Już od 2 stycznia czterdziesty dziewiąty numer „Filozofuj!”: Ewolucja

Od 2 stycznia w salonach Empiku, Świecie Prasy, Ruchu, Inmedio, Relay (zob. pełną listę salonów) można kupić czterdziesty dziewiąty numer „Filozofuj!” – jedynego na świecie czasopisma filozoficznego do poczekalni u fryzjera! ;) Temat numeru: Ewolucja. Czasopismo, jak zwykle, będzie dostępne bezpłatnie online, ale dopiero za około dwa miesiące. Osoby, które wolą czytać na papierze, zachęcamy do zamówienia egzemplarza drukowanego. Najtaniej i najszybciej oczywiście w prenumeracie rocznej.

„ Ewolucja” to 49. numer „Filozofuj!”, czasopisma popularnonaukowego o filozofii.

Wydawcą „Filozofuj!” jest Wydawnictwo Academicon
(będące na liście punktowanych wydawców MNiSW – 100 pkt za monografię)

Redaktor prowadzący numeru: prof. Zbigniew Wróblewski

Podziękowania za pracę nad numerem „Ewolucja” należą się: Autorom tekstów, Redaktorom, w szczególności: Piotrowi Biłgorajskiemu, Eli Drozdowskiej, Błażejowi Gęburze, Marcinowi Iwanickiemu, Robertowi Kryńskiemu, Dorocie Monkiewicz, Redaktorom językowym: Aleksandrze Sitkiewicz, Agnieszce Stańczak, Annie Wewior, Grafikom: Natalii Biesiadzie-Myszak, Paulinie Belcarz, Ewie Czarneckiej, Annie Koryzmie, Lubomirze Platcie, Małgorzacie Uglik, Patrycji Waleszczak, Wojtkowi WU Zielińskiemu, Mirze Zyśko, Specjalistom DTP: Adamowi Dorotowi, Robertowi Kryńskiemu, Patrycji Waleszczak, Mirze Zyśko, Naszym Hojnym Patronom, którzy nas wsparli w projekcie Patronite: Kacprowi Dyrdzie, Piotrowi Elfingerowi, Katarzynie Frąckiewicz, Pawłowi Głazowi, Sebastianowi Łasajowi, Michałowi Markowi, Jędrzejowi Pawlaczykowi, Janowi Swianiewiczowi, Zbigniewowi Szafrańcowi, Tomaszowi Szwedowi, Ani Wilk-Płaszczyk, Wojciechowi Wysowskiemu. Również dzięki Waszemu wkładowi możliwe było wydane tego numeru.

Drodzy Czytelnicy,

niekiedy jest tak, że filozofowie z ciekawością spoglądają na wybrane teorie naukowe i starają się rozstrzygnąć, jakie konsekwencje dla posiadanego przez nas obrazu świata płyną z ich akceptacji. Jedną z nich jest teoria ewolucji. Filozoficzne zainteresowanie naukowym dzieckiem Karola Darwina nie słabnie – jest wręcz czymś często spotykanym powoływanie się na ewolucyjne scenariusze, które mają wspierać określone rozwiązania problemów filozoficznych. Teoria ewolucji jest zatem nie tylko cennym zasobem dla samych naukowców, ale i filozofów, którzy zastanawiają się nad tym, w jaki sposób zinterpretować konsekwencje tej teorii dla klasycznych problemów filozoficznych, i próbują ustalić, jak ująć jej specyfikę w kontekście ogólnego rozumienia tego, czym są teorie naukowe.

Wydaje się, że filozoficzne zainteresowanie ewolucją (jako zachodzącym procesem) i jego naukowym opracowaniem ma swoje źródło w codziennym ludzkim doświadczeniu. Jako mieszkańcy naszej planety jesteśmy konfrontowani z mnogością życia w tym sensie, że z łatwością (nawet bez specjalistycznego wykształcenia z zakresu biologii) dostrzegamy, że napotykane przez nas organizmy bardzo różnią się od siebie. I ta prosta konstatacja jest przesłanką do tego, żeby w tej żywej mnogości wyróżniać gatunki, do których przynależą poszczególne osobniki. Minimalne filozoficzne ujęcie teorii ewolucji polega więc na stwierdzeniu, że jej głównym celem jest wyjaśnienie, w jaki sposób powstała owa mnogość i dlaczego jest taka, jaka jest.

Intrygującym pytaniem, które rodzi owa teoria, jest to związane z domniemanymi granicami jej aplikacji. Czy wyjaśnienia ewolucyjne powinny być ograniczone wyłącznie do kwestii życia biologicznego? Czy stosowanie ich w ramach nauk społecznych należałoby uznać za pożądane czy raczej powinniśmy traktować tego rodzaju zabiegi jako rażące metodologiczne nadużycie? Sama możliwość stawiania takich pytań pokazuje, że sukces teorii ewolucji jako teorii naukowej nie blokuje możliwości filozoficznego opracowywania jej najbardziej intrygujących aspektów i możliwych zastosowań. Jeśli jest to teoria, która prowokuje filozoficzne pytania, to właśnie rolą filozofów (a nie naukowców!) jest spróbować na nie odpowiedzieć. Dlatego sądzimy, że wybranie teorii ewolucji (i szerzej: problematyki ewolucyjnej) na temat numeru jest naturalnym posunięciem.

W tekście wprowadzającym Zbigniew Wróblewski proponuje przyjrzeć się problemowi ewolucji w trzech odsłonach – naukowej, filozoficznej i światopoglądowej. W numerze znajdziecie też tryptyk poświęcony prawdzie (Robert Poczobut), dobru (Andrzej Elżanowski) i pięknu (Monika Bokiniec) z perspektywy ewolucyjnej. Dopełniają go artykuły o antropologii ewolucyjnej (Anna Dutkowska), problemie celowości ewolucji (Piotr Bylica) i jej przyszłości (Józef Zon). Część tematyczną zamyka zaś w rubryce Wokół tematu tekst Wojciecha Grygiela o teologii ewolucyjnej. Nie zapominajcie też o naszych stałych działach – Narzędziach filozofa, Felietonie, Satyrze, Filozofii w literaturze i innych. Filozofujcie i rozwijajcie się (we właściwym kierunku)!

Redakcja