Etyka Omówienia i recenzje

Natasza Szutta: Porozmawiajmy o jedzeniu zwierząt [recenzja]

porozmawiajmy o jedzeniu zwierząt

Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2020 nr 6 (36), s. 49. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.


Książka Huemera nie jest skierowana do specjalistów – uczestników debaty bioetycznej dotyczącej etycznych aspektów jedzenia mięsa i produktów odzwierzęcych. Autor chce zainteresować problematyką znacznie szerszy krąg czytelników. Więcej, chce ich przekonać do przejścia na weganizm. Metoda wykładu argumentów na rzecz porzucenia diety mięsnej jest dopasowana do celu książki. Huemer korzysta ze starej jak filozofia metody dialogicznej. Wzorem Sokratesa stawia wiele pytań, które z jednej strony mają doprowadzić adwersarza do porzucenia utartych i – jego zdaniem – moralnie niesłusznych przekonań mięsożerców (sokratejska metoda elenktyczna), z drugiej pomóc w dojściu do przyjęcia nowych – oczywiście jedynych moralnie słusznych – przekonań wegan (metoda majeutyczna).

Porozmawiajmy o jedzeniu zwierząt można znaleźć niemal wszystkie argumenty formułowane przez uczestników debaty. Przeciw mięso­­­­­żercom przemawia m.in. niewyobrażalne i niczym nieusprawiedliwione cierpienie zadawane zwierzętom w hodowlach przemysłowych; bomba ekologiczna towarzysząca produkcji mięsa na wielką skalę; szowinizm gatunkowy, czyli nieuzasadnione uprzywilejowanie przedstawicieli swojego gatunku. Na rzecz dopuszczalności diety mięsnej padają argumenty takie jak nieporównywalnie wyższy poziom inteligencji ludzi w stosunku do inteligencji zwierząt; łańcuch pokarmowy – fakt, że zwierzęta zjadają się nawzajem; brak uzasadnienia dla priorytetowego traktowania kwestii dobrostanu zwierząt wobec takich problemów jak głód, ubóstwo, autorytaryzm.

Wielką zaletą książki Huemera jest zestawienie i prezentacja argumentów wykorzystywanych w debacie: prosta i klarowna forma ujmowania wcale niełatwych, zawiłych kwestii. Dzięki temu czytelnik bez wielkiego wysiłku może zapoznać się z aktualnym stanem badań. Bogata bibliografia i odnośniki do fachowej literatury pozwalają bardziej zainteresowanym zagłębić się w problematykę i rozpocząć samodzielne badania.

Wadą książki jest ustawienie mięsożerców w pozycji „chłopca do bicia”. Sokratejska metoda obrana przez autora zakłada niesymetryczne traktowanie uczestników debaty. Ktoś musi być „mistrzem”, by ktoś mógł być „uczniem”. Akurat w tej książce mistrzem jest weganin, a uczniem mięsożerca. I dla mięsożerców przypisanie im takiej roli może być nie do zniesienia.

Huemer może niestety nie osiągnąć zamierzonego celu – przekonania mięsożerców do przejścia na weganizm. Lektura będzie przekonująca jedynie dla „już przekonanych”. Choć autor w swojej książce daje liczne dowody znajomości wyników badań w psychologii kognitywnej, sporo pisze np. o roli heurystyk w naszym poznaniu, to nie do końca swoją wiedzę wykorzystuje w praktyce. Pisząc książkę dla szerokiego odbiorcy, mylnie zakłada, że jego czytelnicy będą kierowali się czystymi racjami. W takiej debacie ważną rolę odgrywają także emocje. Trudno sobie wyobrazić, że paternalistyczne potraktowanie mięsożerców przyczyni się do masowego przechodzenia przez nich na weganizm.

Natasza Szutta


Michel Huemer, Porozmawiajmy o jedzeniu zwierząt. Etyka wegetarianizmu, przeł. W. Gogłoza, PWN, Warszawa 2020, 184 ss.


Natasza Szutta – dr hab. filozofii, prof UG. Pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w etyce, metaetyce i psychologii moralności. Pasje: literatura, muzyka, góry i nade wszystko swoje dzieci.

Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.

< Powrót do spisu treści numeru.


Interesują Cię recenzje innych książek filozoficznych? Zajrzyj do naszego działu Omówienia i recenzje.

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy