Młodych wielbicieli filozofii, z niecierpliwością wyczekujących na to wyjątkowe wydarzenie z radością witamy dziś na naszym portalu z porcja przydatnych informacji dotyczących 36. edycji Olimpiady Filozoficznej!
Tematy prac pisemnych:
- Czy polityką kieruje rozum czy emocje?
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Agnieszka Nogal
Sugestie bibliograficzne: J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, różne wydania; F. Fukuyama, Koniec historii, przeł. T. Bieroń i M. Wichrowski, Poznań 1996; M. Król, Liberalizm strachu czy liberalizm odwagi?, Kraków, Warszawa 1996; T. Snyder, O tyranii. Dwadzieścia lekcji z dwudziestego wieku, przeł. B. Pietrzyk, Kraków 2017.
- Czy nasze poznawanie innych ludzi różni się od tego, w jaki sposób poznajemy siebie lub przedmioty nieożywione takie jak kamienie, drzewa i chmury? Poznanie umysłów innych w świetle współczesnej epistemologii i kognitywistyki
Opiekun naukowy: dr Katarzyna Kuś
Sugestie bibliograficzne: J. L. Austin, Umysły innych, w: Mówienie i poznawanie, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa, s. 104–155; J. Bauer, Empatia. Co potrafią lustrzane neurony, Warszawa 2008; Białecka-Pikul, Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem, Kraków 2012; D.C. Dennett, Natura umysłów, Warszawa 1997; Gallagher S., D. Zahavi, Jak poznajemy innych?, w: Fenomenologiczny umysł, s. 250–273, Warszawa 2015; 250–273; T. Nagel, Jak to jest być nietoperzem?, w: Pytania ostateczne, przeł. A. Romaniuk, Warszawa 1997, s. 203–219; P. Przybysz, Refleksja a stopnie poznania społecznego. W stronę kognitywnej teorii umysłu poznawczego, w: Funkcje umysłu, red. M. Urbański, P. Przybysz, Poznań 2009, s. 165–153; G. Ryle, Czym jest umysł?, przeł. W. Marciszewski, Warszawa 1970; P. F. Strawson, Indywidua. Próba metafizyki opisowej, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1980.
- Sztuka jako medium refleksji krytycznej
Opiekun naukowy: dr hab. Mateusz Salwa
Sugestie bibliograficzne: T.W. Adorno, Sztuki i sztuki. Wybór tekstów, przeł. K. Krzemień-Ojak, Warszawa 1990; G. Dziamski, Sztuka po końcu sztuki. Sztuka XXI, Poznań 2009.; W. Benjamin, Konstelacje. Wybór tekstów, przeł. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012; S. Morawski, Na zakręcie : od sztuki do po-sztuki, Kraków 1985; J. Ranciere, Estetyka jako polityka, przeł. J. Kutyła, P. Mościcka, Warszawa 2007; C. Bishop, Sztuczne piekła, przeł. J. Staniszewski, Warszawa 2015.
- Czy nowe technologie cyfrowe i sieciowe są realizacją idei Panoptikonu?
Opiekun naukowy: dr Bartosz Działoszyński
Sugestie bibliograficzne: Z. Bauman i D. Lyon, Płynna inwigilacja. Rozmowy, tłum. T. Kunz, Kraków 2013; M. Foucault, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Warszawa 1998; S. Zuboff, Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy, tłum. A. Unterschuetz, Poznań 2020.
- Rola aniołów w filozofii średniowiecznej. Istotne zagadnienie filozoficzne czy zbędny dodatek?
Opiekun naukowy: dr hab. Bogna Kosmulska
Sugestie bibliograficzne: Księga o aniołach, H. Oleschko (red.), Kraków 2002 [cz. II, wybrane artykuły poświęcone patrystyce, a więc okresowi ważnemu dla filozofów średniowiecznych]; św. Tomasz z Akwinu, Kwestia dyskutowana o stworzeniach duchowych, przekł. i wstęp A. Rosłan, Kęty 2022; Bonawentura, O stworzeniach świata, przeł. M. Olszewski; Robert Kilwardby, O naturze anielskiej, przeł. M. Gensler, D. Gwis, E. Jung-Palczewska; w: Wszystko ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, K. Krauze-Błachowicz (red.), Warszawa 2002; ks. T. Stępień, Doktor Anielski o aniołach, Warszawa 2020; tenże, Aniołowie w filozoficznym obrazie świata św. Tomasza z Akwinu. Z metafizyki substancji oddzielonej; w: Nieprzemijająca nowość filozofii św. Tomasza z Akwinu, A. Maryniarczyk, N. Gondek, W. Daszkiewicz (red.), Lublin 2008, s. 479–508; C. S. Lewis, Odrzucony obraz, przeł. W. Ostrowski, Kraków 2008.
- Czy współczesna myśl filozoficzna zajmuje się obecnością mitu, kwestią mitu i pojęciem mitu?
Opracuj temat, nawiązując do prac Leszka Kołakowskiego.
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Barbara Markiewicz
Prace podejmujące to zagadnienie biorą udział w konkursie o nagrodę im Leszka Kołakowskiego. Po więcej informacji należy kontaktować się mailowo na adres: olimpiada@ifis.pan.waw.pl
Sugestie bibliograficzne: Wybrane teksty L. Kołakowskiego [obecnie brak informacji od organizatorów].
Zob. wywiady z Mirą Zyśko, Karoliną Bassą, Olgą Żyminowską, Dawidem Górasem, Katarzyną Kubik i Mateuszem Mularczykiem – zwycięzcami poprzednich edycji OF.
- Czy wiedza może być fałszywa i nie być przekonaniem. Rozważ relację między wiedzą a przekonaniem i prawdą.
Opiekun naukowy: dr hab. Tomasz Puczyłowski
Sugestie bibliograficzne: A. Bogusławski, Czy wiedza, że p, pociąga za sobą inny stan mentalny? [w:] J. Pelc (red.), Znaczenie i prawda, Warszawa 1994, s. 391–411; A. Bogusławski, Kolejna glosa do rozważań wokół pojęcia wiedzy i jej stosunku do niealetycznych stanów mentalnych, Linguistica Copernicana 13, 2016, s. 67–86; T. Ciecierski, Nastawienia sądzeniowe. Warszawa 2013, s. 170–183; A. Grobeler, (2001). Prawda, znaczenie i rozwój wiedzy [w:] tenże, Pomysły na temat prawdy, Kraków 2001; A. Grobler, Dwa pojęcia wiedzy: w stronę unifikacji, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 25(1) 2016, 141–160; T. S. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, Warszawa 2022; M. W. Oleksy, Wiedza jako prawdziwe uzasadnione przekonanie. Czy twierdzy tej wciąż warto bronić?, Diametros 6 2005, 19–48; R. Palczewski, O aletycznej naturze wiedzy, Filozofia Nauki, 23(1) 2015, 99–145; R. Palczewski, O doksastycznej naturze wiedzy, Filozofia Nauki, 26(2) 2018, s. 55–94; A. Stępnik, Klasyczna definicja wiedzy a świadomość posiadanych przekonań, Studia Philosophiae Christianae 45(2) 2009, s. 139–154; J. Woleński, Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza, realizm, Warszawa 2005; D. Ziembicki, Kontrowersje interpretacyjne wypowiedzi typu „Nie sądzę, że p, ja to wiem.”, Polonica 38 2018, s. 232–244.
- Czy zgadzasz się z Elzenbegiem, że „Jeżeli umysł jest „nożem”, to wolno (…) wypowiedzieć paradoks następujący: tylko nożem choć trochę jeszcze tępym można krajać chleb lub mięso; nożem w stanie doskonałej ostrości da się ciąć już tylko powietrze.”
Opiekun naukowy: dr hab. Kinga Kaśkiewicz
Sugestie bibliograficzne: H. Elzenberg, Kłopoty z istnieniem, Kraków 1944, s. 302; S. Kierkegaard, Albo-albo, dow. wyd.; B. Pascal, Myśli, dow. wyd.; J. Woleński, Dwa racjonalizmy i irracjonalizm, w: Roczniki filozoficzne, tom. LI, zeszyt 1, 2003; Jaspers K., Wiara filozoficzna, tłum. D. Lachowska, Toruń 1995; Baumgartner H. M., Rozum skończony, tłum. A. Kaniowski, Warszawa 1996.
- Czy we współczesnych demokracjach liberalnych obserwujemy wzmocnienie czy osłabienie jakości kultury politycznej?
Opiekun naukowy: dr hab. Krzysztof Przybyszewski
Sugestie bibliograficzne: E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Warszawa 2008; K. Przybyszewski, Kultura Publiczna. Refleksje wokół kondycji społeczeństwa i państwa polskiego, Poznań 2013, R. D. Putnam, Demokracja w działaniu: tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, przeł. J. Szacki, Kraków, Warszawa 1995; J. Habermas, Uwzględniając Innego, przeł. A. Romaniuk, Warszawa 2009.
- Jaki jest cel zdobywania wiedzy i uprawiania filozofii? Omów zagadnienie, odnosząc się do wybranych poglądów filozofów starożytnych oraz sformułuj własne stanowisko
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Krzysztof Łapiński
Sugestie bibliograficzne: Platon, Państwo (ks. VII), Fajdros (274c-279c), Timajos (47a‑c); Arystoteles, Zachęta do filozofii, Metafizyka (ks. I, rozdz. 1–2), Etyka nikomachejska (ks. X, rozdz. 7–9); Epikur, List do Herodota, List do Menojkeusa [w:] Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, ks. X; Seneka, Listy moralne do Lucyliusza (listy: 2, 49, 88, 108), O bezczynności.
Literatura pomocnicza:
Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989; Hadot P., Czym jest filozofia starożytna?, przeł. P. Domański, Warszawa 2000; W. Jaeger, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa 2001, s. 871–904; Nussbaum M., Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów, przeł. Ł. Pawłowski, Warszawa 2015; Wasilewski M., Protagoras z Abdery, sofista i wychowawca. Studium z historii filozofii wychowania, Łódź 2013.O bezczynności.
- Czy religia określa formę i charakter społeczeństwa?
Opiekun naukowy: dr hab. Marek Nowak
Sugestie bibliograficzne: J. Maritain, Humanizm integralny, Warszawa 1981; A. Rykała, Państwo wpisane w depozyt religii: przeobrażenia struktury terytorialno-religijno-etnicznej Izraela w kontekście oddziaływań międzynarodowych, Studia z Geografii Politycznej i Historycznej nr 3, 2014, s. 97–149; P. Kłodkowski, Polityczna misja islamu, Teologia polityczna, https://teologiapolityczna.pl/piotr-klodkowski-polityczna-misja-islamu‑2 (udostępniono 08.10.2016); M. Weber, Szkice z socjologii religii, przeł. J. Prokopiuk i H. Kozyr-Kowalski, Warszawa 1984; J. Weiler, Chrześcijańska Europa: konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość, przeł. W. Michera, Poznań 2003; J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, t. 1 i 2, Warszawa, Dialog, 2002; A. Malouf, Wyprawy krzyżowe w oczach Arabów, przeł. K. Dąbrowska, Warszawa 2001; B. Tibi, Fundamentalizm religijny, przeł. J. Danecki, Warszawa 2006.
- Czy chcącemu nie dzieje się krzywda? Moralne granice przedmiotowego traktowania samego siebie i dobrowolnego wyzysku
Opiekun naukowy: dr Emilia Kaczmarek
Sugestie bibliograficzne: I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, Warszawa 1984, rozdz. 2; J. S. Mill, O wolności, w: Utylitaryzm. O wolności, tłum. M. Ossowska, Warszawa 2005, rozdziały 1 i 2; K. Marks, Praca wyobcowana, w: Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 r., różne wydania; T. Zimny, Komercjalizacja ludzkiego ciała, w: Bioetyka, red.: Joanna Różyńska i Weronika Chańska, Warszawa 2013.
- Czy buddyjskie pojęcie pustki w jakikolwiek sposób wiąże się z nicością?
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Piotr Balcerowicz
Sugestie bibliograficzne: A. Przybysławski, Buddyjska filozofia pustki, Wrocław 2009; K. Jakubczak, Poza bytem i niebytem: Filozofia buddyjska wobec zarzutu nihilizmu, Kraków 2019; S. J. Kania, Metoda dialektyczna Nagardżuny na podstawie traktatu pt. Odwrócenie zarzutów (Vigraha-vyāvartanī), Warszawa 2015, [pobierz tutaj]; Nagardżuna, Filozofia pustki i współzależnego wyłaniania, Przeł. A. Przybysławski, Kęty 2014; V. Zotz, Historia filozofii buddyjskiej, przeł. M. Nowakowska, Kraków 2007; P. Williams, Buddyzm mahajana, przeł. H. Smagacz, Kraków 2010; R. Gethin, Podstawy buddyzmu, przeł. T. Macios i A. Stępień, Kraków 2010.
Terminarz 36. edycji:
- 31 października 2023: Termin składania prac etapu szkolnego
- 13 stycznia 2024: Termin zawodów okręgowych
- 6 kwietnia 2024: Termin zawodów centralnych
Patronat redakcji „Filozofuj!”:
Pragniemy podkreślić, że jako redakcja „Filozofuj!”, z pełnym zaangażowaniem wspieramy Olimpiadę Filozoficzną. Będziemy regularnie publikować informacje dotyczące tego prestiżowego wydarzenia, aby propagować miłość do filozofii wśród naszych czytelników. Przygotujcie swoje pióra i zanurzcie się w świat refleksji i głębokich myśli.
Olimpiada Filozoficzna już za rogiem — rozpocznijcie swoją filozoficzną podróż już dziś!
Skomentuj