Filozofuj! 2024 nr 2 (56) e‑wydanie

Opis

Wersja elektroniczna w pliku PDF.

Spis treści numeru Filozofia rozumienia:

Filozofia hermeneutyczna – dzieje i teraźniejszość > Krystyna Bembennek
Niniejszy numer „Filozofuj!” jest poświęcony jednemu z nurtów filozofii współczesnej – filozofii hermeneutycznej. Jakie są jej historycznofilozoficzne źródła, jakimi zagadnieniami zajmują się jej przedstawiciele, jakie miejsce zajmuje ona na mapie współczesnej filozofii? Próba udzielenia odpowiedzi przybliży nas do zrozumienia specyfiki hermeneutycznego filozofowania.

Martin Heidegger i rozumienie jako dostęp do sensu bycia > Radosław Strzelecki
Rozumiem dowolny napotkany byt dzięki wszystkiemu, co o nim już wiem, ale też dzięki temu wszystkiemu, co potrafię o nim domniemać. A zatem rozumiem, jeśli znam, pojmuję, wiem, uchwytuję sens.

O filozoficznej hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera myśli kilka > Andrzej Bronk
Trwałą aktualność problematyki hermeneutycznej i kategorii rozumienia potwierdzają dzisiaj badania nad AI. Jeśli ChatGPT nie dysponuje (jeszcze) świadomością, czy można powiedzieć, że rozumie swe działania, czy też sprowadzają się one do algorytmicznych operacji? Sami twórcy AI przyznają, że mają trudności ze zrozumieniem tego, jak działa. Odpowiedź na postawione wyżej pytania zakłada jasną definicję rozumienia, a sformułowanie takiej rodzi problemy. Dostarcza jej m.in. filozoficzna hermeneutyka i chociaż zainteresowanie nią samą jest dzisiaj mniejsze, wzrasta, gdy chcemy zająć się kategorią rozumienia.

Hermeneutyka Paula Ricoeura, hermeneutyka istnienia > Jarosław Jakubowski
W dzisiejszych czasach często słyszymy opinię: „Wszystko jest interpretacją”. Na ile zasadne jest bronić takiego stwierdzenia? Odpowiedź na to pytanie okazuje się wielopoziomowa.

Fragment z klasyka

Gianni Vattimo i rozumienie pozbawione fundamentów > Adriana Joanna Mickiewicz
Filozofia, mówiąc najogólniej, może być rozumiana jako próba poznania i adekwatnego opisu świata. To marzenie opiera się na wierze w istnienie zewnętrznej rzeczywistości niezależnej od podmiotu poznającego, która stanowi właściwy przedmiot poznania. W XIX w. Fryderyk Nietzsche starał się obalić ten pogląd, mówiąc, że „fakty nie istnieją, tylko interpretacje” (Nietzsche 1994, s. 211), tzn. nie znamy faktów poza naszymi interpretacjami. Współcześnie Gianni Vattimo wyciągnął ze znaczenia tego hasła radykalne konsekwencje, głosząc swój projekt nihilistycznej hermeneutyki.

Hermeneutyka uczy wykraczania poza nasz własny horyzont rozumienia > Wywiad z prof. Pawłem Dyblem, znanym badaczem specjalizującym się w filozofii hermeneutycznej

Narzędzia filozofa
Eksperyment myślowy: Być jak John Malkovich z filozoficznego punktu widzenia > Artur Szutta
Kurs logiki: #19. Sztuka czytania między wierszami, czyli jak wykrywać implikatury > Krzysztof A. Wieczorek

Filozofia nauki
Krótka historia atomu: Dialog 5. Czy atomy są niezmienne? > Andrzej Łukasik

Filozofia społeczna
Śniadanie kontynentalne: #18. Gdy rozum się budzi > Tomasz Kubalica

W 12 odcinkach
Kurs ontologii: #6. Konkretne indywidua > Arkadiusz Chrudzimski

Filozofia w filmie
Rozmowa > Piotr Lipski
Filozofia w literaturze
Meursault – wyobcowanie contra zaangażowanie > Natasza Szutta

Felieton
Od poznania do rozumienia > Robert Piłat
Język, metajęzyk i koło hermeneutyczne > Jan Woleński
Hermeneutyka małżeńska i światowa > Adam Grobler
Samotność nierozumienia > Jacek Jaśtal

Satyra
Tractatus logico-politicus (apokryf) > Piotr Bartula

Filozofia w szkole
Zmęczenie przez myślenie. Dlaczego myślenie wyczerpuje? > Dorota Monkiewicz

Z półki filozofa…
Myślenie obrazami > Piotr Biłgorajski
Etyka w czasach inżynierii genetycznej > Natasza Szutta

Filozofia z przymrużeniem oka