Z racji tego, że III etap OF ma formę ustną, przez co wymaga szybkiego myślenia i sprawnego udzielania odpowiedzi, jednym z najbardziej pożytecznych elementów przygotowań do tej części konkursu jest zastanowienie się nad potencjalnymi pytaniami. Jeżeli na podstawie pracy wymyślimy odpowiednio dużo zagadnień, o jakie możemy być zapytani i przedyskutujemy tematykę eseju z innymi osobami, pytania komisji nie okażą się zaskakujące. W razie otrzymania pytań, których jednak się nie spodziewaliśmy, dzięki przygotowaniom także powinniśmy sobie poradzić: pomoże nam przyzwyczajenie się do sięgania do najbardziej dostępnych nam informacji, czyli do zakotwiczenia odpowiedzi (1) w istocie eseju oraz (2) w tym, co nas interesuje.
Podczas analizy tekstu filozoficznego możemy być zapytani, czy osobiście zgodzilibyśmy się z autorem fragmentu. W tym przypadku wyćwiczenie „sofistycznej” umiejętności przyjmowania i uzasadniania swojego stanowiska ad hoc może okazać się niezbędne; przyjmując natomiast strategię ostrożniejszą – powinniśmy być przygotowani na sprawne uzasadnianie naszej niepewności. Powyższe strategie w tym wypadku różnią się od sposobów prowadzenia argumentacji w eseju z eliminacji okręgowych jedynie tym, że trzeba je zaplanować dosyć szybko.
Ze względu na formę etapu centralnego OF ważny okaże się aspekt pozamerytoryczny, ale świadczący pośrednio o naszym przygotowaniu – stylistyka wypowiedzi, a nawet aspekty pozajęzykowe (ale mogące wpływać na oceniających torem peryferyjnym) – nasz poziom energii, prozodia i płynność mowy. Mając to na uwadze, automatyzację wspomnianych wcześniej strategii i spontaniczność w ich stosowaniu możemy ćwiczyć w dialogu filozoficznym z innymi. Dlatego ostatni tydzień przed Etapem Centralnym warto poświęcić właśnie na rozmowy, np. ze znajomymi bądź z opiekunem naukowym. O optymalny poziom energii w trakcie konkursu możemy zadbać oczywiście zapewniając sobie odpowiedni czas na odpoczynek. Co się tyczy stylu wypowiedzi, jeśli podejrzewamy, że ucierpi on na naszym zdenerwowaniu, możemy wcześniej przygotować sobie roboczą listę sformułowań przydatnych podczas argumentacji. Mogą one pochodzić z różnych źródeł – także z naszej pracy z 1. etapu (przykłady: X to przesłanka prawdziwa, ale nieistotna; stanowisko należy wzmocnić/osłabić; opowiadam się za, jako hipotezę przyjmuję, jako kontrprzykład podaje się, niewykluczone że, rozpatrzmy zarzut Y, autor podaje bardzo szeroką/wąską definicję Z, prawdziwość tej przesłanki opiera się na założeniu, że; itp.)
Ponadto przyszłemu potencjalnemu Laureatowi OF możemy powiedzieć – γνῶθι σεαυτόν! („Poznaj samego siebie!”). Warto pamiętać o swojej indywidualności w stosowaniu strategii poznawczych i poprzez jej pryzmat filtrować wskazówki. Dla niektórych właściwsze może okazać się spontaniczne podejście: umiarkowanie ukierunkowane „chłonięcie” wiedzy i umiejętności oraz potraktowanie egzaminu ustnego w kategoriach swobodnej filozoficznej rozmowy; innym lepiej posłuży antycypacyjna, sumienna i skrupulatna realizacja harmonogramu przygotowań. Zależy to między innymi od skłonności do zdenerwowania w sytuacjach konkursowych (i od sposobu reakcji w obliczu zdenerwowania). W obydwu scenariuszach kluczowe jest zaufanie do swoich możliwości.
Na konkursach często jesteśmy również pytani o dalsze plany – komisja może zapytać, jak wykorzystamy wiedzę filozoficzną podczas studiów bądź w swojej karierze zawodowej. Warto zatem mieć w pamięci sposoby na powiązanie filozofii ze swoją przyszłością. Nie zapominajmy również, że bierzemy udział w cennym doświadczeniu; możemy spodziewać się, że kompetencje Laureata OF będą pokrewne umiejętnościom zaangażowanego studenta filozofii – nie tylko w zakresie sprawności typowo akademicko-egzaminacyjnych, ale także jako swoisty warsztat krytycznego myślenia, nieszablonowości i biegłości interpretacyjnej. O tym, jakie możliwości i kwalifikacje może dać nam filozofia, można przeczytać z pierwszej ręki w dziale > wypowiedzi absolwentów. Gdyby forma ustna konkursu okazała się sama w sobie wyzwaniem, można potraktować to jako zaproszenie do ćwiczenia się w filozofowaniu w sytuacji dialogu, w czym może pomóc udział w warsztatach filozoficznych, takich jak Letnia Szkoła „Filozofuj!”.
Mira Zyśko
Skomentuj