Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2023 nr 3 (51), s. 50. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.
Logos problematicos, czyli problem z problemem to niezwykła książka. Jej autorzy – Andrzej Bronk, Stanisław Majdański i Monika Walczak – udowadniają wszechstronność filozofii, dla której problemem do rozwiązania może być nawet samo istnienie problemów. Ambitny cel książki – przedstawienie panoramy historyczno-metodologicznej na rozmaite kwestie związane z problemami – to największa zaleta publikacji, ale też jej wada: szerokie podjęcie zagadnienia problemów dostarcza czytelnikowi przeglądu najważniejszych stanowisk na naturę problemów, jednak pozostawia lekki niedosyt, gdyż wiele kwestii zostało tylko zasygnalizowanych.
Książka podzielona jest na dziesięć rozdziałów. Rozpoczyna się ustaleniami terminologicznymi oraz zarysem dziejów zainteresowania problemem. Autorzy następnie omawiają genezę problemów poznawczych i kolejno zagłębiają się w naturę i strukturę problemu, typy i funkcje problemów oraz specyfikę problemów naukowych i filozoficznych. W dalszych rozdziałach omawiają także problem interdyscyplinarny oraz to, co to właściwie znaczy, że ktoś rozwiązał problem. Pojawia się także pytanie o postęp w filozofii. Każdy z rozdziałów jest starannie opracowany i wzbogacony licznymi przykładami, co pozwala czytelnikowi lepiej zrozumieć podejmowane zagadnienia.
W punkcie wyjścia autorzy przyjmują definicję problemu jako sytuacji, w której zadajemy sobie pytanie. W tym kontekście pytanie byłoby zwerbalizowaniem problemu. Przy takim ujęciu staje się jasne, że niemal każde ludzkie działanie jest jakoś uwikłane w sytuacje problemowe: od najbardziej błahych („gdzie się podziały moje klucze?”) po najpoważniejsze i fundamentalne („czemu istnieje raczej coś niż nic?”). Wielkim walorem książki jest więc to, że uświadamia ona wszechobecność występowania problemów, a w konsekwencji – jak ważne są pytania, które sobie zadajemy.
Nie jest ambicją autorów, by przedstawić własne stanowisko na naturę problemu. Jeśli więc kogoś interesują pytania ogólne (np. jak rozwiązać problem?) lub szczegółowe (np. czy w filozofii zachodzi postęp, czy też może postęp zachodzi w ramach poszczególnych systemów filozoficznych?), to odpowiedź, jaką znajdzie w książce, brzmi zwykle podobnie: różni różnie o tym piszą. O ile więc książka nie jest propozycją oryginalnego poglądu, to jako przegląd stanowisk na naturę problemów stanowi doskonałe narzędzie dydaktyczne.
Andrzej Bronk, Stanisław Majdański, Monika Walczak, Logos problematicos, czyli problem z problemem, Wydawnictwo Academicon, Lublin 2022, 330 s.
Piotr Biłgorajski – doktor filozofii. Pracownik Instytutu Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zajmuje się eksperymentami myślowymi. Posiada wygodny fotel.
Tekst jest dostępny na licencji: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
< Powrót do spisu treści numeru.
Interesują Cię recenzje innych książek filozoficznych? Zajrzyj do naszego działu Omówienia i recenzje.
“Życie to problem”
Real Life of Science