Aktualności Etyka Przegląd prasy

Czy wygaśnięcie gatunku ludzkiego byłoby tragedią?

Todd May, filozof z Uniwersytetu Clemenson, na łamach „New York Timesa” formułuje przypuszczenie, że wyginięcie ludzkości byłoby tragedią, która uczyniłaby świat lepszym.

Todd May, zastanawiając się nad odpowiedzią na to pytanie, przedstawia najpierw swoje rozumienie tragedii. 

Bohater tragiczny to często ktoś, kto popełnia zło, zazwyczaj wielkie, lecz wobec kogo czujemy sympatię w jego upadku. Edyp Sofoklesa, Król Lear Szekspira, Willy Loman Artura Millera mogą stanowić tego przykłady. W przypadku naszych rozważań bohaterem tragicznym jest ludzkość […] popełniająca błąd, którego wyeliminowanie prawdopodobnie wymagałoby eliminacji gatunku.

May zauważa, że to właśnie my, ludzie, przyczyniamy się do zmiany klimatu, mającej tragiczne skutki. W związku z ciągłym wzrostem populacji wkraczamy także w ekosystemy, które bez naszej ingerencji pozostawałyby nienaruszone. To my dopuszczamy hodowle przemysłowe, w których zwierzęta przed śmiercią mogą zaznać wyłącznie cierpienia i nic nie wskazuje na to, by cokolwiek w tej kwestii miało się zmienić. Żaden inny gatunek nie ma tak niszczycielskiej siły jak ta, którą my dysponujemy. 

Z drugiej strony dajemy naszej planecie coś, czego żaden inny gatunek dać nie może: dzięki rozumowi możemy troszczyć się o świat w sposób niedostępny dla innych, usiłujemy zrozumieć wszechświat i swoje miejsce w nim, tworzymy kulturę, dzieła sztuki. Gdyby nas zabrakło, to wszystko byłoby stracone.

Najbardziej niepokojąca jest dla niego myśl o tym, że ludzkość – jako bohater tragiczny – sama nie do końca świadomie przyczynia się do swej zagłady. 

Czy można nazywać tragedią wymarcie gatunku, który jest sprawcą wielkiego zniszczenia?

Byśmy mogli to rozstrzygnąć, potrzebujemy wpierw odpowiedzi na pytanie o godność człowieka i wartość jego życia. To właśnie odpowiedź na pytanie o to, czy istnieje „wielka przepaść moralna” między człowiekiem a innymi gatunkami może być źródłem zrozumienia  problemu, nad którym rozmyśla May.

Opracowała Anna Z.

Źródło: New York Times

Numery drukowane można zamówić online > tutaj. Prenumeratę na rok 2024 można zamówić > tutaj.

Dołącz do Załogi F! Pomóż nam tworzyć jedyne w Polsce czasopismo popularyzujące filozofię. Na temat obszarów współpracy można przeczytać tutaj.

3 komentarze

Kliknij, aby skomentować

  • Moim zdaniem bohater tragiczny pozbawiony jest możliwości wyboru. My natomiast go posiadamy, tyle że nie wykorzystujemy.
    Natomiast co do przepaści moralnej między nami a innym gatunkiem, my nie posiadamy moralności na żadnej płaszczyźnie życia.
    Sądzę że planeta nie cierpiała przed powstaniem naszego gatunku i również po jego wyginięciu nie zapłacze.

    • Jeśli popatrzmy na planetę Ziemię, jak na całość, to w przeszłości geologicznej “cierpiała ona” znacznie bardziej. Bombardowania meteorytów czy wybuchy wulkanów powodowały wielkoskalowe zniszczenia. Nawet jeśli człowiek doprowadzi do stopienia czap lodowych, a to spowoduje podniesienie poziomu wszechoceanu i zalanie nisko położonych terenów, to dla planety będzie to tylko kolejny etap jej istnienia. Gatunki które przetrwają to zdarzenie dostosują się do nowych środowisk.
      A jeśli podczas tych zmian zginie ludzkość to czy stanie się tragicznym bohaterem? Czy człowiek który wchodzi na cienki lód (będąc świadomym zagrożenia!) i tonie po jego załamaniu jest tragicznym bohaterem czy lekkomyślnym głupcem?
      Jesteśmy świadomi, że niszczymy środowisko w którym żyjemy. Mamy tylko dwa wyjścia. 1. Przestać to robić i ocalić świat jaki znamy albo 2. Robić to dalej i szukać sposobu przeżycia w świecie, który powstanie za sprawą naszych działań.

      • szkoda ze takie dyskusje nie maja racji bytu w mediach w polityce ect… milej na sercu gdy ktos tak rozmysla by napisac cos co drugiem dotknie duszy 🙂 lecz jest ich tak malo i dociera to do jeszcze mniejszej ilosci

Wesprzyj „Filozofuj!” finansowo

Jeśli chcesz wesprzeć tę inicjatywę dowolną kwotą (1 zł, 2 zł lub inną), przejdź do zakładki „WSPARCIE” na naszej stronie, klikając poniższy link. Klik: Chcę wesprzeć „Filozofuj!”

Polecamy