Pierwsza edycja badania została przeprowadzona w 2009 r. Jednak ankieta z 2020 r. nie jest jedynie kopią swojej poprzedniczki sprzed jedenastu lat, gdyż grupa badawcza, jak i ilość zadanych pytań, jest znacznie większa niż poprzednio. Dane do ankiety były zbierane online od 15 października do 16 listopada. Jej wyniki zostały opracowane na podstawie odpowiedzi 1785 filozofów, którzy publikują swoje prace w języku angielskim. Ankietowani odpowiadali na 40 „głównych” pytań oraz 60 „dodatkowych”. Ich zadaniem było wskazanie stanowiska, które „akceptują” lub „skłaniają się ku niemu” (w niniejszym tekście oba warianty są traktowane jednakowo). Dla większości pytań można było również wskazać więcej niż jedną odpowiedź.
Największą grupę wśród ankietowanych tworzyli specjaliści różnych gałęzi etyki, którzy stanowili w sumie 45% badanych, natomiast po nich uplasowali się epistemolodzy ‒ 23% i ontolodzy ‒ 21%. Niewiele mniej osób liczyły grupy filozofów umysłu, filozofów polityki i filozofów społecznych. Wartym odnotowania jest również fakt, że większość ankietowanych należała do reprezentantów filozofii analitycznej, którzy stanowili 80% wszystkich badanych. Najczęściej wybieranym nieżyjącym filozofem, z którego poglądami identyfikowali się badani był Arystoteles ‒ 13%. Zaraz po nim uplasowali się Hume ‒ 12% i Kant – 10%. Platona wskazało 4% ankietowanych, Sokratesa 3%, a sofiści, tacy jak Gorgiasz czy Protagoras, w ogóle nie znaleźli się w rankingu.
Pytania zadawane w ankiecie dotyczą większości głównych zagadnień filozoficznych. W przypadku części z nich można wskazać pogląd wybierany przez ankietowanych najczęściej. Przykładowo 69% badanych wskazało na kognitywizm metaetyczny (pogląd, który zakłada, że sądy moralne mają charakter zdań w sensie logicznym, zatem można im przypisać prawdę lub fałsz), 63% badanych opowiedziało się za sensownością podziału na sądy analityczne oraz syntetyczne. Również w przypadku sporu o istnienie wolnej woli można wskazać pogląd dominujący, czyli wybrany przez 59% ankietowanych kompatybilizm, zakładający, że można jednocześnie przyjmować istnienie wolnej woli i opowiadać się za determinizmem, nie popadając w sprzeczność.
Można wskazać też sporo zagadnień, dla których liczba zwolenników różnych stanowisk była mniej więcej podobna. 44% badanych uznało, że wartości estetyczne mają charakter obiektywny, a 41%, że subiektywny; podobnie rzecz się ma w przypadku poglądów osób badanych wobec charakteru obiektów abstrakcyjnych, bowiem 42% z nich zadeklarowało się po stronie nominalizmu, a 32% optowało za platonizmem. Ciekawie wypadł również podział stanowisk na gruncie etyki normatywnej, gdzie 37% badanych wybrało jako akceptowany system etykę cnót, 32% deontologię, a 31% konsekwencjalizm. Jednocześnie 82% badanych odpowiedziało, że aborcja jest czasami dopuszczalna oraz 75% uważa, że kara śmierci jest niedopuszczalna. Porównanie rozkładu procentowego odpowiedzi może sugerować, że wybór teorii normatywnej nie wyznacza jednoznacznie stanowiska w konkretnych dylematach etycznych.
Wyniki badania można zobaczyć > tutaj.
Opracowanie: Rafał Wąż
Skomentuj