Kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej – paradoksy współczucia i pomocy – seminarium z cyklu Inspiracje baumanowskie…

Prelegentki

• dr hab. Agnieszka Golczyńska-Grondas, prof. UŁ
• dr hab. Katarzyna Waniek, prof. UŁ z Katedry Socjologii Kultury UŁ

Abstrakt

Kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej trwający od drugiej połowy 2021 roku oraz potężna fala osób uciekających przed wojną w Ukrainie rozpoczętą w lutym 2022 roku dają możliwość uchwycenia in situ in actu pułapek i paradoksów związanych z niesieniem pomocy. Realny, ale też dyskursywnie konstruowany i wzmacniany (głównie przez prawicowy rząd i prawicowe media) obraz „społeczeństwa w stanie oblężenia”, odwołujący się do niezrozumiałych mechanizmów wojny hybrydowej, doprowadził do poczucia dezorientacji i chaosu ujawniając liczne pęknięcia publicznego „ja” Polaków. Znajduje to swój wyraz choćby w różnicowaniu się postaw wobec osób, które – jak powiada Zygmunt Bauman – „uciekają z pól śmierci” czy motywowane są „arcyludzkim pragnieniem opuszczenia jałowych ziem i poszukiwania zielonych traw”.  Stało się oczywiste, że nie wszyscy potrafimy i chcemy współczuć wszystkim: inaczej potraktowaliśmy kobiety i dzieci przyjeżdzające z Ukrainy, a inaczej osoby z Afryki i Bliskiego Wschodu koczujące u naszych (jakże europejskich) bram. Dynamika narastającego bezładu sprawiła, że normy kulturowe wyrażone w podstawowej regule zdroworozsądkowego myślenia (wspólnej dla wszystkich systemów aksjo-normatywnych) mówiącej, że: „w potrzebie ludzie udzielają sobie wzajemnie pomocy, w każdym razie tak być powinno”(Schütze, 1997) zaczęły gwałtownie tracić swoją orientacyjną moc wiodąc, z jednej strony do nasilonej amoralizacji (Schütze, 2016) wobec Baumanowskich „ludzi odpadów”, a z drugiej do wzmocnienia solidarności i obywatelskości opartej na współczuciu definiowanym jako rozumienie położenia Innego i działaniu na Jego/Jej rzecz. Kwestia uchodźcza rozgrywa się na wielu, przeplatających się ze sobą poziomach: mikro (indywidualnych doświadczeń biograficznych), mezzo (np. lokalnych instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, ale też samoorganizujących się wspólnot), makro (polityki Unii Europejskiej i państw członkowskich wyrażające się w działaniu ich służb i agend) oraz globalnych polityk. W sposób szczególny nasza uwaga skupi się na pierwszym z wymienionych poziomów: osobach niosących pomoc i samoorganizujących się wspólnotach.

Link do Zooma

Identyfikator spotkania: 978 9666 0256
Kod dostępu: 393593

Prowadzenie portalu filozofuj.eu – finansowanie

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.