Filozofuj! 2023 nr 6 (54)

Opis

Spis treści numeru Antynatalizm:

Antyczne korzenie antynatalizmu > Artur Szutta
Antynatalizm jako taki nie jest zjawiskiem nowym, współcześni jego zwolennicy znajdują inspirację w każdej niemal epoce historycznej. Niemniej między współczesnym antynatalizmem a jego historycznymi poprzednikami zachodzi istotna różnica, która warta jest zauważenia.

Pesymizm filozoficzny a antynatalizm, czyli metafizyka vs. psychologiczna iluzja > Sabina Kruszyńska
Antynataliści mają Schopenhauera za swego mocnego sojusznika. Tymczasem on uznałby ich argumentację za tym, aby nie posiadać dzieci, za chybioną i szkodliwą, bo bazującą na fałszywych przekonaniach.

Kalendarium problemowe

Lepiej nie przychodzić na świat > Patryk Gołębiowski
Czy przyjście na świat może być dla spłodzonego człowieka niekorzystne? Jeśli – zgodnie z intuicją większości ludzi – przyznamy, że choćby niekiedy, w ekstremalnych przypadkach, takie być może, to właśnie odkryliśmy wejście do króliczej jamy antynatalizmu, kontrowersyjnej idei, którą na początku XXI w. do etyki wprowadził David Benatar.

Antynatalizm – o ile mniej miłości? > Natasza Szutta
Antynatalizm to stanowisko, w świetle którego wydawanie na świat potomstwa jest moralnie złe ze względu na cierpienie, które stanowi nieodłączny element ludzkiego istnienia. A zatem rodzice, powołując dzieci do życia, stają się sprawcami moralnego zła. Z jednej strony krzywdzą swoje dzieci, ponieważ wystawiają je na nieunikniony ból i cierpienie (argument z filantropii), z drugiej przyczyniają się do powiększania cierpienia w świecie, gdyż ich potomstwo z konieczności będzie krzywdziło innych ludzi (argument z mizantropii). Jak można dyskutować z antynatalistami? Zobaczmy.

Problemy antynatalistów z demografią > Wojciech Załuski
Jednym z kluczowych argumentów w arsenale antynatalistów jest „argument z przeludnienia”: populacja świata gwałtownie wzrasta, stwarzając ryzyko katastrofy ekonomicznej, humanitarnej i klimatycznej, której zapobiec może tylko podjęcie stanowczych kroków „antynatalistycznych”. Siła tego argumentu jest jednak pozorna.
Czy brak cierpienia może być dla mnie dobry, jeśli nie istnieję? > Ida Miczke
Współcześnie popularność zyskuje pogląd, zgodnie z którym decyzja, by powołać na świat nową istotę, jest co najmniej wątpliwa moralnie. Zwolennicy takiego stanowiska, zwani antynatalistami, często jako argument na rzecz zaniechania prokreacji przywołują możliwość oszczędzenia cierpienia osobom, których nie powołamy do istnienia. Możemy jednak zadać pytanie, czy argument ten jest trafny.

Arka wyginięcia > Zbigniew Wróblewski
Wrota do arki zostają zamknięte ryglami aksjomatów antynatalistycznych: asymetrii cierpienia i przyjemności, asymetrii życia (istnienia „ku śmierci”) i nieistnienia. Antynatalista wprowadził do niej ludzi, którzy dobrowolnie zrezygnowali z możliwości posiadania dzieci; paternalistycznie wprowadził także zwierzęta czujące, wiedząc lepiej od nich, że życie ich potomstwa nie jest warte życia.

Studium etyki antynatalistycznej uczy nas kwestionować przyjęte intuicje > wywiad z Karimem Akermą, jednym z wiodących znawców w dziedzinie antynatalizmu.

Fragment z klasyka 1

Fragment z klasyka 2

Narzędzia filozofa
Eksperyment myślowy: Skarga z przyszłości > Artur Szutta
Greka i łacina z wielkimi klasykami: Me phynai ariston: Najlepiej się nie narodzić > Krzysztof Bielawski
Kurs logiki: #18. Presupozycje – ich wykrywanie i właściwości > Krzysztof A. Wieczorek

Filozofia nauki
Krótka historia atomu: Dialog 3. Atomizm Johna Daltona > Andrzej Łukasik

Filozofia społeczna
Śniadanie kontynentalne: #17. Krytyka instynktu rodzicielskiego > Tomasz Kubalica

W 12 odcinkach
Kurs ontologii: #4. Konceptualizm i nominalizm > Arkadiusz Chrudzimski

Filozofia w filmie
To wspaniałe życie  > Piotr Lipski

Felieton
Dzieci w czasach nieśmiertelności, czyli: róbmy swoje > Jacek Jaśtal
Mieć albo nie mieć > Adam Grobler

Fragment z klasyka 3 & 4

Satyra
Wszystkie powody, aby się nie urodzić > Piotr Bartula

Filozofia w szkole
Czy warto jest żyć, skoro wiąże się z tym cierpienie? > Dorota Monkiewicz

Z półki filozofa…
Wiedza ponad podmiotami > Błażej Gębura
Między ukryciem a jawnością Boga > Piotr Biłgorajski

Filozofia z przymrużeniem oka