Ogłoszenia Olimpiada Filozoficzna Patronaty

Znamy tematy prac pisemnych 35. Olimpiady Filozoficznej

Znamy tematy prac pisemnych etapu szkolnego 35. edycji Olimpiady Filozoficznej! Dwanaście tematów czeka na uczniów, którzy do 30 listopada 2022 mają przedstawić prace pisemne. Tematy powinny zadowolić m.in. miłośników filozofii Platona, Kanta i H. Elzenberga. Co jeszcze czeka na młodych fascynatów filozofii? Zachęcamy do lektury wpisu. Nasz magazyn – jak co roku – patronuje Olimpiadzie i wspiera Olimpijczyków.

Wybierz i opracuj w formie pisemnej jeden z podanych niżej tematów, a następnie złóż prace dyrektorowi szkoły, opiekunowi lub sekretarzowi właściwego Komitetu Okręgowego Olimpiady do dnia 30 listopa­da 2022 r.

Zainteresowanych wzięciem udziału w OF zachęcamy do lektury magazynu „Filozofuj!” (wszys­tkie wyda­nia są dostęp­ne > tutaj), w szczegól­noś­ci tym, którzy wybiorą tem­at 1., pole­camy numer Oblicza sprawiedliwości, tym, którzy wybiorą tem­at 7., pole­camy numer Eksperymenty myślowe, tym, którzy wybiorą tem­at 8., pole­camy numer Esencja piękna, tym, którzy wybiorą tem­at 11. pole­camy numer Zło, tym, którzy wybiorą tem­at 12., pole­camy numer Czy żyjemy w symulacji?


Tematy prac pisemnych etapu szkolnego

  1. Czy wojna może być sprawiedliwa?

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Agnieszka Nogal

Sugestie bibliograficzne: M. Walzer, Prawo i porządek w społeczności międzynarodowej, przeł. M. Szczubiałka, [w:] Etyka wojny. Antologia tekstów, red. T. Żuradzki, T. Kuniński, PWN, Warszawa 2009, s. 145–165; J. McMahan, Etyka zabijania na wojnie, przeł R. Pucek, [w:] Etyka wojny. Antologia tekstów, red. T. Żuradzki, T. Kuniński, PWN, Warszawa 2009, s.101–142; J. Rawls, r. 13: Doktryna wojny sprawiedliwej: prawo do wojny, r.14: Doktryna wojny sprawiedliwej: prowadzenie wojny, [w:] Prawo ludów, przeł. M. Kozłowski, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001, s. 131–154; A. Nogal, Czy wojna nowego typu może być sprawiedliwa?, [w:] „Civitas. Studia z filozofii polityki”, nr 17/2015, s. 97–118.

  1. Czy uleganie emocjom sprawia, że nasze działania są nieracjonalne? Spór o poznawczą rolę emocji we współczesnej epistemologii i kognitywistce.

Opiekun naukowy: dr Katarzyna Kuś

Sugestie bibliograficzne: D. Casacubera, Umysł. Czym jest i jak działa, Świat Książki, Warszawa 2007; A. Damasio, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, Rebis, Poznań 1999; A. Damasio, Tajemnica świadomości. Jak ciało i emocje współtworzą świadomość, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2000; K. Devlin, Żegnaj Kartezjuszu. Rozstanie z logiką w poszukiwaniu nowej kosmologii umysłu, Prószyński i S‑ka, Warszawa 1999; P. Ekman, R. Davidson R. (red.), Natura emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002; L. Feldman Barrett, Jak powstają emocje. Sekretne życie mózgu, CeDeWu, Warszawa 2020; D. Kahneman, Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym,Media Rodzina, Poznań 2012; A. Klawiter, (red.) (2008). Część I. Emocje: domysły, pomysły i fakty [w:] Formy aktywności umysłu. Ujęcie kognitywistyczne, t. 1: Emocje, percepcja, świadomość, red. A. Klawiter, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2008; J. LeDoux, Mózg emocjonalny: tajemnicze podstawy życia emocjonalnego, Media Rodzina of Poznań, Poznań 2000; M. Lewis, J. M. Haviland-Jones, (red.), Psychologia emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005; T. Maruszewski, Procesy poznawcze i procesy emocjonalne. [w:]: T. Maruszewski, Psychologia poznania, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.

  1. Jaką rolę w poznawaniu współczesnego świata może odgrywać literatura i sztuka?

Opiekun naukowy: dr hab. Mateusz Salwa

Sugestie bibliograficzne: „ACADEMIA – magazyn Polskiej Akademii Nauk”, 2021 Nr 3 (67), „Sztuka i nauka” (https://journals.pan.pl/academiaPAN/139325#tabs); M. Bakke, Bio-transfiguracje: sztuka i estetyka posthumanizmu, Wydawnictwo UAM, Poznań 2010; N. Carroll, Filozofia sztuki masowej, przeł. M. Przylipiak, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2011; A. Danto, Czym jest sztuka, przeł. A. Kunicka, Aletheia, Warszawa 2016; H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, przeł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, PIW, Warszawa 2022; A. Łebkowska, Między teoriami a fikcją literacką, Universitas, Kraków 2001; J. Ostaszewski, Film i poznanie: wprowadzenie do kognitywnej teorii filmu, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999; R. Rorty, Zmierzch prawdy ostatecznej i narodziny kultury literackiej, tłum. A. Szahaj,
„Teksty Drugie”, 2003, nr 6; Heidegger, Kundera, Dickens, tłum. M. kwiek, [w:] Między pragmatyzmem a postmodernizmem. Wokół filozofii Richarda Rorty’ego, red. A. Szahaj, Toruń 1995, s. 79–100; G. Steiner, Poezja myślenia: od starożytnych Greków do Celan, przeł. B. Baran, Aletheia 2016.

  1. Aktualność trzech pytań Kanta w czasach informacji i dezinformacji cyfrowej.

Opiekun naukowy: dr hab. Mateusz Salwa

Sugestie bibliograficzne: I. Kant, Krytyka czystego rozumu, przeł. R. Ingarden, 1957; fragment Kanonu czystego rozumu rozdział drugi; O. Höffe, Kant, przeł. A.M. Kaniowski, Warszawa 2003; J. Baudrillard, Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa 2005; J. Baudrillard, Wojny w Zatoce nie było, przeł. S. Królak, Warszawa 2006; L. Floridi, The Ethics of Information, Oxford 2013, alternatywnie wykład: https://www.youtube.com/watch?v=lLH70qkROWQ; Floridi Luciano, The Fourth Revolution: How the Infosphere is Reshaping Human Reality, Oxford 2014, alternatywnie wykład: https://www.youtube.com/watch?v=iMphPZKLje8; Czasopisma: „Ethics and Information Technology”, https://www.springer.com/journal/10676.

  1. Na czym polega specyfikacja Platońskiej koncepcji duszy? Omów jej psychologiczne i metafizyczne aspekty w oparciu o wybrane dialogi Platona.
    Opiekun naukowy: dr hab. Tomasz Tiuryn

Sugestie bibliograficzne: Platon, wybrane dialogi (np. FedonFajdrosPaństwo, ks. IV, 427d-445e, ks. X, 614a-621d; Timajos 27c-47e, 69c-71b, 87c-90e; MenonGorgiaszObrona Sokratesa); E. Rohde, Psyche. Kult duszy i wiara w nieśmiertelność u starożytnych greków, Wydawnictwo Kęty, Kęty 2007; D. Dembińska-Siury, Człowiek odkrywa człowieka, Wiedza Powszechna, Warszawa 1991; W.K.C. Guthrie, Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, r. 4–6, Znak, Kraków 1996; E. Dodds, Grecy i irracjonalność, r. 2, Homini, Bydgoszcz 2002; W. Jaeger, Teologia wczesnych filozofów greckich, r. 5, Homini, Bydgoszcz 2007; A. Markus, H. Armstrong, Wiara chrześcijańska a filozofia grecka, r. 5, PAX, Warszawa 1964; M. Iwanicki, Dualizm psychofizyczny, [w:] Przewodnik po filozofii umysłu, red. M. Miłkowski, R. Poczobut, WAM, Warszawa 2012, s. 37–53.

  1. W jaki sposób w poznaniu kształtuje się stosunek między ogólnością a konkretem, całością a szczegółem?
    Opracuj temat, nawiązując do prac Leszka Kołakowskiego. 

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Barbara Markiewicz
Prace podejmujące to zagadnienie biorą udział w konkursie o nagrodę im Leszka Kołakowskiego. Po więcej informacji należy kontaktować się mailowo na adres: olimpiada@ifis.pan.waw.pl

Sugestie bibliograficzne: L. Kołakowski, Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomia w filozofii Spinozy, PWN, Warszawa 2022; L. Kołakowski, The Two Eyes of Spinoza and Other Essays on Philosophers, St Augustine’s Press, 2004; L. Kołakowski, Filozofia pozytywizmu, PWN, różne wyd.; L. Kołakowski, Rozumienie historyczne i zrozumiałość zdarzenia historycznego, [w:] tenże Kultura i fetysze, różne wyd.; L. Kołakowski, Kant i zagrożenie cywilizacji, [w:] tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Znak, Kraków 2012.


Zob. wywiady z Mirą Zyśko, Karoliną Bassą, Olgą Żyminowską, Dawidem Górasem, Katarzyną KubikMateuszem Mularczykiem – zwycięzcami poprzednich edycji OF.

  1. Jaka jest rola eksperymentów myślowych w filozofii i nauce?

Opiekun naukowy: dr hab. Tomasz Puczyłowski

Sugestie bibliograficzne: A. Brożek, J. Jadacki, Eksperymenty myślowe w filozofii, „Filozofia Nauki” 20/2, s. 5–2; A. Andrzejewski, Uwagi o funkcji eksperymentów myślowych w filozofii, „Edukacja Filozoficzna” 2(54) 2012, 69–86; T. Williamson, O co chodzi w filozofii. Od zdziwienia do myślenia, przeł. A. Chybińska, B. Dziobkowski, Znak, Kraków 2019; P. Zawadzki, Poznawczy status eksperymentów myślowych. Platonizm, empiryzm, modele mentalne, „Filozofa Nauki” 98(2), 2017; M. Poręba, Fikcja jako problem filozoficzny, [w:] Myślenie dziś V‑VI: fikcja, (red.) M. Falkowski, Fundacja na rzecz myślenia im. Barbary Skargi, Warszawa 2018; „Filozofuj!”, nr 3 (45) 2022.

  1. Czy zgadzasz się z Elzenbergiem, że „Piękność świata nie jest oparciem”?

Opiekun naukowy: dr hab. Kinga Kaśkiewicz

Sugestie bibliograficzne: H. Elzenberg, Pisma estetyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej, Lubin 1999; H. Elzenberg, Kłopot z istnieniem, Znak, Kraków 1994; F. Nietzsche, Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, różne wyd.; Między etyką i estetyką. Rozważania nad problemem estetyzacji, (red.) K. Kaśkiewicz, K. Michalski, Siwiec, Wydawnictwo UMK, Toruń 2017; J. P. Hudzik, Estetyka egzystencji, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998.

  1. Czy ład międzynarodowy jest warunkiem pokoju światowego i czy wieczny pokój jest możliwy?

Opiekun naukowy: dr hab. Jakub Szczepański

Sugestie bibliograficzne: Kant, Ku wieczystemu pokojowi, [w:] I. Kant, Działa zebrane, t. VI. Tłum. M. Żelazny, Toruń 2021; T. Hobbes, Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski, (rozdz. XIII, XIV), różne. wyd.J. Locke, Dwa traktaty o rządzie, przeł. Z. Rau, Warszawa 1992, Traktat drugi, (rozdz. II, III), PWN, Warszawa 1992C. Schmitt, Pojęcie polityczności, przeł. M. A. Cichocki, [w:] C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma(par. 2, 3), różne wyd.

  1. Filozofia starożytna a wegetarianizm. Omów wybrane argumenty filozofów antycznych, odnoszące się do kwestii niejedzenia mięsa.

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Krzysztof Łapiński

Sugestie bibliograficzne: D. Miszczyński, Sprawiedliwość wobec zwierząt w ujęciu Plutarcha z Cheronei oraz przekład kluczowych źródeł do wegetarianizmu w starożytności wraz z komentarzem, Sub Lupa, Warszawa 2020; Muzoniusz Rufus, Wykłady stoickie (Diatryby), przeł. K. Łapiński, ISKŚiO UWr, Wrocław 2021. (wybór: s. 160–167); Porfiriusz z Tyru, O wegetarianizmie, przeł. E. Osek, Sub Lupa, Warszawa 2018.

  1. W jaki sposób filozofia religii podejmuje problem zła? Rozwiń temat odnosząc zagadnienie do wybranych przykładów historycznych lub aktualnych.

Opiekun naukowy: dr hab. Marek Nowak

Sugestie bibliograficzne: Św. Augustyn, O porządku księga I, VII, 17–20 i księga II, IV, 11–13; O prawdziwej wierze, XI, 21-XXIII, 44; w: tenże, Dialogi filozoficzne, Znak, Kraków 1999, s. 168–171, 194–197, 748–766; P. Hazard, Myśl europejska w XVIII wieku od Monteskiusza do Lessinga, PIW, Warszawa 1972, r. Natura a dobroć: optymizm, s. 277–290; A. Plantinga, Bóg, wolność i zło, Znak. Kraków 1995; G. W. Leibniz, O wolności, przeznaczeniu i łasce Bożej, [w:] tenże, Pisma z teologii mistycznej, Znak, Kraków 1994, s. 168–191; Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 4: Bóg Stwórca. Aniołowie, Veritas, London 1978, zagadnienie 48 i 49, s. 60–83 (S. Th. I q. 48–49).

  1. Czy mamy moralny obowiązek, aby żyć w świecie realnym a nie wirtualnym? Rozważ problem przy założeniu, że istnieje równy dostęp do wirtualnego uniwersum, w którym każdy może odczuwać szczęście.

Opiekun naukowy: dr Emilia Kaczmarek

Sugestie bibliograficzne: Platon, Państwo, Alegoria jaskini, Księga VII, 514 – 519; R. Nozick, Maszyna przeżyć [w:] Anarchia, państwo i utopia, r. 3, przeł. P. Maciejko i M. Szczubiałka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010; Ch. Taylor, Etyka autentyczności, rozdz. 3: Źródła autentyczność, r. 4: Nieuniknione horyzonty, przeł. A. Pawelec, Kraków: Znak 2002; M. Ostrowicki (Sidey Myoo), Ontoelektronika, r. 2: Realność, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013; W. Welsch, Sztuczne raje? Rozważania o świecie mediów elektronicznych i o innych światach, przeł. J. Gilewicz, [w:] Problemy ponowoczesnej pluralizacji kultury. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha, (red.) A. Seidler-Janiszewska. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora 1998.


Plik PDF do pobrania.


Warto zapoznać się z regulaminem Olimpiady. Postaramy się na bieżąco informować o tematyce eliminacji i wskazówkach bibliograficznych (tekstach, z którymi warto się zapoznać przy pisaniu pracy na powyższe tematy).

Informacje te można znaleźć też w biuletynie „Olimpiada filozoficzna” oraz na stronie Polskiego Towarzystwa Filozoficznego – organizatora Olimpiady.

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

Skomentuj

Kliknij, aby skomentować

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy