[Aktualizacja: 20 listopada 2018]
Wybierz i opracuj w formie pisemnej jeden z podanych niżej tematów, a następnie złóż prace dyrektorowi szkoły, opiekunowi lub sekretarzowi właściwego Komitetu Okręgowego Olimpiady do dnia 30 listopada 2018 r.
Zainteresowanych wzięciem udziału w OF zachęcamy do lektury naszego magazynu (wszystkie wydania są dostępne > tutaj), w szczególności tym, którzy wybiorą temat 3., polecamy numer Meandry percepcji, tym, którzy wybiorą temat 4., polecamy numer Esencja piękna, zaś dla tych, który są zainteresowani tematem 2., polecamy numer Kim jest osoba?, tym, którzy wybiorą temat 9., pomocny może okazać się numer Jak działa język?
Tematy prac pisemnych etapu szkolnego
- Na czym polega polityka pamięci? Czy jest to rekonstrukcja przeszłości, jej konstrukcja czy też wizja przyszłości? Podejmij problem, odwołując się do znanych Ci koncepcji filozoficznych.
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Agnieszka Nogal
- Osoba: rzeczywistość, metafora czy miraż? Filozoficzne ujęcie osoby i znaczenie tej kategorii dla nauki o człowieku oraz życia społecznego.
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Jan Krokos
- Postrzeżenie zmysłowe w perspektywie filozofii współczesnej: odbicie rzeczywistości – rekonstrukcja – wielkie oszustwo?
Opiekun naukowy: dr Katarzyna Kuś
- Czy sztuka jest demokratyczna? Rozważania o roli sztuki i estetyki w kształtowaniu się postaw politycznych.
Opiekun naukowy: dr hab. Mateusz Salwa
- O znaczeniu filozofii jako terapii społecznej. Szanse i zagrożenia takiego jej traktowania.
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Tomasz Wiśniewski
- Współczesne znaczenie filozofii błazna. Rozwiń temat w nawiązaniu do twórczości Leszka Kołakowskiego.
[Prace podejmujące to zagadnienie biorą udział w konkursie Leszka Kołakowskiego.]
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Barbara Markiewicz
- Czy filozofia potrzebuje logiki? Rozpatrz problem zalet i ograniczeń metod logicznych w filozofii.
Opiekun naukowy: dr hab. Tomasz Puczyłowski
- Etyka a płeć. Rozważ problem etycznego wymiaru płci w odniesieniu do znanych ci koncepcji filozoficznych.
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Anna Malitowska
- Filozofowanie w języku polskim – wyzwanie, szansa czy przeszkoda?
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Marcin Zdrenka
- Co to znaczy poznać samego siebie? Rozwiń problem korzystając z przykładów z zakresu filozofii starożytnej i średniowiecznej.
Opiekun naukowy: Krystyna Krauze-Błachowicz
- Czy można być dzisiaj idealistą? Rozważ problem sporu realizm–antyrealizm w świetle wybranych koncepcji filozoficznych.
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Sebastian Kołodziejczyk
Sugestie bibliograficzne
Ad. 1 J. Le Goff , Historia i pamięć, Warszawa 2007; W. Benjamin, Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty, Poznań 1996; P. Ricoeur, Pamięć, historia, zapomnienie, Kraków 2006; F. Furet, Prawdziwy koniec rewolucji francuskiej, Warszawa 1994; H. Bergson,Pamięć i życie, Warszawa 1988; F. Nietzsche, O pożytkach i szkodliwości historii dla życia [w:] Niewczesne rozważania, różne wydania.
Ad. 2 J. Bremer, Osoba – fikcja czy rzeczywistość? Tożsamość i jedność Ja w świetle badań neurologicznych, Kraków 2008; M. Gogacz, Wokół problemu osoby, Warszawa 1974; E. Mounier, Co to jest personalizm? Oraz wybór innych prac, Warszawa 1960; R. Spaemann, Osoby. O różnicy między czymś a kimś, Warszawa 2001; P. Strawson, Osoby, [w:] J. Górnicka-Kalinowska (red.), Filozofia podmiotu. Fragmenty filozofii analitycznej, t. 8, Warszawa 2001, 13–40; Ch. Taylor, Pojęcie osoby, [w:] J. Górnicka-Kalinowska (red.), Filozofia podmiotu. Fragmenty filozofii analitycznej, t. 8, Warszawa 2001, 401–420; K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin 2000.
Ad. 3 B. Chwedeńczuk (red.), Filozofia percepcji, Warszawa 1995 (teksty do wyboru zgodnie z zainteresowaniami uczestników); D. Dennett, Preludium: Jak możliwe są halucynacje? [w:] tenże, Świadomość, Copernicus Center Press 2016; D. G. Dotov, L. Nie & de M. M. Wit, Zrozumieć afordancje: przegląd badań nad główną tezą Jamesa J. Gibsona, Avant 3(2) 2012, 282–295, http://avant.edu.pl/wp-content/uploads/DDLNMW-Zrozumiec-afordancje.pdf; F. Dretske, Reprezentacyjny charakter doświadczenia zmysłowego [w:] Naturalizowanie umysłu, Warszawa, 19–51; S. Gallagher, D. Zahavi, Fenomenologiczny umysł, Warszawa 2015, 129–159; J. Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, T1, Ks. 2, rozdz I–XII, dowolne wydanie; B. Russell, Wiedza a rzeczywistość [w:] tegoż, Problemy filozofii, Warszawa 1995, 10–19.
Ad. 4 C. Bishop, Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, przeł. J. Staniszewski, Warszawa 2015; N. Bourriaud, Estetyka relacyjna, przeł. Ł. Białkowski, Kraków 2012; C. Levine, Od prowokacji do demokracji, czyli o tym, dlaczego potrzebna jest nam sztuka, przeł. A. Górny, Warszawa 2013; K. Sienkiewicz, Zatańczą ci, co drżeli. Polska sztuka krytyczna, Kraków 2014; K. Wodiczko, Socjoestetyka, Warszawa 2015; Ch. Mouffe, Agonistyczne przestrzenie publiczne i polityka demokratyczna(http://recyklingidei.pl/mouffe-agonistyczne-przestrzenie-publiczne-politykademokratyczna); R. Scruton, Kultura jest ważna. Wiara i uczucie w osaczonym świecie, przeł. T. Bieroń, Poznań 2010; D. Kuspit, Koniec sztuki, przeł. J. Borowski, Gdańsk 2006; A. Turowski, Między sztuką a komuną. Teksty awangardy rosyjskiej 1910–1932, Kraków 1998; J. Ranciere, Dzielenie postrzegalnego, Kraków 2007.
Ad. 5 Św. Augustyn, Wyznania, różne wydania; E. Fromm, Mieć czy być?, różne wydania; H. Marcuse, Eros i cywilizacja, różne wydania; Marek Aureliusz, Rozmyślania, różne wydania; L. Wittgenstein, Dociekania filozoficzne, Warszawa 2012.
Ad. 6 L. Kołakowski, Kapłan i błazen (Rozważania o teologicznym dziedzictwie współczesnego myślenia), [w:] Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968, tom II, różne wydania; L. Kołakowski, Troska o Boga w pozornie bezbożnej epoce, [w:] Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, Kraków 2009; L. Kołakowski, Zawód diabła jest mi bliższy, Wywiad [w:] Respublika Nowa 2018; M. Polak, Kapłan, błazen i wojownik – trzy wcielenia filozofa, „Znak” luty 2010, nr 657; Monika Sznajderman, Błazen. Maski i metafory, Kraków 2014.
Ad.7 J. Łukasiewicz, O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa, Warszawa 1987; A. Tarski, Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, [w]: tenże, Pisma logiczno-filozoficzne t1 Prawda, Warszawa 1995; K. Ajdukiewicz, Język i poznanie, w szczególności: Zmiana i sprzeczność, Logika a doświadczenie, Paradoksy starożytnych, O stosowalności czystej logiki do zagadnień filozoficznych, Problemat transcendentalnego idealizmu w sformułowaniu semantycznym, Warszawa 2006; J. Woleński, W stronę logiki, w szczególności: Racjonalizm i pewność wiedzy, Logika sceptycyzmu, Momenty bytowe i modalność, Racjonalność jako modalność, Pięć dróg Akwinity, Kraków 1996; J. Woleński, Epistemologia, Warszawa 2005; J. Woleński, Metamatematyka a epistemologia, Warszawa 1993; W. Quine, Filozofia logiki, Warszawa 2002.
Ad. 8 I. Kant, Uzasadnienie metafizyce moralności, różne wydania; C. Gilligan, Innym głosem, Warszawa 2015; J. Butler, Uwikłani w płeć, Warszawa 2008; Etyka nr 45, rok 2012, w tym m.in. rozprawy: M. Środa, Czy etyka ma płeć?, E. Hyży, Wybrane etyczno-polityczne propozycje współczesnego feminizmu globalnego, O. Cielemęcka, Od różnicy do etyki różnicy. Feministyczna filozofia Luce Irigaray, dostęp: http://etyka.uw.edu.pl/tag/etyka-452012/; E. Mounier, Dekadencja jednostki: od bohatera do mieszczanina i Dekadencja chrześcijaństwa, [w:] T. Płużański, Mounier, Warszawa 1967, 172–175, 180–182.
Ad. 9 Sebastian Petrycy z Pilzna, Przydatki do ekonomiki i polityki Arystotelesowskiej, Przydatki do etyki Arystotelesowskiej, Warszawa 1956, t. 1 i 2; B. Trentowski, Chowanna czyli System pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, Wrocław 1970; H. Struve, Słówko o filozofii narodowej polskiej,[w:] Ruch Filozoficzny 1911 (I) 1; K. Twardowski, Jeszcze słówko o filozofii narodowej polskiej [w:] Ruch Filozoficzny 1911 (I) 6; K. Twardowski, Granice puryzmu, [w:] Ruch Filozoficzny 1913 (III) 8.
Ad. 10 Platon, Obrona Sokratesa, różne wydania; Platon, Gorgiasz, różne wydania; M. Foucault, Hermeneutyka podmiotu, Warszawa 2012; Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, różne wydania; św. Augustyn, Wyznania, różne wydania; Ch. Taylor, Źródła podmiotowości: narodziny tożsamości nowoczesnej, r. VII „In interiore homine”, Warszawa 2012; Bernard z Clairvaux, O rozważaniu, Kraków 1992.
Ad. 11 K. Ajdukiewicz (1937/2006), Problemat transcendentalnego idealizmu w sformułowaniu semantycznym, [w:] tenże, Język i poznanie, t. I: Wybór pism z lat 1920–1939, Warszawa (1960) 2006, 264–277; K. Ajdukiewicz (1953/2006), W sprawie artykułu prof. A. Schaffa o moich poglądach filozoficznych, [w:] tenże, Język i poznanie, t. II: Wybór pism z lat 1945–1963, Warszawa (1965) 2006, 155–191; M. Dummett (1963/1992), Realizm, „Principia” 6, s. 5–31; M. Dummett (1993/1998), Realizm i antyrealizm, [w:] Filozofia brytyjska u schyłku XX wieku, pod red. P. Gutowskiego, T. Szubki, Lublin 1998, 67–86; M. Dummett, Logiczna podstawa metafizyki, Warszawa 1998; T. Szubka, Nowy kształt sporu o realizm, Roczniki Filozoficzne KUL, Tom XLII, Z. 1, (1994) s. 161–194; T. Szubka, Płaszczyzny sporu o realizm: Kazimierz Ajdukiewicz i Michael Dummett, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, (2013) nr 4 (88); J. Woleński, Krytyka idealizmu przez Kazimierza Ajdukiewicza, [w:] Sens, prawda, wartość: Filozofia języka i nauki w dziełach Kazimierza Ajdukiewicza, Witolda Doroszewskiego, Tadeusza i Janiny Kotarbińskich, Romana Suszki, Władysława Tatarkiewicza, pod red. J. Pelca, Warszawa 2006, s. 149–163.
Przedstawione powyżej sugestie bibliograficzne mają charakter pomocniczych wskazań i nie stanowią katalogu źródeł, do których obowiązkowo należy odwołać się w pracy. Zachęcamy także do własnych poszukiwań filozoficznych inspiracji!
Warto zapoznać się z regulaminem Olimpiady. Postaramy się na bieżąco informować o tematyce eliminacji i wskazówkach bibliograficznych (tekstach, z którymi warto się zapoznać przy pisaniu pracy na powyższe tematy).
Informacje te można znaleźć też w biuletynie „Olimpiada filozoficzna” oraz na stronie Polskiego Towarzystwa Filozoficznego – organizatora Olimpiady.
Zobacz informacje z poprzednich edycji Olimpiady.
Skomentuj