Warsztaty filozoficzne

Kurs online „Poznawanie siebie” – już za nami [relacja]

Zakończył się właśnie II blok warsztatów filozoficznych dla dzieci i młodzieży pt. „Poznawanie siebie”, które poprowadziła w formie zdalnej Dorota Monkiewicz-Cybulska. 

Cykl obejmował 6 tematów realizowanych za pomocą platformy Zoom od 29 kwietnia do 27 maja: 1. Tożsamość – skąd wiem, że ja to ja?, 2. Świat emocji, 3. Wola, wolność, odpowiedzialność?, 4. Gdzie jest mój umysł?, 5. Czy decydujemy, kim jesteśmy? W warsztatach wzięły udział dzieci w wieku 10–12 lat.

Podczas pierwszych zajęć musieliśmy ustalić fundamentalne kwestie dotyczące tego, dzięki czemu rozpoznajemy naszą tożsamość. Szala zwycięstwa przechyliła się w stronę pamięci, bo pamiętamy, kim jesteśmy i skąd pochodzimy. Musieliśmy rozwikłać trudność, jaka wiąże się z przykładem osoby, która wskutek amnezji nie wie, kim jest. Czy przestaje być sobą? Prześledziliśmy również kwestię osadzania swojej tożsamości w ciele – skoro komórki organizmu wymieniają się całkowicie w ciągu 7 lat, to co mamy wspólnego z osobą sprzed tego okresu? Czy to małe dziecko na zdjęciu to my, czy ktoś inny?

Kolejne zajęcia poświęciliśmy sferze emocji i nie były to ckliwe rozmowy, tylko twarde sprawdzanie, czy emocje mogą przynieść nam wiedzę o świecie i innych ludziach. Przeprowadziliśmy eksperyment myślowy, jak wyglądałby świat bez emocji – czy byłby lepszy, skoro emocje prowadzą nas czasem na manowce? Wspólnie stwierdziliśmy, że choć ta opcja niekiedy wydaje się kusząca, to brak uczuć u ludzi zniszczyłby wcześniej czy później cywilizację, bo w dużym stopniu opiera się ona na relacjach międzyludzkich.

Wola i wolność były tematem trzecich zajęć w ramach bloku. Nasze rozważania szybko poszły  w kierunku pytania, w jakim stopniu jesteśmy ukierunkowani, m.in. przez środowisko, w którym wyrastamy i genetykę oraz gdzie pozostaje miejsce na nasze własne wybory. Następnie szukaliśmy czynnika, który by nam tę wolność poszerzył.

Temat umysłu, omawiany  w ramach czwartych zajęć, okazał się wyjątkowo atrakcyjny. Uczestnicy dowiedzieli się, czym jest introspekcja oraz że od dawna używają oni wglądów wewnętrznych do poznawania samych siebie. Następnie poszukiwaliśmy aktywności, jakie przejawia umysł i okazało się, że to jemu zawdzięczamy nasz świat przeżyć, wspomnień, wyobraźni, a nawet snów – a co najważniejsze tego, co nam pozwala o tym filozofować – samoświadomości.

Nasze ostatnie zajęcia z cyklu „Poznawanie siebie” były trochę prowokacyjne. W ramach tematu „Czy decydujemy, kim jesteśmy” padło pytanie, w jaki sposób siebie stwarzamy, czy małe decyzje mogą mieć kolosalne znaczenie dla tego, kim się staniemy, jeśli będziemy powtarzać pewne czynności wielokrotnie. Wybór przez grupę pytania do finalnej dyskusji – Czy wybieramy, że źle postępujemy? – stał się zaproszeniem do dyskusji o tym,  co ustanawia nasze standardy zła i dobra. Czy osoba, która była otoczona podczas dorastania złymi przykładami, jest w stanie zmienić swój model postępowania i wybrać, że będzie kimś innym? Wynik dociekań był optymistyczny, choć nie naiwny, bo uczestnicy dobrze zrozumieli  omawiane trudności. Jest to kolejny dowód na to, że z dziećmi warto rozmawiać na trudne tematy – ich wnioski mogą zaskoczyć dorosłych.

Zajęcia z dociekań filozoficznych zawierały wiele elementów, mających pobudzić do myślenia, zaciekawić i zachęcić dzieci do dyskusji. Poprzez teksty literackie, wymowne obrazy oraz krótkie animacje dawały impuls do rozważań filozoficznych. Wykorzystanie nowoczesnych metod multimedialnych podczas zajęć udowodniło, że dociekania filozoficzne mogą być prowadzone on-line z takim samym powodzeniem, jak stacjonarnie.

Dziękujemy uczestnikom za wspaniałe zaangażowanie w zajęcia i gratulujemy otwartych  umysłów!


Dorota Monkiewicz-Cybulska – absolwentka filozofii teoretycznej KUL oraz historii UMCS, nauczycielka etyki w Szkole Podstawowej im. B. Chrobrego w Lublinie. Współautorka planowanej na wrzesień książki na temat filozofowania z dziećmi „Filozofuj z dziećmi 2. 100 pomysłów na dociekania filozoficzne” pod red. Ł. Krzywonia. Zainteresowania naukowe: dydaktyka filozofii, etyka środowiskowa i bioetyka. Poza filozofią pasjonuje ją taniec współczesny, który w wolnych chwilach intensywnie uprawia


Zajęcia w ramach III bloku tematycznego: „Życie w społeczeństwie” rozpoczną się po wakacjach.

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy