Opinie Przegląd prasy

Trzy najczęstsze błędy w rozumowaniu w kontekście pandemii [z prasy]

Dlaczego niektórzy z nas wpadają w pułapki dezinformacji szerzonej na temat pandemii koronawirusa? Próbę odpowiedzi na to pytanie podjęła filozofka Rachel Brown w artykule w „The Conversation”, wskazując trzy błędy poznawcze, które mogły nam w ostatnim czasie towarzyszyć. Te pułapki myślowe to fałszywa równoważność, nadmierne skupienie się na obserwacjach ilościowych oraz nadmierne doszukiwanie się wzorców.

Brown przyglądała się dyskursowi publicznemu dotyczącemu pandemii w Australii i zauważyła, że szerzący fałszywe informacje nie zawsze celowo wprowadzali innych w błąd. Pomimo dobrych chęci, zdarza się nam po prostu popełnić błąd we wnioskowaniu. Oto jedne z najczęstszych, jakie zaobserwowała.

Pułapka 1 – fałszywa równoważność

Protestujący przeciwko podejmowaniu środków ostrożności epidemicznej często wskazują na ich negatywne skutki. Są to na przykład problemy, z jakimi wiąże się dla uczniów konieczność zdalnej nauki, a jakich nie było w przypadku znanej im wcześniej nauki stacjonarnej. Porównywanie stanu sprzed pandemii z obecną sytuacją w argumentacji przeciwko wprowadzonym restrykcjom jest jednak nieuzasadnione – to nie stan na rok 2019 powinien być punktem odniesienia dla obecnego. Podstawą porównania powinna być hipotetyczna sytuacja, w której pomimo zagrożenia ze strony SARS-CoV‑2 nie wprowadzanoby obostrzeń. Jeżeli fałszywie zakładamy równoważność „domyślnych” warunków sprzed roku 2020 do tych, jakie towarzyszą nam w trakcie pandemii, porównujemy jabłka i pomarańcze.

Pułapka 2 – nadmierne skupienie na liczbach

Wielu z nas przywykło do regularnego monitorowania statystyk zakażeń SARS-CoV‑2. Powinniśmy jednak pamiętać, że sama liczba przypadków nie powie nam wszystkiego. Kierując się wyłącznie obserwacjami ilościowymi, popełniamy tzw. „błąd kwantytatywny”. Zapominamy na przykład, że przebiegu epidemii w danym miejscu nie pozwoli przewidzieć samo porównanie tego miejsca z tymi o zbliżonej liczbie ludności i podobnej liczbie zakażeń. W grę wchodzą różnorodne jakościowe czynniki, takie jak źródła zakażeń i okoliczności przemieszczania się mieszkańców.

Pułapka 3 – nadmierne doszukiwanie się wzorców

Często wykazujemy „ślepotę na przypadek”, doszukując się dla nieszczęśliwych losowych zdarzeń poważnych przyczyn i pochopnie zakładając, że ktoś zawinił. Kiedy zdarza się nagły wzrost zakażeń, niektórzy wyciągają wniosek, że dotychczas stosowane środki ostrożności zaczynają tracić skuteczność. Wzrost zachorowań często jest jednak rezultatem przypadku – na przykład gwałtowny wzrost zakażeń w całej południowej Australii mógłby okazać się skutkiem zepsucia się wentylacji w pojedynczym korytarzu hotelowym.

Trzy wymienione błędy mogą łatwo doprowadzić do szerzenia się teorii spiskowych czy pseudonaukowych konstatacji. Jak można się domyślać, antidotum stanowi odpowiednia doza sceptycyzmu i krytyczne myślenie, połączone ze świadomością własnych ograniczeń poznawczych.

Opracowanie: Mira Zyśko


Źródło: The Conversation

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy