłowi Fluntowi, Marcinowi Sztanderskiemu, Michałowi Markowi. Również dzięki Waszemu wkładowi możliwe było wydanie tego numeru.
Spis treści numeru Filozofia muzyki:
Moralny mikrokosmos » Anna Chęćka
Muzyka, jaka jest, każdy słyszy » Karolina Kolinek-Siechowicz
Skąd się biorą emocje w muzyce? » Krzysztof Guczalski
Ontologia a fenomenologia dzieła muzycznego i jego wykonania » Andrzej Krawiec
Filozoficzne dysonanse Konkursu Chopinowskiego » Anna Brożek
Emocje muzyczne » Piotr Przybysz
Forma a formalizm w filozofii muzyki » Jan Czarnecki
Muzyka jest częścią naszego życia » Wywiad z Lydią Goehr
Narzędzia filozofa
Czy systemy AI mogłyby myśleć? Turing contra Searle » Paweł Stacewicz
Eksperyment myślowy: O współmierności i niewspółmierności dóbr » Artur Szutta
Filozofia w literaturze
Sonata Kreutzerowska – muzyka jako katalizator emocji » Natasza Szutta
Narzędzia filozofa
Wielkie eksperymenty myślowe w fizyce: Dialog 5. Winda Einsteina i zasada równoważności » Andrzej Łukasik
Felieton
Między ciszą a ciszą » Adam Grobler
Opera jako produkt renesansu » Przemysław Krzywoszyński, Jan Woleński
Pedagogika muzycznej dżungli » Jacek Jaśtal
Satyra
PHILOSoffER’S JAZZ Teodycea Blues » Piotr Bartula
Z półki filozofa…
Historia filozofii trochę inaczej » Marta Ratkiewicz-Siłuch
Ty i twój profil. Tożsamość po autentyczności » Piotr Biłgorajski
Filozofia w szkole
Dźwięk ciszy – skąd się bierze melodia w naszej głowie? » Dorota Monkiewicz
Filozofia z przymrużeniem oka
Drodzy Czytelnicy!
„W muzyce jest coś ulotnego; nie widać jej; muzyka nie ma adresu; nie można powiedzieć, gdzie jest kwintet Mozarta… Natomiast katedry siedzą mocno na ziemi, włoskie pałace nie podróżują…” – pisał niegdyś Adam Zagajewski. Muzyka w jakiejś mierze wymyka się przestrzeni; istnieje tylko w czasie, w akcie wykonania lub w pamięci słuchacza. No właśnie: a gdy nikt jej nie wykonuje ani nikt nie przechowuje jej w pamięci, to gdzie i jak wówczas istnieje? Czy jest może ideą, która czeka na odkrycie? Tylko gdzie? Czy, jak podpowiadał Czesław Miłosz, należałoby szukać jej w „krainie matematycznych proporcji, kryształów niepodległej niczemu logiki”? Od pitagorejczyków po Keplera muzyka była rozumiana jako odbicie harmonii wszechświata: proporcje interwałów, rytmy, konsonanse miały obrazować kosmiczny ład. Jako droga do poznania metafizycznej struktury rzeczywistości stanowiła nie tylko wdzięczny temat dla filozofii, ale sama w sobie była i jest osobliwym, bo wolnym od słowa, sposobem filozofowania.
W ramach filozofii pytamy o sposób istnienia muzyki, o jej wartości i o jej doświadczenie. Zauważmy bowiem, że chociaż przedmiotem filozofowania może być muzyczna struktura postrzegana in abstracto, to jednak ostatecznie filozofowanie o muzyce prowadzi nas do żywego jej doświadczenia. Można o nim myśleć w wymiarze zarówno jednostkowym, jak i społecznym, choćby z tego powodu, że wszyscy jesteśmy członkami jakiejś kultury muzycznej. Dla jednych z nas kluczowym doświadczeniem będzie własna praktyka gry na instrumencie czy śpiewania w chórze, dla innych śledzenie z wypiekami na twarzy ulubionego festiwalu muzyki rozrywkowej lub… przesłuchań Konkursu Chopinowskiego. Ten ostatni przykład pojawia się tutaj nie bez powodu – już za kilka tygodni, w październiku, w Warszawie odbędzie się XIX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina.
W tym numerze proponujemy Wam wędrówkę przez różne perspektywy filozoficznego namysłu nad muzyką. Anna Chęćka podejmuje pytanie, czy muzyka może mieć wymiar moralny – czy potrafi wpływać na nasze postawy i decyzje, czy też jest królestwem czystej estetyki. Piotr Przybysz przygląda się naturze emocji muzycznych i temu, w jaki sposób stają się one częścią naszego doświadczenia. Karolina Kolinek-Siechowicz bada sposób istnienia dzieła muzycznego – jego byt pomiędzy kolejnymi wykonaniami i obecność w świadomości słuchacza. Andrzej Krawiec wprowadza nas w obszar ontologii i fenomenologii muzyki, poszukując odpowiedzi na pytanie o jej istotę. Krzysztof Guczalski analizuje źródła emocji w muzyce i mechanizmy ich powstawania. Anna Brożek odsłania filozoficzne dysonanse Konkursu Chopinowskiego, a Jan Czarnecki rozważa, czym jest forma w muzyce i jaką rolę odgrywa formalizm.
Oddajemy ten numer w Wasze ręce z nadzieją, że lektura stanie się nie tylko intelektualną ucztą, ale też inspiracją do własnych, muzycznych poszukiwań – w myśli, w przeżyciu, w dźwięku.
Redakcja
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Skomentuj