Racjonalizm religijny u autorów antytrynitarskich: Jan Crell, Andrzej Wiszowaty, Joachim Stegmann. Wykład dra hab. Steffena Hubera, prof. UJ

21 maja 2020 roku na internetowej platformie Microsoft Teams odbędzie się otwarte seminarium filozoficzne. Kolejnym gościem zaproszonym w ramach projektu „Między sekularyzacją a reformą. Racjonalizm religijny końca XVII wieku i epoki Oświecenia” będzie dr hab. Steffen Huber, prof. UJ, który przedstawi główne osiągnięcia myśli filozoficznej braci polskich.

Podczas wykładu Steffen Huber przedstawi zarys nauk trynitarskich w Polsce w okresie między 1560 a 1660 rokiem. Bracia polscy, jak nazywali samych siebie, stanowili najbardziej radykalny odłam polskiej reformacji. Ich nauki były zakorzenione w XVI-wiecznym humanizmie oraz w nieortodoksyjnych nurtach religijnych, przede wszystkim pochodzenia północnowłoskiego. W późniejszym okresie na terenie Czech, Transylwanii i Polski, a zatem na terenach, gdzie funkcjonowały obok siebie różne kultury, antytrynitarze podejmowali dodatkowo tematy związane z życiem publicznym. Dzięki temu wypracowali oryginalne podejście do spraw relacji pomiędzy ratio i religio, a także do kwestii wolności sumienia i tolerancji religijnej.

Polska tradycja antytrynitarska dzieli się na dwa okresy. Pierwszy z nich, kończący się śmiercią Fausta Socyna (1604), krążył wokół zagadnień humanistycznej hermeneutyki. Radykalne twierdzenia religijne i polityczne, np. dotyczące dwóch natur w Chrystusie, głoszone przez Franciszka Stankara, czy odmowa podejmowania aktywności obywatelskiej, którą zalecał Marcin Czechowic, były wówczas przez Socyna traktowane jako mniej istotne. Po śmierci słynnego włoskiego reformatora bracia polscy zachowali umiarkowane poglądy polityczne, ale, w przeciwieństwie do innych szkół działających na terenie Rzeczpospolitej, otworzyli się na współczesną im zachodnią filozofię. Przyjmowali wówczas także bardziej radykalne poglądy, np. materialistyczne rozumienie Boga (Ernst Soner), aplikowali racjonalistyczne aksjomaty do dogmatów religijnych (Jan Crell, Andrzej Wiszowaty, Joachim Stegmann), a także postulowali przyznanie równych praw obywatelskich wszystkim wspólnotom religijnym (Crell).

Prof. Huber zaprezentuje tezę, że najważniejsze zmiany w polskim ruchu antytrynitarskim mogą zostać wyjaśnione zmianami w racjonalizmie filozoficznym, zachodzącymi pomiędzy połową XVI a połową XVII wieku.

Zajęcia w języku angielskim. Zapraszamy!

Więcej informacji w linku.

Dr hab. Steffen Huber, prof. UJ – filozof, historyk filozofii, tłumacz, wykładowca w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Znawca filozofii polskiej okresu renesansu. Członek Rady Programowej Instytutu Myśli Józefa Tischnera w Krakowie. Autor licznych artykułów z zakresu historii filozofii polskiej, ma na koncie także przekłady polskich książek, artykułów i poezji na język niemiecki oraz z języka niemieckiego na język polski. Autor książek Die Idee der souveränen Bürgergesellschaft. Polen 1970–1990 (2003), Logika i wiara w sporze Andrzeja Wiszowatego i Gottfrieda Wilhelma Leibniza o Trójcę św.(2005), Einführung in die Geschichte der polnischen Sozialphilosophie. Ausgewählte Probleme aus sechs Jahrhunderten (2014), Polifonia tradycji. Filozofia praktyczna i teoretyczna Andrzeja Frycza Modrzewskiego (2014).