Sekularyzacja w Republice Zjednoczonych Prowincji: niewielkie znaczenie filozofii. Wykład prof. Wiepa van Bunge (ONLINE)

W XVIII wieku proces konfesjonalizacji holenderskiego społeczeństwa dobiegał końca. Dzięki temu można zaobserwować, co dokładnie oznaczała oraz jak przebiegała sekularyzacja w kontekście holenderskim, a także jaką rolę w tym procesie odgrywali filozofowie.

Podczas swojego wystąpienia prof. Wiep Van Bunge przedstawi tezę, że filozofia miała niewielkie znaczenie w procesie porzucania wiary chrześcijańskiej i praktyk religijnych w Holandii. Wczesna wersja radykalnego oświecenia, reprezentowana przez Spinozę, w pierwszej połowie XVIII wieku straciła na znaczeniu. W przeciwieństwie do swoich poprzedników z końca XVII wieku, osiemnastowieczni holenderscy intelektualiści bardzo niechętnie zajmowali się problemami teologiczymi i politycznymi. Chociaż w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII stulecia holenderscy uczniowie Wolffa odgrywali istotną rolę w dyskusjach towarzyszących postępującej dezintegracji Republiki, nawet oni starali się nie podważać zasad przyjętej w Niderlandach wersji reformowanego chrześcijaństwa. Na przykład Frans Hemsterhuis, w tym okresie jedyny myśliciel cieszący się zainteresowaniem poza granicami Republiki Zjednoczonych Prowincji, choć jako wysoko postawiony haski urzędnik był bezpośrednim świadkiem ówczesnego kryzysu, w swojej filozofii koncentrował się głównie na sprawach estetyki, unikając zaangażowania w dysputy polityczne. Holenderscy filozofowie w nikłym stopniu interesowali się także Kantem i jego „przewrotem kopernikańskim”. Wspierali raczej proces powstawania nowego typu nacjonalizmu, w którym duże znaczenie miało uznanie protestantyzmu jako religii określającej charakter Holendrów.

Prof. Van Bunge będzie bronił tezy, że w przypadku Niderlandów źródeł sekularyzacji można upatrywać raczej w tamtejszym długotrwałym filohellenizmie. Poglądy Hemsterhuisa świadczą o tym, że kultura holenderskich elit w XVIII wieku dojrzała do porzucenia chrześcijaństwa, ale stanowiło to skutek długotrwałego wpływu wzorów czerpanych z kultury antycznej. Już pod koniec XVI wieku holenderscy klasycyści bywali oskarżani o odstępstwa od panującej religii chrześcijańskiej. Prawdopodobnie nie jest przypadkiem, że również jeden z najważniejszych filozofów aktywnych w Holandii na początku XIX wieku, Philip Willem van Heusde, zajmował się wypracowaniem protestanckiej wersji własnej filozofii „sokratycznej”.

Wszystkich zainteresowanych spotkaniem z prof. Wiepem Van Bunge zachęcamy do rejestracji na stronie www.religiousrationalism.com. Zajęcia w języku angielskim. Zapraszamy!

Oprac. Zespół badawczy projektu „Między sekularyzacją a reformą”

Prof. Wiep van Bunge (ur. 1960) – historyk filozofii, profesor Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie, znawca myśli Spinozy i dziejów holenderskiego oświecenia. Należy m.in. do holenderskiego Towarzystwa Spinozjańskiego i Holenderskiej Akademii Sztuk i Nauk. Autor i redaktor wielu książek, m.in. From Stevin to Spinoza (2001), Spinoza Past and Present (2012) oraz From Bayle to the Batavian Revolution (2019). Współredagował m.in. tomy Disguised and Overt Spinozism (1996), The Early Enlightenment in the Dutch Republic (2003), Pierre Bayle, le philosophe de Rotterdam (2008) czy The Bloomsbury Companion to Spinoza (2014). Był członkiem zespołu kierowanego przez Antony’ego McKenna, opracowującego i przygotowującego do druku korespondencję Pierre’a Bayle’a (1999–2017).

Organizatorzy:

Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.