Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2024 nr 1 (55), s. 53. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
Naturalnym sposobem istnienia człowieka jest bycie we wspólnocie. Życie razem to fundament społeczeństwa, pozwalający na rozwój i pogłębianie dobrobytu. Wraz z nastaniem nowoczesności i pojawieniem się jej rewolucyjnego postępu technologicznego tradycyjna, oparta na pokrewieństwie i wierzeniach religijnych wspólnota zaczęła przeżywać kryzys. Aby przetrwać, człowiek zaczął dbać przede wszystkim o własny szeroko rozumiany interes i, jak nazwał to zjawisko Michael Foucault, przybrał status „przedsiębiorcy samego siebie”. Pojęcie rodziny jako triady ojciec – matka – dzieci oraz pojęcie państwa narodowego to wynalazki nowoczesności, które są lekarstwem na wywołaną przez ową nowoczesność alienację. Współcześnie rozumiana rodzina, której podstawą jest związek jednostek, pełni funkcję usprawiedliwienia udziału ludzi w konkurencyjnej grze wolnego rynku, gdzie fundamentalną zasadą jest rywalizacja z innymi o skończone dobra i pozycję. Ostatecznie bowiem walka z wrogim i obcym światem zewnętrznym stała się tym, co izoluje ludzi, zamykając ich w wąskiej wspólnocie.
Odpowiedzią na te wyzwania ma być proponowane przez Michała Herera, autora ksiażki Pochwała przyjaźni, odnowienie kultury przyjaźni. Jego wyróżniony Nagrodą im. Barbary Skargi esej to inspirujący i pełen historiofilozoficznych odniesień, od Arystotelesa po Deleuze’a, namysł nad historią i obecnym stanem relacji przyjacielskiej oraz możliwym kierunkiem jej ekspansji. Przyjaźń rozumiana szeroko, jako siła przenikająca najróżniejsze relacje międzyludzkie, jest zdaniem autora niezwykle interesującym filozoficznie zjawiskiem, które nie dając się sprowadzić do innych typów relacji, takich jak np. miłość lub braterstwo polityczne, jednocześnie może w niesamowity sposób wpłynąć na owe relacje, nadając im nową jakość i sprawiając, że są dużo bardziej satysfakcjonujące i owocne. Przyjaźń jako przestrzeń do tworzenia wspólnoty, nieprowadząca jednak do homogeniczności, może nieść odpowiedź na niezwykle doniosłe pytanie: „Jak żyć razem?”.
Paweł Sikora
Michał Herer, Pochwała przyjaźni, PWN, Warszawa 2017, 116 s.
Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
< Powrót do spisu treści numeru.
Interesują Cię recenzje innych książek filozoficznych? Zajrzyj do naszego działu Omówienia i recenzje.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Skomentuj