Artykuł Edukacja filozoficzna Etyka

Małgorzata Steć: Edukacja moralno-demokratyczna

Edukacja moralno-demokratyczna jest jednym z największych wyzwań współczesnych systemów nauczania. Przygotowanie młodego człowieka do uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim, do funkcjonowania w warunkach demokratycznej wymiany kapitału społecznego i do towarzyszącej temu adekwatnej wrażliwości na problemy etyczne jest zadaniem trudnym, ale okazuje się, że nie niemożliwym.

Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2017 nr 5 (17), s. 18. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.


Nauczanie, a raczej wychowanie, o którym mowa, powinno kłaść nacisk na faktyczne umiejętności, kompetencje, zdolności. Zwłaszcza, jeżeli chodzi o ocenę dostępnych możliwości i dokonywanie na tej podstawie właściwych wyborów. Potrzeba stymulacji kompetencji moralnych jest tym samym jednym z największych wyz­wań współczesnej edukacji. Powołując się na wyniki klasycznych badań Lawrence’a Kohlberga nad dyskutowaniem dylematów moralnych, na lekcjach szkolnych przyjmuje się, że wspieranie rozwoju moralnego młodego człowieka może opierać się na przedstawianiu mu dylematów moralnych do rozwiązania w celu stymulacji jego rozumowania. Należy jednak pamiętać, że stymulacja rozumowania nie wyczerpuje pojęcia rozwoju moralnego. Obecnie jedną z najszerzej zbadanych i opisanych metod stymulacji rozwoju moralnego za pomocą dyskusji jest Konstancka Metoda Dyskusji nad Dylematem (Konstanz Method of Dilemma DiscussionKMDD®) prof. Georga Linda z Uniwersytetu w Konstancji. Uczestnictwo w zajęciach prowadzonych metodą KMDD® wspiera rozwój kompetencji moralnej (moral competence). Jest to zdolność do wydawania decyzji i sądów moralnych oraz podejmowania zgodnych z nimi działań, a także umiejętność rozwiązywania problemów i łagodzenia konfliktów w oparciu o wewnętrzne zasady moralne i za pomocą wspólnych rozważań i dyskusji, zamiast stosowania przemocy i podstępu. Metoda KMDD® ugruntowana jest w autorskiej dwuaspektowej teorii moralnego zachowania i rozwoju (Dual-Aspect Theory of Moral Behavior and Development).

Prof. Lind twierdzi, że stymulacja kompetencji moralnej to nie tylko działanie na sferę poznawczą, ale także afektywną, a więc na dwa aspekty zachowania, których nie da się oddzielić. To założenie istotnie wpływa na strukturę dyskusji w ramach sesji KMDD®. Każda trwająca półtorej godziny sesja składa się z dziewięciu faz, w których naprzemiennie stymulowane jest myślenie oraz emocje. Dzięki temu przez całą sesję utrzymywany jest średni poziom pobudzenia, który najlepiej sprzyja kształtowaniu kompetencji moralnej. Uczestnicy sesji pracują naprzemiennie samodzielnie i wspólnie. Dzięki temu możliwa jest zarówno osobista refleksja, jak i kooperacja z innymi w procesie modyfikacji swojego stanowiska. Rola nauczyciela jest w przebiegu każdej sesji KMDD® celowo ograniczona. Występuje on jedynie jako koordynator i moderator dyskusji, czuwający pokojowo nad przestrzeganiem dwóch prostych zasad: odnoszeniem się tylko i wyłącznie do treści dylematu oraz wzajemnym udzielaniu sobie głosu przez uczestników dyskusji (zasada ping-ponga). Na początku każdej sesji nauczyciel w odpowiedni sposób prezentuje także hipotetyczny dylemat edukacyjny, który staje się niejako „tematem przewodnim”. KMDD® nadaje się do zastosowania w każdym wieku (najmłodsi liczyć mogą 8 lat), w każdych warunkach społeczno-kulturowych i religijnych. Dotychczas metoda zyskała uznanie w czterdziestu krajach na świecie, a jej popularność stale rośnie. Skuteczność metody KMDD® potwierdzają liczne badania, zaś jej wysoką jakość zapewnia restrykcyjny proces certyfikacji użytkowników i nauczycieli metody, który nadzoruje sam prof. Georg Lind.


Małgorzata Steć – adiunkt w Akademii Ignatianum, wykładowca w Instytucie Psychologii UJ w Krakowie; doktor filozofii, etyk, psycholog i nauczyciel. Zajmuje się stymulacją kompetencji moralnej i rozwoju moralnego. Obecnie bierze udział w procesie certyfikacji na nauczyciela Konstanckiej Metody Dyskusji nad Dylematem (KMDD®). W wolnych chwilach uprawia wspinaczkę skalną.

Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.

< Powrót do spisu treści numeru.

Fot.: © Myst

 

 

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy