Katarzyna Stępień: #1. Klasztor dominikanów na Złotej i M.A. Krąpiec

[…] Z ulicy Dominikańskiej śpiew chóru; dziewczęta chwalą Marję. Z Archidjakońskiej do wtóru/ samotnych skrzypiec arje. Domów muzyczne milczenie,/ złączone z tęczy łukiem, na czoło kościoła promieniem/ opada, jak pukiel. A teraz ktoś ciszę napiął,/ bije w nią pięścią ze spiżu. Dzwon wieczorny,/ mocą metalu kapiąc, zaczyna grać pod kościelnym krzyżem: raz — i dwa — i trzy — — — — Józef Czechowicz, Muzyka ulicy Złotej

Tekst ukazał się w „Filozofuj!” 2021 nr 4 (40), s. 52. W pełnej wersji graficznej jest dostępny w pliku PDF.

Ulica Złota w Lublinie, prowadząca z Rynku do kościoła i klasztoru oo. dominikanów, to jedna z najbardziej wiekowych i najpiękniejszych ulic lubelskiego Starego Miasta. Pod numerem 9 mieści się wspomniany klasztor, którego pierwotne gotyckie zabudowania powstały prawdopodobnie już w roku 1253. W obecnym kształcie, po pożarach i przebudowach, zespół kościelno-klasztorny, zwany „lubelskim Wawelem”, zyskał fasadę w stylu renesansowym. Od około 1420 r. klasztor nabrał wyjątkowego znaczenia w skali światowej ze względu na przechowywane w nim relikwie Krzyża św. (zaginęły w wyniku głośnej kradzieży z roku 1991). W 1644 r. w klasztorze powstało tzw. Studium Generale, czyli pierwsza wyższa uczelnia w Lublinie uprawniona do nadawania stopnia lektora i bakałarza filozofii i teologii.

W klasztorze na ul. Złotej nieprzerwanie przez 57 lat mieszkał o. prof. Mieczysław Albert Krąpiec, współtwórca i główny inspirator powstania filozoficznej szkoły lubelskiej, którego setna rocznica urodzin przypadała w bieżącym roku.

Marta Ratkiewicz-Siłuch

Ojciec Krąpiec urodził się 25 maja 1921 r. w Berezowicy Małej k. Zbaraża na Podolu. W 1939 r. wstąpił do zakonu oo. dominikanów w Krakowie. Odbył podczas wojny tajne studia filozoficzne i teologiczne zakończone doktoratem z filozofii nostryfikowanym przez Angelicum w Rzymie. Został wyświęcony na kapłana w 1945 r., po czym kontynuował studia teologiczne na Wydziale Teologii KUL, gdzie w 1948 r. obronił pracę doktorską. Habilitował się w 1957 r., a w 1968 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Związany zawodowo z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim od 1951 r., był kierownikiem Katedry Metafizyki, pełnił dwukrotnie funkcję dziekana Wydziału Filozofii oraz był pięciokrotnie wybierany na stanowisko rektora Uniwersytetu. Jako rektor przyczynił się do znacznego podniesienia poziomu naukowego Uniwersytetu. Zawierał liczne umowy o współpracę z uniwersytetami z całego świata, co pozwoliło przerwać izolację KUL‑u. Podejmował refleksję nad rolą uniwersytetu katolickiego we współczesnej kulturze. Dzięki niemu KUL stał się w opinii narodu autorytetem moralnym.

Ojciec Krąpiec, zgromadziwszy fundusze, rozpoczął renowację (spięcie budynku klamrą betonową), przebudowę (fronton, w którym wzniesiono piękną Aulę im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego) oraz rozbudowę gmachu akademickiego.

Dorobek naukowy Ojca Krąpca jest ogromny. Był autorem prac odnoszących się do metafizyki realistycznej, antropologii filozoficznej, filozofii polityki, kultury, prawa, narodu, członkiem wielu towarzystw naukowych i inicjatorem powołania oraz honorowym prezesem Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu, a także inspiratorem pierwszej polskiej Powszechnej Encyklopedii Filozofii.

Ojciec Krąpiec – w ślad za założycielem i rektorem KUL ks. Idzim Radziszewskim, wedle którego jednym z celów katolickiej wszechnicy jest podnoszenie poziomu kultury w całym polskim narodzie poprzez upowszechnianie wyników badań i idei uczelni (Facientes veritate in caritate – Deo et Patriae) – popularyzował styl realistycznego filozofowania. Sposobami popularyzacji filozofii było m.in. opracowanie trzytomowego Wprowadzenia do filozofii, nagranie kaset i płyt z dialogami filozoficznymi.

Zmarł w klasztorze oo. dominikanów na ul. Złotej w Lublinie, pracując nad jednym z haseł Powszechnej Encyklopedii Filozofii.

Tak jak powstanie KUL było opatrznościowe dla Lublina, zmieniając na całe dziesięciolecia jego charakter, tak i ważna była walka o trwanie uczelni katolickiej – jedynej prywatnej, niezależnej i autonomicznej w całym bloku wschodnim. Miasto doceniło zasługi o. Krąpca dla Lublina. Pamiętali o ojcu profesorze Zarząd Województwa, przyznając mu Medal Pamiątkowy za szczególne zasługi dla województwa lubelskiego (2006), i Rada Miasta, nazywając jego imieniem plac w Śródmieściu na skrzyżowaniu ulic Radziwiłłowskiej i Staszica (2011); imię Krąpca nosiło też Gimnazjum nr 3 w Lublinie przy ul. Nałkowskich 110.

Katarzyna Stępień – dr hab., pracownik na Wydziale Filozofii KUL, sekretarz Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu