Czego uczestnicy Zjazdu mogą się spodziewać po obradach sekcji „Etyki Stosowanej” na 12. Polskim Zjeździe Filozoficznym? Jakie tematy będą się wybijać?
35 wystąpień złożyło się na dziesięć podsekcji. Każda podsekcja problematyzuje określony typ wyzwań praktycznych. W programie mamy podsekcje noszące takie oto tytuły: „Etyka i praktyka”, „Etyczne imperatywy tu i teraz”, „Etyka, relacja, pluralizm”, „Etyka a sztuczna inteligencja”, „Etyka na rzecz zwierząt”, „Etyka badań i praktyk medycznych”, „Etyka – tożsamość – narracja”, wreszcie trzyczęściowa podsekcja „Etyki biznesu”, która podejmuje też zagadnienie post-wzrostu i protekcji natury. Nie zabraknie wystąpień poświęconych wojnie toczonej przez Federację Rosyjską na Ukrainie.
Poza kontekstami aplikacyjnymi badaczy interesują filozofia etyki i legitymizacja etyki, a w ich obrębie – rozważania nad podstawami bądź instancjami regulacji współczesnego świata. Chodzi tu nie tylko o pryncypia o możliwie powszechnie uznawalnej ważności, pozwalające solidnie uzasadnić sąd moralny, wybór lub decyzję. Źródła takich pryncypiów, instancje, wreszcie procedury uzasadniania są daleko bardziej zróżnicowane aniżeli “wiodący” współcześnie, dualny schemat deontologia/utylitaryzm. W większości wystąpień refleksja nad zasadnością sądów moralnych wykracza poza wąską i dominującą w minionym stuleciu tradycję lingwistyczno-analityczną. Badaczy interesuje pytanie, skąd podmiot działań i praktyk może czerpać orientację i koordynację moralną. Usłyszymy więc w sekcji “Etyki Stosowanej” także o sumieniu, podmiotowości moralnej i tożsamości, personalizmie, klasycznej aksjologii, dialogu o proweniencji fenomenologicznej, trosce czy odpowiedzialności.
Pojawi się wiele okazji do przedyskutowania kwestii otwartych, nowych lub kontrowersyjnych, takich, jak normatywność, teleologia i cnoty w obliczu wojny; dalszy rozwój etyki i opiniowania badań naukowych w Polsce; odpowiedzialność za krzywdę wyrządzaną zwierzętom domowym; niska skuteczność regulacji ekocentrycznych; paternalizm i autonomia w kontekście klinicznym; racjonowanie zasobów medycznych, deklaratywność etyki na gruncie ekonomii; udział sztucznej inteligencji w ludzkim życiu.
Ostatni numer „Filozofuj!” w 2023 roku jest w zagrożeniu. Wspomożesz jego wydanie? Szczegóły > tutaj.
Swobodnie nawiązując do tematu Debaty Inauguracyjnej Zjazdu, chcielibyśmy zapytać, jak Pani Profesor odpowiedziałby na pytanie: „Co dziś należy uznać za najważniejsze problemy etyki stosowanej lub najważniejsze dzisiejsze odsłony uniwersalnych problemów z tej dziedziny?”
Specyfika i bogate spektrum tematyczne sekcji odzwierciedlają osadzenie badań etyki stosowanej w świecie i podejmowanie przez badaczy odpowiedzialności za efektywne regulowanie ludzkich praktyk w kategoriach etyki. Konieczność zaangażowania etyków – jak i samej etyki – jest uderzająco widoczna w świetle deficytu regulacji prawnych odnośnie do społecznej i ekologicznej odpowiedzialności ekonomii, pozamedycznych badań naukowych, skutecznej ochrony zwierząt, ekspansji sztucznej inteligencji.
Mam przy tym nadzieję, że w innych sekcjach i sympozjach znajdą się wystąpienia na temat praworządności, standardów demokratycznych, praw kobiet, praw człowieka i praw podstawowych w zastosowaniu do osób z niepełnosprawnościami, uchodźców, grup społecznie i politycznie dyskryminowanych.
Jeśli idzie o uniwersalne problemy natury moralnej: wyzysk znacznej części populacji ludzkiej przez globalnych aktorów biznesu (spadkobierców tzw. „kompanii” z okresu kolonialnego), wzrost gwoli wzrostu bez zważania na szkody wyrządzane całej planecie, redukcja znaczenia przyrody do „zasobów” i „kapitału”, fiasko międzynarodowej jurysprudencji i polityki w obliczu ludobójstw i wojen – tutaj etyka stosowana winna zabierać głos, formułować zasadną krytykę i rekomendacje. Tak też czyni za sprawą naszej sekcji. Cieszy przy tym liczna, interdyscyplinarna reprezentacja tej właśnie dziedziny etyki, zwłaszcza w towarzystwie sekcji komplementarnych, takich, jak Sekcja Etyki Normatywnej, Sekcja Filozofii Działania i Sekcja Filozofii Prawa.
Ewa Nowak – prof., dr hab., kierownik Zakładu Etyki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu; obszary zainteresowań badawczych: etyka i kompetencje moralne; humanistyka medyczna.
Ps… Wszystko oki, ale co ze zwykłą moralnością!?
Vide: Dekalog, ST/NT Biblia, KKK, Breviarium Fidei, Ojcowie Kościoła Wschodu i Zachodu, święci KK, 2 tys. lat chrześcijaństwa; judaizm, Tora… Dante, Boska Komedia!
KKK? — Ku Klux Klan?