W uzasadnieniu kapituły możemy przeczytać, że Martha Nussbaum została nagrodzona za trwały wkład w wiele dziedzin filozofii i nowatorskie ujęcie sprawiedliwości społecznej oraz przekraczanie granic między światem nauki a szeroką publiką.
Balzan Prize wynosi 750 tysięcy franków szwajcarskich, czyli ponad 3,6 miliona złotych, jednakże w kieszeni zwycięzcy ląduje jedynie połowa wspomnianej sumy. Druga połowa każdej wygranej jest przekazywana na rzecz innowacyjnego projektu badawczego, prowadzonego przez laureata nagrody.
Zainteresowania badawcze Marthy Nussbaum obejmują filozofię starożytną, filozofię prawa, psychologię moralności, etykę, filozofię feministyczną, filozofię polityki, filozofię edukacji i estetykę. Oprócz tego znana jest ze swojego filozoficznego wkładu w debatę toczącą się wokół praw człowieka, nierówności ekonomicznych i multikulturalizmu.
Część książek jej autorstwa przetłumaczono na język polski, w tym chociażby „Nową nietolerancję religijną”, w której autorka opisuje historię rozwoju wolności religijnej w świecie zachodnim. Wychodząc z liberalnego stanowiska rozważa współczesne problemy dotyczące współobecności różnych kultur i religii w społeczeństwach Europy i Ameryki. Z kolei w „Nie dla zysku” Nussbaum pisze o konieczności uwzględnienia przedmiotów humanistycznych i artystycznych w programach nauczania wszystkich kierunków wykładanych na uniwersytetach. Uważa bowiem, że demokracja potrzebuje ludzi, którzy wzorem Sokratesa potrafią myśleć poza utartym schematem. Postulat ten wynika ze sprzeciwu filozofki wobec powszechnego dziś modelu kształcenia, nastawionego głównie na przygotowywanie ludzi do wykonywania specjalistycznej pracy zawodowej. Inna książka Nussbaum pod tytułem „W trosce o człowieczeństwo” traktuje natomiast o potrzebie wprowadzania do uniwersyteckich programów nauczania empatycznego spojrzenia na kultury odmienne od zachodniej. Argumentując za swoim postulatem, autorka odwołuje się do antycznego ideału sokratejskiej racjonalności. Jej zdaniem poznanie różnych kultur ma wyzwalać umysł z myślowych przyzwyczajeń, a ponadto daje narzędzia do krytycznego myślenia o sobie i społeczeństwie. Nie uważa ona jednak, że empatyczne spojrzenie wobec innych kultur wyklucza ich krytykę pod względem moralnym. Nussbaum odrzuca relatywizm moralny, jak i ontologiczny, twierdząc że sokratejskie ideały dążenia do Prawdy posiadają pewną obiektywną wartość.
Opracowanie: Rafał Wąż
Źródła: dailynous.com, Britannica, lubimyczytac.pl
Skomentuj