Kaspar Hauser, 16-letni chłopiec znaleziony na ulicach Norymbergii w 1828 roku, jest jednym z najbardziej znanych przypadków. Mówi się o nim, że nie znał podstawowych reguł życia społecznego i nie potrafił odróżniać rzeczy martwych od żywych. Zgodnie z przekazem historycznym, zwabiony obietnicą poznania swojego pochodzenia, został zamordowany poprzez ugodzenie nożem w pierś. Jego postać budziła wiele kontrowersji i już za czasu swojego życia zdobył popularność do tego stopnia, że nazwano go sierotą Europy.
W 1974 r. powstał film fabularny Zagadka Kaspara Hausera w reżyserii Wernera Herzoga. W filmie widzimy scenę, w której filozof odwiedza Kaspara, aby zbadać jego zdolność logicznego myślenia. Przedstawia mu w tym celu zagadkę logiczną.
Kasparze, wyobraź sobie, że jest wieś. I w tej wsi żyją tylko tylko ludzie, którzy mówią prawdę. I jest obok jeszcze druga wieś. Tam żyją ludzie, którzy tylko kłamią. I od tej wsi prowadzi do ciebie droga. I od drugiej też. A ty stoisz na skrzyżowaniu tych dróg. Nadchodzi wędrowiec i ty chcesz dowiedzieć się, czy przybywa ze wsi prawdomównych, czy też kłamców. Żeby rozwiązać ten problem logicznie, wolno ci zadać tylko jedno pytanie. Istnieje tylko jedno, zgodnie z prawami logiki, prawidłowe pytanie. Jakie to pytanie?
Kaspar odpowiada na to pytanie następująco: Zapytałbym wędrowca, czy jest zieloną żabką. Ten ze wsi prawdomównych powiedziałby, że nie jest żabką, bo mówi tylko prawdę. Ten ze wsi kłamców powiedziałby, że jest żabką. I wtedy bym już wiedział, że pochodzi ze wsi kłamców.
Logik jednak odrzuca taką odpowiedź i stwierdza: Kasparze, logika to wnioskowanie, a nie opisywanie. Twoja odpowiedź to opisywanie, a nie logika.
I oto zagadka: jakiego pytania oczekuje filozof?
Przygotował Patryk Popławski na podstawie filmu Zagadka Kaspara Hausera w reżyserii W. Herzoga z 1974 r.
Rozwiązanie zagadki znajdziesz tutaj.
Zainteresowała Cię ta zagadka? Zajrzyj do naszego działu Zagadki Logiczne.
Czy nie przybywasz ze wsi kłamców?