Powiedzieć, że twoja decyzja po prostu się zdarzyła, to znaczy powiedzieć, że zdarzyła się przypadkowo. Ale jeśli twoja decyzja zapadła przypadkowo, to nie jest to bardziej zgodne z wolną wolą niż gdyby była ona przyczynowo uwarunkowana przez wcześniejsze zdarzenia. Pomyśl o tym przez chwilę. Jeśli twoja decyzja po prostu przypadkowo pojawiła się w twoim mózgu, to jak można powiedzieć, że wybrałeś z własnej woli? To nie miałoby żadnego sensu. Powiedzieć, że wybrałeś z własnej woli, to powiedzieć, że byłeś odpowiedzialny za wybór i że kontrolowałeś ten wybór. Ale nic z tego nie jest prawdą, jeśli decyzja po prostu przypadkowo pojawiła się w twoim mózgu. Dlatego wydaje się jasne, że jeśli nasze decyzje pojawiają się w sposób przypadkowy — jeśli po prostu przypadkowo pojawiają się w naszym mózgu — to nie mamy wolnej woli.
Cytat z książki Czy mamy wolną wolę?
Czy naukowe i filozoficzne argumenty przeciwko wolnej woli są wystarczające, żeby porzucić wiarę w jej istnienie? Mark Balaguer chce się o tym przekonać. Przeważnie wychodzimy z przeświadczenia, że kierujemy się wolną wolą, kiedy wstajemy z kanapy, idziemy na spacer albo jemy lody czekoladowe, nie waniliowe. Wydaje nam się, że wolna wola to złudzenie i jesteśmy całkowicie zdeterminowani przez zdarzenia z przeszłości. W tej książce Balaguer wciąga czytelnika w intrygujące polemiki z przeciwnikami teorii o wolnej woli, analizuje rozmaite odkrycia naukowe, argumenty i eksperymenty, przypatruje się problemowi z różnych perspektyw: neuronaukowych, filozoficznych, religijnych i psychologicznych.
Fragment książki:
Balaguer_Czy-mamy-wolna-wole_fragmentKsiążkę możecie dodać do swojej listy życzeń tutaj. Planowana premiera: 16.10.2023.
Autor: Mark Balaguer
Tytuł polski: Czy mamy wolną wolę?
Tytuł oryginalny: Free Will
Stron: 166
ISBN: 978–83-8331–300‑9
ISBN ebook: 978–83-8331–301‑6
Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.
Pogodzenie naturalnego poczucia wolności z tym czego o świecie dowiadujemy się będąc naukowcami to „l’honneur l’esprit humain” (to Jacobi, ale o innym zadaniu).
Może się to wydawać zadaniem trudnym, ale nie jest beznadziejnie trudne, gdyż to co może dawać nauka to coraz efektywniejsze sposoby kompresji obserwowalnych (ogólniej: doświadczalnych) i werbalizowalnych prawidłowości (vide „Best system account” Lewisa). Są to bardzo skuteczne narzędzia myślenia i działania, ale tylko to — same z siebie nie mogą rozstrzygać o tym czy to myślenie i działanie jest wolne.
PS
To cytowane o przypadku to trochę taka walka ze słomianą kukłą. Fizyka kwantowa pokazuje nam coś bardzo ważnego, zbyt ważnego by zbywać to w ten sposób (zakładam że to cytowane pochodzi z jakiegoś większego fragmentu dot. fizyki kwantowej i przypadku i tego co to oznacza dla koncepcji wolnej woli).
Od ok. stu lat wiemy, że do fizyki „obserwator nie tylko wślizgnął się […], on po prostu rozsiadł się w odnośnych równaniach jak w fotelach […]. Musi on być przyjęty jako stały zanawiasowy element konieczny poglądu fizykalnego, który przez to traci swój charakter pseudoobiektywności absolutnej […] Wróg czystego fizykalizmu, którego pozorne niegdyś pokonanie było złudnym tryumfem materializmu, znajduje się już wewnątrz fortecy. ” (Witkiewicz)
Wiemy, ale jeszcze nie widzimy konsekwencji! Może nam je zasłania również takie myślenie o przypadku, jak to cytowane.
PPS
Przekornie polecam przekonanie się co na temat wolnej woli ma do powiedzenia fizyczka-youtuberka Sabine Hossenfelder, szczególnie jej film „I don’t believe in free will. This is why”.
Kiedyś PhD z fizyki wymagało pewnej filozoficznej ogłady, w czasach masowego kształcenia naukowców już niestety nie (i jak widać po komentarzach taki styl myślenia zdobywa poklask, choć do końca algorytmów yt dot. pozycjonowania komentarzy i polecania filmów nie znam i może nie jest tak źle jak to yt przedstawia) — jako mentalny oponent dla obrońcy wolnej woli Sabine jest dobra, ale tylko na lekką rozgrzewkę 😉
Ps. Oczywiście! I to jest wielkie dobrodziejstwo, choć czasem przekleństwo /dla/ Człowieka…
To wyróżnia nas również spośród wszelkiego ziemskiego stworzenia, bytu, oddechu…
Zob.: ST Biblia NT, Katechizm, Breviarium Fidei, Ojcowie Kościoła Wschodu i Zachodu, święci Kościoła, 2 tys. lat chrześcijaństwa; judaizm, Tora… Dante Alighieri, Boska Komedia etc.