Filozofia Kanta była przedmiotem badań wielu uczonych, którzy analizowali i rozwijali rozmaite aspekty jego systemu. Współcześnie podejmowane są zagadnienia z okresu przedkrytycznego, jednak przede wszystkim zainteresowanie budzi etyka i filozofia polityczna Kanta. Głównym problemem badawczym łączącym te dziedziny jest idea wolności, bez której nie można mówić o odpowiedzialności człowieka za swe czyny. Jak Kant pojmuje wolność? Nie jako absolutną swobodę działania, lecz jako zdolność człowieka do nakładania na siebie ograniczeń w postaci prawa moralnego. Człowiek może tworzyć jego zasady, a godność jednostki polega na tym, że tworzy ograniczenia i dobrowolnie się im podporządkuje, co nie zaprzecza wolności.
W filozofii politycznej odpowiednikiem prawa moralnego jest prawo stanowione, które społeczeństwa nakładają na siebie, by zapewnić wolność i bezpieczeństwo ludziom w państwie o ustroju republikańskim. Kant wierzył, że kolejnym etapem rozwoju społeczeństw będzie stworzenie prawa międzynarodowego, które umożliwi połączenie narodów w większe zbiorowości i zagwarantuje pokój na świecie. Idee te legły u podstaw Unii Europejskiej, która jest dzisiejszym odpowiednikiem wizji Kanta i dzięki której w ostatnich dziesięcioleciach panował w Europie pokój.
Co dalej? Kant żył w czasach wojen i nie sądził, że ludzkość prędko osiągnie stan wiecznego pokoju. Twierdził jednak, że użycie siły przez jakieś państwo w celu powiększenia swego panowania musi doprowadzić do upadku takiego imperium, po czym ludzkość podejmie kolejny wysiłek budowania pokoju. Obecnie żyjemy w czasach zaawansowanej technologii i zmian cywilizacyjnych, a mimo to filozofia praktyczna Kanta nadal inspiruje filozofów oraz czytelników jego pism, wskazując im kierunek myślenia o wolności jednostki i jej granicach we współczesnym świecie.
Pytanie ankietowe: Jakie znaczenie z Pana/Pani osobistego punktu widzenia ma myśl Immanuela Kanta dla współczesnej filozofii?
Justyna Miklaszewska – pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Interesuje się filozofią polityczną, liberalizmem, współczesnymi teoriami sprawiedliwości, teoriami wyboru publicznego, filozofią nowożytną. Hobby: muzyka klasyczna, wycieczki górskie (ale nie tylko).
Prowadzenie portalu filozofuj.eu – finansowanie
Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.
Skomentuj