Grupa docelowa: od szóstej klasy szkoły podstawowej (w zależności od sentencji dobranych przez nauczyciela).
Liczebność grupy: preferowana mała grupa, około dziesięcioosobowa.
Należy przygotować: żetony (np. plastikowe zakrętki lub kapsle), małe pudełko z karteczkami zawierającymi aforyzmy i cytaty z myślami filozoficznymi. Uczniowie mogą także zabrać ze sobą telefony komórkowe.
Miejsce: przyjemny zielony teren poza szkołą.
Czas trwania: dwie godziny lekcyjne.
Cele lekcji
Uczniowie:
- poznają, przypominają sobie aforyzmy, cytaty filozoficzne wybrane przez nauczyciela,
- ćwiczą kompetencje moralne oraz dyskursywne,
- ćwiczą konstruowanie wypowiedzi i wyrażanie własnej opinii,
- uczą się uprawiać refleksję filozoficzną w życiu codziennym.
Przebieg lekcji
- Nauczyciel wychodzi z uczniami na zewnątrz. Do uprawiania refleksji filozoficznej świetnie nadaje się skrawek natury w postaci zielonej trawy, ławki, placu zabaw lub jakiegokolwiek innego miejsca, gdzie można pooddychać świeżym powietrzem.
- Uczniowie siadają w kręgu wraz z nauczycielem. W ramach integracyjnej rozgrzewki intelektualnej można zaproponować grę w skojarzenia. Nauczyciel wymyśla pierwsze hasło (np. „mądrość”, „dobro” bądź „prawda”), a uczeń siedzący po jego prawej stronie wypowiada słowo, które mu się z tym wyrazem kojarzy. Kolejny uczestnik siedzący obok musi wymyślić własne skojarzenie do poprzedniego hasła i tak dalej, aż kolejka dotrze z powrotem do nauczyciela. Zabawa ma na celu rozluźnienie oraz wprowadzenie bezpiecznej atmosfery sprzyjającej swobodnej wymianie myśli.
- Każdy uczeń losuje kolejno kartkę z pudełka z aforyzmami. Osoba, która wylosowała cytat proponuje swoją interpretację, natomiast inni uczniowie mogą zasugerować własne rozumienie omawianej sentencji. Najciekawsze lub najbardziej przemyślane, racjonalne, zaangażowane interpretacje nauczyciel nagradza żetonami. Ważne jest przy tym, aby nauczyciel zaznaczył, że każda interpretacja jest dobra i może być ich wiele. Nauczyciel ustala kryterium oceny w oparciu o wiedzę na temat kompetencji filozoficznych oraz uczniów.
- Ochotnicy mogą przesłać wylosowany cytat dowolnie wybranej osobie w formie SMS‑a. Takie działanie ma zachęcić uczniów do kontynuowania refleksji filozoficznej po zakończeniu lekcji oraz pomóc w zapamiętaniu cytatu, który wzbudził w nich największe zainteresowanie.
- Podczas podsumowania zajęć uczniowie liczą zdobyte żetony. Jeśli mają taką ochotę, dzielą się odpowiedziami na przesłane wcześniej do znajomych SMS‑y z filozoficznymi cytatami. Na zakończenie nauczyciel zadaje pytania.
-
- Który cytat spodobał się wam najbardziej?
- Czy któraś interpretacja szczególnie przypadła wam do gustu?
- Czy chcielibyście zadać jakieś pytania po dzisiejszej lekcji?
Krystian Karcz – Absolwent etyki w Instytucie Filozofii UAM, nauczyciel etyki w Społecznej Szkole Podstawowej nr 2 w Poznaniu. Interesuje się nowoczesną edukacją, etyką zawodową, społeczną odpowiedzialnością biznesu oraz rozwojem osobistym. Czas wolny spędza przy książkach oraz filmach science fiction. Często rozmyśla nad tym, co przyniesie przyszłość oraz jak przygotować do niej nowe pokolenia.
Jaka jest różnica między Etyką a Moralnością? Immanuel Kant : ” …Prawo moralne we mnie a niebo rozgwieżdżone nade mną…” Akt prawny jest poza mną ale to ja decyduję o swoich wyborach reguł postępowania…i ja dokonuję wyboru.