Filozofuj! 2019 nr 6 (30)

Opis

Spis treści

Czym jest śmierć? > Piotr Grzegorz Nowak
Słynne i mocno zakorzenione w popkulturze powiedzenie głosi, że na tym świecie nie ma nic pewnego oprócz śmierci i podatków. Ale czy za pewnością co do nieuchronności śmierci idzie również pewność co do jej natury oraz kryteriów pozwalających ją rozpoznać?

Filozofia jako medytacja nad śmiercią > Agnieszka Kijewska
„Do ludzi wydaje się nie docierać świadomość” – mówi Sokrates do uczniów, Simmiasza i Kebesa – „iż ci, którym zdarzyło się prawdziwie poświęcić filozofii, nie zajmują się niczym innym jak umieraniem i śmiercią” [Platon, Fedon 64a, tłum. R. Legutko, Kraków 1995, s. 56].

Badając śmierć > Radosław Zyzik
Doświadczenia bliskie śmierci (ang. near-death experience, NDE) to doniosłe i niezwykłe przeżycia osób znajdujących się w sytuacjach z pogranicza życia i śmierci. Nie są zjawiskiem jednorodnym, bo wśród nich można wymienić poczucie obecności nieznanych istot lub krewnych, opuszczenia własnego ciała, podróżowania przez ciemny tunel czy bycia martwym. Relacje osób, których udziałem były NDE, skłaniają filozofów do zadawania pytań o relację pomiędzy umysłem a mózgiem, o istnienie duszy, a nawet pozwalają snuć przypuszczenia dotyczące życia po śmierci.

Modele nieśmiertelności > Ryszard Mordarski
Nieśmiertelność definiuje się na kilka różnych sposobów. Jest to możliwość nieustającego lub wiecznego życia albo kontynuacja nieskończonej egzystencji po śmierci, albo życia niekończącego się i niepoddanego śmierci lub wolnego od śmierci. W każdym z tych sformułowań akcentuje się jakieś nieustające trwanie życia, które nie ma ani kresu, ani granicy w przyszłości, a więc jest rozciągnięte w nieskończoność.

Argumenty za nieśmiertelnością > Jacek Wojtysiak
W dziejach ludzkiej myśli można znaleźć co najmniej sześć argumentów na rzecz indywidualnej nieśmiertelności człowieka. Czy wystarczają one do tego, by rozumnie wierzyć w nieśmiertelność? Przyjrzyjmy się im po kolei: od bardziej pospolitych do bardziej wyrafinowanych.

Teizm a życie wieczne > Dariusz Łukasiewicz
W kwestii życia po śmierci istnieją najróżniejsze poglądy. Wyrastają one z religii, systemów światopoglądowych lub są wynikiem filozoficznego namysłu. Przyjrzyjmy się dwóm z nich: mortalizmowi antynaturalistycznemu i antymortalizmowi antynaturalistycznemu w wersjach nieteistycznej i teistycznej.

Obyś nie żył wiecznie > Paweł Pijas
Epikurejczycy argumentowali, że strach przed śmiercią jest irracjonalny, ponieważ śmierć nas nie dotyczy. Gdy istniejemy, śmierć jest nieobecna, a gdy jest obecna, to nas nie ma. Śmierć nie jest złem i nie ma znaczenia. Bernard Williams proponuje argument uderzający w poglądy epikurejczyków, lecz wychodzący z podobnych założeń. Twierdzi, że chociaż śmierć co do zasady jest zła i mamy powody, aby jej unikać, to nieśmiertelność nie jest atrakcyjna.

Wywiad
Śmierć – i co dalej? > Wywiad z prof. Stevenem Luperem, jednym z największych na świecie specjalistów od filozoficznej problematyki śmierci

Narzędzia filozofa
Eksperyment myślowy: Wartościowanie w obliczu śmierci > Artur Szutta
Teoria argumentacji: #25. Dlaczego mocne argumenty nie zawsze są przekonujące? Dwie drogi skutecznej perswazji > Krzysztof A. Wieczorek
Greka i łacina z wielkimi klasykami: Śmierć > Michał Bizoń

Filozofia w literaturze
Werter i prawo do samobójstwa > Natasza Szutta

Narzędzia filozofa
Gawędy o języku: #12. Podróż do kresu przedstawialności > Wojciech Żełaniec

Satyra
Cmentarzysko filozofów (epitafia) > Piotr Bartula

Felietony
Na Titanicu orkiestra gra > Adam Grobler
Tajemnice śmierci > Jacek Jaśtal

Wokół tematu
Mors omnia adequat? Rzecz o postrzeganiu śmierci w kulturze Zachodu > Tomasz Błaszczyk

Filozofia w szkole
Człowiek – istota społeczna > Dorota Monkiewicz-Cybulska

Wokół tematu
Śmiertelnik na wyspie wiecznej młodości > Filip Kobiela

Filozofia prawa
Non omnis moriar – prawny charakter ludzkich zwłok > Marta Soniewicka

Lekcja filozofii
#11. Piękno i sztuka > Jacek Wojtysiak

Z półki filozofa…
Historie z (filozoficznym) dreszczykiem > Piotr Biłgorajski

Filozofia w filmie
Śmierć niczyja > Iwona Krupecka

Filozofia z przymrużeniem oka