Już od 5 maja sześćdziesiąty trzeci numer „Filozofuj!”: Intuicja

Od 5 maja w salonach Empiku, Świecie Prasy, Inmedio, Relay (zob. pełną listę salonów) można kupić sześćdziesiąty trzeci numer „Filozofuj!” – jedynego na świecie czasopisma filozoficznego do poczekalni u fryzjera! ;) Temat numeru: Intuicja. Czasopismo, jak zwykle, będzie dostępne bezpłatnie online, ale dopiero za około dwa miesiące. Osoby, które wolą czytać na papierze, zachęcamy do zamówienia egzemplarza drukowanego. Najtaniej i najszybciej oczywiście w prenumeracie rocznej.

„Intuicja” to 63. numer „Filozofuj!”, czasopisma popularnonaukowego o filozofii.

Wydawcą „Filozofuj!” jest Wydawnictwo Academicon
(będące na liście punktowanych wydawców MNiSW – 120 pkt za monografię)

Redaktor prowadzący numeru: dr hab. Artur Szutta, prof. UG

Podziękowania za pracę nad numerem „Intuicja” należą się:

Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Piotrowi Biłgorajskiemu, Elżbiecie Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Robertowi Kryńskiemu, Antoniemu Bajowi (sekretarz redakcji), Arturowi Szuttcie (redaktor naczelny), Nataszy Szuttcie.
Grafikom: Paulinie Belcarz, Natalii Biesiadzie-Myszak, Lubomirze Platcie, Małgorzacie Uglik, Wojtkowi WU Zielińskiemu, Agnieszce Zaniewskiej.
Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Robertowi Kryńskiemu, Marcie Szajdzińskiej, Partycji Waleszczak.
Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Annie Bentyn, Piotrowi Elfingerowi, Katarzynie Frąckiewicz, Wojciechowi Grycie, Jackowi Kurzepie, Oktawii Księżopolskiej, Małgorzacie Laskowskiej, Sebastianowi Łasajowi, Tymoteuszowi Ogłazie, Tomaszowi Peplińskiemu, Ewelinie Sobieszuk, Janowi Swianiewiczowi, Marcie Wejman, Ani Wilk-Płaszczyk. Również dzięki Waszemu wkładowi możliwe było wydanie tego numeru.

Drodzy Czytelnicy,

czy zdarzyło się Wam kiedyś mieć przeczucie, że coś jest „po prostu prawdziwe”? Albo że jakieś zdanie brzmi „sensownie”, choć trudno byłoby je od razu uzasadnić? To właśnie intuicja – cichy wewnętrzny głos, który często poprzedza rozumowanie, ale nie zawsze idzie z nim w parze.

W tym numerze postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej intuicji – pojęciu, które odgrywa kluczową rolę w filozofii, choć rzadko mówi się o nim wprost. Czy filozofia naprawdę opiera się na intuicjach, jak często twierdzą jej praktycy (więcej w tekście Joela Pusta)? A może to tylko punkt wyjścia, który powinien być stale rewidowany? W tym numerze „Filozofuj!” pochylamy się nad miejscem intuicji w filozofii – zarówno tej klasycznej, jak i współczesnej. Jak się okazuje, wiele wielkich teorii zaczynało się właśnie od intuicyjnego „wydaje się, że…”. Ale co dalej?

W artykule (autorstwa Artura Szutty) otwierającym numer zastanawiamy się nad tym, czym właściwie są intuicje filozoficzne. Czy to jawienia? Sądy a priori? Czy może heurystyki poznawcze? Artykuł poświęcony tej tematyce pozwoli Wam zajrzeć głębiej w naturę naszego poznania i przyjrzeć się intuicjom jako narzędziom filozoficznej eksploracji – ale też jako przedmiotom samej refleksji.

Tu z pomocą przychodzi metoda refleksyjnej równowagi, którą przybliża w swoim tekście Artur Szutta. To propozycja, by nie poprzestawać na intuicjach, lecz konfrontować je z naszymi przekonaniami, porządkować i – jeśli trzeba – modyfikować. To filozofia jako praktyka autorefleksji i ciągłego doskonalenia.

Ale czy powinniśmy w ogóle ufać swoim intuicjom? Skąd pewność, że nie są one tylko echem kultury, języka czy osobistego doświadczenia? Timothy Williamson, w swoim artykule „Czy powinieneś wierzyć swoim intuicjom?”, stawia przed nami ważne epistemicznie pytania i podsuwa intrygujące odpowiedzi.

Współczesna filozofia coraz częściej sięga po metody empiryczne. Filozofia eksperymentalna to fascynująca dziedzina badająca, czy nasze intuicje są rzeczywiście uniwersalne (tekst Karoliny Prochownik). Czy wszyscy, niezależnie od kultury, mają podobne przeczucia moralne czy epistemiczne? A może to, co wydaje się „oczywiste”, jest tylko lokalnym przekonaniem?

Wreszcie – nie sposób mówić o intuicji bez wspomnienia eksperymentów myślowych. To przecież one – od Arystotelesa, poprzez Kartezjusza, aż do dylematu wagonika (któremu przygląda się w tym numerze Yiftach Fehige) – uruchamiają nasze intuicje, testują granice wyobraźni i pomagają wyłowić to, co naprawdę myślimy. Ale czy są rzetelnym narzędziem poznania, czy tylko intelektualną zabawą?

Mamy nadzieję, że ten numer „Filozofuj!” skłoni Was do refleksji nie tylko nad treścią artykułów, lecz także nad własnym sposobem myślenia. W końcu filozofia zaczyna się tam, gdzie zadajemy pytania o to, co wydaje się oczywiste.

Miłej lektury!

Redakcja

CZY WIESZ, ŻE…