Książka prezentuje nową perspektywę w sensie Heglowskim, takim mianowicie, że wykorzystuje interpretacje innych komentatorów Hegla, w tym m.in. S. Žižka, na zasadzie ich zniesienia. W tekście pojawiają się wykładnie także innych autorów, w tym Marksa, Kojève’a, Siemka, Lukácsa – z którymi Autor po części się zgadza, a po części ich krytykuje. Autor prowadzi dyskurs z tymi interpretacjami, co czytelnika „wciąga” i pobudza do konfrontowania z nimi własnych poglądów i własnej interpretacji filozofii Heglowskiej. To istotne, gdyż główny przedmiot wywodu – filozofia polityczna Hegla – nie należy do łatwych materii. Książka nie ma charakteru czysto rekonstrukcyjnego, nie jest jedynie zwykłym opisaniem poglądów Hegla, lecz stanowi pogłębioną analizę tych poglądów, pokazującą ich treść, ale też ich założenia i ograniczenia, sprzeczności, na których z jednej strony są oparte, a z drugiej – do których prowadzą. Taki jest zresztą główny zamysł książki: pokazać filozofię polityczną Hegla jako krytyczną analizę świata nowoczesnego oraz wykazać, że kategorie wojny i motłochu stanowią punkty graniczne w filozofii politycznej tego myśliciela. Autor proponuje interesujące i poszerzające interpretacje Heglowskich kategorii np. w odniesieniu do „chytrości rozumu”.
Książka bardzo dobrze wpisuje się zarówno w obszar polskich badań historyczno-filozoficznych nad filozofią Hegla (mam tu na myśli historię filozofii problemową), jak i w obszar studiów z zakresu filozofii politycznej, o czym świadczą choćby przekonujące dyskusje, jakie Autor prowadzi z innymi koncepcjami czy interpretacjami wykorzystującemu stanowisko Hegla w filozofii politycznej. A ogólniej: w swych partiach skupionych na analizie fenomenu motłochu, tego, czym on jest, jak powstaje, jak można sobie z nim radzić, gdy się konstruuje zasady polityki społecznej i kulturowej – książka ma doniosłe znaczenie dla naszego rozumienia fenomenu człowieka masowego i kultury masowej.
Książka ma przemyślaną i klarowną strukturę, zgodną z logiką badanych problemów. Dobrze się ją czyta, co ważne zwłaszcza gdy się ma do czynienia z książką na temat filozofii Hegla. Autor klarownie wyjaśnia wiele zawiłych i trudnych kwestii filozofii Heglowskiej. Dodatkowo, we wstępie, podaje klucz i sposoby czytania książki – zależnie od oczekiwań i kompetencji czytelnia. Wiele partii książki można wykorzystać też w dydaktyce, na zajęciach dotyczących filozofii Hegla, zwłaszcza Heglowskiej filozofii politycznej oraz filozofii dziejów.
Bartosz Wójcik, Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla, Universitas: Kraków 2022.
Leszek Kopciuch – profesor UMCS, dziekan Wydziału Filzofii i Socjologii UMCS, kierownik Katedry historii filozofii i filozofii porównawczej. Prowadzi badania z zakresu historii filozofii, filozofii historii, etyki, antropologii i aksjologii, przede wszystkim niemieckiej. Autor m.in. książek: Wolność a wartości… (2010), Szkice systematyczne z filozofii dziejów (2014), Kryzysy, kreatywność i wartości (2015), Kreatywność a wartości (2020). Założyciel i redaktor naczelny kwartalnika „Kultura i Wartości”. W wolnym czasie słucha muzyki barokowej.
Prowadzenie portalu filozofuj.eu – finansowanie
Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.
Skomentuj