Opis
Spis treści numeru Przypadek i konieczność:
Z konieczności czy z przypadku? > Przemysław Gut
Jednym z pytań stale powracających w naszym życiu jest pytanie o to, w jakim stopniu jesteśmy panami swojego losu. Odpowiedź na to pytanie jest nierozerwalnie związana z rozstrzygnięciem kwestii, czy świat działa z konieczności, czy raczej to, co się w nim dzieje, dzieje się mocą przypadku. Poniżej zagadnienia związane z parą pojęć „konieczność” i „przypadek” unaocznię na przykładzie różnicy między stanowiskiem Barucha Spinozy a teorią Gottfrieda Wilhelma Leibniza odnośnie do przyczynowej natury świata i jego modalnej charakterystyki.
Przypadek i konieczność w fizyce? > Joanna Luc
Jeśli prawa fizyki są deterministyczne, to obecny stan świata jednoznacznie oraz we wszystkich szczegółach określa, co się wydarzy w przyszłości, i w tym sensie przyszły bieg świata jest konieczny. Odpowiedź na pytanie, czy jest tak rzeczywiście, wiąże się jednak z wieloma trudnościami, zarówno empirycznymi, jak i teoretycznymi; a nawet gdyby tak było, to nie wynika stąd, że moglibyśmy już teraz poznać całą przyszłość.
W Spinozjańskiej Naturze nie ma przypadków > Keith Green
W poszukiwaniu wolnej woli. Pomiędzy deterministyczną koniecznością a przypadkiem > Artur Szutta
Wolność woli wydaje się nie do pogodzenia z deterministyczną wizją świata. Stanowiąc trybik w machinerii fizycznych zdarzeń, możemy co najwyżej łudzić się, że jesteśmy w stanie wybierać pomiędzy dostępnymi nam alternatywami. Czy uzyskamy nieco miejsca dla wolności, jeśli wprowadzimy do obrazu świata przypadek?
Kości zostały rzucone – o roli przypadku w grach > Filip Kobiela
W większości sytuacji życiowych staramy się neutralizować rolę przypadku, zabezpieczając się przed wypadkami losowymi. W grach sytuacja jest bardziej złożona i przewrotna: w niektórych z nich powierza się przypadkowi rolę całkowicie decydującą, w innych łączy się jego działanie z innymi czynnikami, w jeszcze innych natomiast podejmuje się starania mające na celu jego eliminację jako czegoś niepożądanego. Gdy to ostatnie się nieomal udaje, przypadek powraca w zaskakujący sposób.
Roger Caillois i typologia zjawisk ludycznych > Filip Kobiela
Przypadek i fatum w tragedii > Robert Piłat
W naukowym obrazie świata przypadek został w znacznej mierze oswojony. Nie dziwi nas, że prawa rządzące światem materialnym mają charakter probabilistyczny (zawierają prawdopodobieństwa zdarzeń możliwych). Ale przypadek w ludzkim działaniu prowadzi często do upadku i nieszczęścia, co najlepiej widać w strukturze tragedii. W imię wzniosłych ideałów i pragnień bohater tragiczny wybiera działanie, które nie ma podstaw w jego wiedzy. By pozostać przy znanych przykładach, Edyp nie może nie zdawać sobie sprawy, że jego niepewne pochodzenia może kolidować z godnością królewską; Antygona nie ma pojęcia, jak urządzić państwo, by respektowało zarówno prawo, jak i ludzkie więzi. Decydując się na takie działanie, bohater świadomie utrwala lukę pomiędzy wiedzą a czynem – jego ignorancja staje się zawiniona.
Świat nie jest deterministyczny > wywiad z prof. Dariuszem Łukasiewiczem, znamienitym znawcą problematyki przyczynowości
Fragment z klasyka
Narzędzia filozofa
Eksperyment myślowy: Poza koniecznością i przypadkiem > Artur Szutta
Greka i łacina z wielkimi klasykami: Masz ci los! > Krzysztof Bielawski
Kurs logiki: #17. Czy obecny król Francji jest łysy? Presupozycje w logice > Krzysztof A. Wieczorek
Filozofia społeczna
Śniadanie kontynentalne: #16. Fatum przypadkowej wolności? > Tomasz Kubalica
Filozofia nauki
Krótka historia atomu: Dialog 2. Atomy i pierwiastki > Andrzej Łukasik
W 12 odcinkach
Kurs ontologii: #3. Indywidualne własności > Arkadiusz Chrudzimski
Filozofia w filmie
Przypadek > Piotr Lipski
Felieton
Fatum i teologia > Jan Woleński
Annuszka medytuje nad tragicznością ludzkiego życia > Jacek Jaśtal
Być kowalem ślepego trafu > Adam Grobler
Satyra
Wywiad z Makbetem (nieautoryzowany) > Piotr Bartula
Filozofia w szkole
Ślepy los, przeznaczenie czy wolność? > Dorota Monkiewicz
Umysł, mózg i wolna wola > Zbigniew Wróblewski
Moralny fart lub pech? > Piotr Domeracki
Filozofia z przymrużeniem oka
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Post Views: 1 252
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.